Με την οριακή ψήφιση του μεγάλου οικονομικού πακέτου του Ντόναλντ Τραμπ, του λεγόμενου One Big Beautiful Bill (Ένα Μεγάλο Όμορφο Νομοσχέδιο), οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέρχονται σε μια νέα εποχή «δημοσιονομικού ακτιβισμού» – αλλά και υπερβολικών ελλειμμάτων.
Tο νομοσχέδιο – ναυαρχίδα της οικονομικής πολιτικής του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ εγκρίθηκε με ψήφους 218 υπέρ – 214 κατά και αποτελεί πλέον τον βασικό κορμό της νέας δημοσιονομικής στρατηγικής των ΗΠΑ, συνδυάζοντας μεγάλες και κυρίως μόνιμες φοροελαφρύνσεις με περικοπές στις κρατικές δαπάνες.
Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε σε κλίμα πολιτικής έντασης και στενών κοινοβουλευτικών ισορροπιών – με κάθε Δημοκρατικό βουλευτή και δύο Ρεπουμπλικάνους να το καταψηφίζουν. Παρά τις εσωκομματικές ενστάσεις, η ηγεσία του GOP εξασφάλισε επαρκή στήριξη ώστε το κείμενο να φτάσει στα χέρια του Τραμπ για υπογραφή την 4η Ιουλίου.
Φοροελαφρύνσεις, περικοπές και ανώτατο όριο χρέους
Το νομοσχέδιο προβλέπει τα ακόλουθα:
- Μειώνει δραστικά τη φορολογία για φυσικά και νομικά πρόσωπα
- Εισάγει προσωρινές απαλλαγές φόρου για φιλοδωρήματα, υπερωρίες και εισοδήματα ηλικιωμένων
- Ενισχύει τη χρηματοδότηση της άμυνας και της ασφάλειας συνόρων
- Προχωρά σε δραστικές περικοπές δαπανών σε Medicaid, φοιτητικά δάνεια, προγράμματα διατροφής και πράσινη ενέργεια
- Αυξάνει το ανώτατο όριο χρέους κατά 5 τρισ. δολάρια, αποφεύγοντας μια άμεση κρίση, αλλά ταυτόχρονα επιβαρύνει σημαντικά το δημοσιονομικό προφίλ των ΗΠΑ για την επόμενη δεκαετία
Νέα εποχή για το χρέος και τη δημοσιονομική πολιτική
Όπως αναφέρει σε σημείωμά του ο Μαρκ Χέφελε, CIO της UBS Global Wealth Management, το νομοσχέδιο μεταμορφώνει ριζικά τις προοπτικές του αμερικανικού χρέους.
Η Επιτροπή για τον Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό εκτιμά ότι θα αυξήσει το έλλειμμα κατά 4,1 τρισ. δολάρια μέσα στην επόμενη δεκαετία — ή 5,5 τρισ. αν μονιμοποιηθούν όλες οι φοροελαφρύνσεις. Υπό τις συνθήκες αυτές η UBS υπολογίζει ότι το έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται πλέον να παραμείνει άνω του 7% έως το 2035, έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για 5,2% (CBO, Ιαν. 2024)
Αυτό θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε αύξηση της έκδοσης κρατικών ομολόγων για κάλυψη των ελλειμμάτων, πυροδοτώντας αύξηση και των αποδόσεων στα κρατικά ομόλογα (δηλαδή στο κόστος δανεισμού από τις αγορές).
Ένα κρίσιμο σημείο για το μέλλον της δημοσιονομικής πολιτικής είναι η μεθοδολογία βαθμολόγησης του ελλείμματος που χρησιμοποιήθηκε από τη Γερουσία: αντί για την «τρέχουσα νομοθεσία» (current law), επιλέχθηκε η «τρέχουσα πολιτική» (current policy), παρακάμπτοντας έτσι εμπόδια όπως ο κανόνας Byrd. Αν αυτή η τακτική επικρατήσει, ενδέχεται να χαλαρώσει περαιτέρω η δημοσιονομική πειθαρχία στο Κογκρέσο, επιτρέποντας μεγαλύτερες μειώσεις φόρων στο μέλλον χωρίς πλήρη κάλυψη του κόστους.
Τι σημαίνει για τις αγορές
Η δημοσιονομικά χαλάρωση – εφόσον δεν φτάσει σε επίπεδα που να τρομάξει τους επενδυτές – τείνει να δίνει ώθηση στις μετοχές. Από την άλλη θα βάλει στο στόχαστρο τόσο τα ομόλογα όσο και το δολάριο, το οποίο έχει ήδη υποτιμηθεί αισθητά. Ο Τραμπ φαίνεται να ακολουθεί σταθερά πολιτικές αποδυνάμωσης του αμερικανικού νομίσματος. Το φθηνό νόμισμα έχει τα οφέλη του, αλλά ενέχει και κινδύνους. Υπάρχει μία λεπτή ισορροπία από τη σκόπιμη υποτίμησης έως την πρόκληση μίας κρίσης εμπιστοσύνης, που θα οδηγήσει γενικά τους επενδυτές να γυρίσουν την πλάτη στο αμερικανικό ενεργητικό.
