Οι μαζικές, παρατεταμένες όσο και οργισμένες κινητοποιήσεις των Γερμανών αγροτών έχουν προκαλέσει συγκρίσεις με τον Πόλεμο των Χωρικών του 1524-1525, τη μεγαλύτερη εξέγερση στη Δυτική Ευρώπη πριν από τη Γαλλική Επανάσταση.
Σε όλη τη χώρα, καλά διατεταγμένες πομπές τρακτέρ, πολλών εκατοντάδων αγροτών, κινούνται κατά μήκος αυτοκινητοδρόμων καθ’ οδόν προς τα αστικά κέντρα, καταλαμβάνοντας κεντρικές πλατείες σχεδόν σε κάθε μεγάλη πόλη. Σε ορισμένα σημεία, οι αγρότες συγκρούστηκαν με την αστυνομία – κάτι που η χώρα είχε πολλά χρόνια να δει.
Τη Δευτέρα, τα «καραβάνια» κατέβηκαν από όλες τις κατευθύνσεις στο Βερολίνο, την πρωτεύουσα της Γερμανίας. Υπολογίζεται ότι 10.000 αγρότες παρέλασαν στην πόλη, αψηφώντας το χιόνι και τους παγωμένους ανέμους. Οι σειρήνες, οι κόρνες και τα κουδούνια των διαδηλωτών δημιούργησαν ένα θόρυβο που ακουγόταν πολλά τετράγωνα μακριά. Οι περιστατικοί τους χειροκροτούσαν, εκδήλωναν ανοιχτά τη συμπαράστασή τους.
Στα τρακτέρ ήταν στερεωμένα πανό με συνθήματα όπως «Αν πεθάνει ο αγρότης, πεθαίνει και η χώρα», «Καλύτερα θάνατος παρά σκλαβιά», «Ο θάνατος της γεωργίας = πείνα» και «Αν οι Γερμανοί αγρότες καταστραφούν, θα εισάγετε το φαγητό σας».
Η επιδότηση
Τι είναι αυτό όμως που έχει προκαλέσει την «εξέγερση» των Γερμανών αγροτών; Όπως εξηγεί το Foreign Policy, άμεσο αντικείμενο της οργής του αγροτικού τομέα ήταν η ανακοίνωση της κυβέρνησης της 4ης Ιανουαρίου ότι θα ακυρώσει μια μακροχρόνια επιδότηση για το πετρέλαιο κίνησης.
Οι αγρότες βασίζονται στο ντίζελ για πολλούς τύπους μηχανημάτων και αποζημιώνονται περίπου 21 λεπτά του ευρώ (23 σεντς ΗΠΑ) ανά λίτρο, δηλαδή για το 12% της συνολικής τιμής ενός λίτρου. Η επιδότηση μεταφράζεται σε περίπου 1.700 ευρώ τον μήνα για τη μέση φάρμα και στοιχίζει στους Γερμανούς φορολογούμενους περίπου 440 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Οι περιβαλλοντολόγοι και οι φιλελεύθεροι της αγοράς είχαν εδώ και καιρό στο στόχαστρο τους την επιδότηση του ντίζελ, αλλά το αίτημα ήρθε στο προσκήνιο στα τέλη του περασμένου έτους, όταν το ανώτατο δικαστήριο της Γερμανίας έκρινε αντισυνταγματική τη μεταφορά 60 δισ. ευρώ που είχαν υπολογιστεί για την αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid-19 σε μέτρα πράσινης μετάβασης. Η απόφαση άφησε μία τεράστια τρύπα στον προϋπολογισμό που το Βερολίνο παλεύει έκτοτε να κλείσει.
Τελικά η κυβέρνηση υποχώρησε και συμφώνησε να μειώσει την επιδότηση σταδιακά μέσα σε τρία χρόνια.
«Οι περισσότεροι Γερμανοί αγρότες δεν είναι φτωχοί», λέει στο Foreign Policy ο Stephan Cramon-Taubadel, γεωργός οικονομολόγος από το Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν. Επισήμανε την πρόσφατη μελέτη του λόμπι των αγροτών, η οποία δείχνει ότι το μέσο εισόδημα ενός αγρότη πλήρους απασχόλησης είναι 82.000 ευρώ ετησίως — και αυτό είναι απλώς γεωργικό εισόδημα, συνήθως μόνο ένα μέρος του συνολικού εισοδήματος πολλών αγροκτημάτων.
Οι…πλούσιοι αγρότες οι πιο ευνοημένοι
Στην πραγματικότητα, το 50% του εισοδήματος, κατά προσέγγιση, προέρχεται από επιδοτήσεις. Και αυτό είναι μόνο για να είσαι αγρότης – όχι ειδικά για μικρές, οικογενειακές φάρμες ή αγροκτήματα που πλήττονται σκληρά από την ξηρασία ή αγροκτήματα που μειώνουν τις εκπομπές ρύπων ή εξασφαλίζουν πιο αξιοπρεπείς συνθήκες για τα ζώα.
Αντίθετα, οι περισσότερες επιδοτήσεις κατανέμονται ανά εκτάριο, που σημαίνει ότι οι μεγαλύτερες αγροτικές επιχειρήσεις καρπώνονται τη μερίδα του λέοντος. Η κατάσταση του Γερμανού αγρότη σήμερα είναι δραματικά διαφορετική από αυτή των προκατόχων τους του 16ου αιώνα που συμμετείχαν στον πόλεμο των χωρικών, οι οποίοι έφεραν βαριά φορολογία και υπέστησαν κατάφωρη αδικία κάτω από τον ζυγό των ευγενών.
Οι γενναίες ενισχύσεις
Οι σχεδόν 270.000 αγρότες της Γερμανίας είναι αποδέκτες ενός τεράστιου αριθμού άμεσων και έμμεσων επιδοτήσεων, οι περισσότερες από τις οποίες επισκιάζουν την ενίσχυση για ντίζελ – και μάλιστα αυξήθηκαν συνολικά πέρυσι κατά 200 εκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με το 2022.
Αν κάτι ανησυχεί τους Γερμανούς αγρότες είναι πως μετά την κατάργηση της επιδότησης για το ντίζελ θα ακολουθήσει και απόσυρση άλλων ενισχύσεων του κλάδου. Ενός κακού… μύρια έπονται.
