Η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να επιταχυνθεί, αλλά η αγορά έχει άλλα σχέδια, αγνοώντας τις εκκλήσεις για την προστασία του κλίματος στην παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα COP28, στο Ντουμπάι. Μια διάσκεψη που υποτίθεται ότι θα πρέπει να ολοκληρωθεί σήμερα, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει βρεθεί συμβιβαστική λύση στο θέμα της εξόδου από τα ορυκτά καύσιμα.
Οσο και αν παγκοσμίως, εξακολουθούν να υπάρχουν περισσότερες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παρά σε υδρογονάνθρακες, μόνο τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, οι επενδυτές στην Ευρώπη απέσυραν περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο ευρώ από θεματικά μετοχικά κεφάλαια που επικεντρώνονται σε εναλλακτικές ενέργειες.
Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία της Morningstar, στον κλάδο του πετρελαίου και φυσικού αερίου, υπήρξαν εισροές σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ, καθώς οι επενδυτές σε όλο τον κόσμο δείχνουν να μην πείθονται με το όραμα ενός κλιματικά ουδέτερου, μέλλοντος.
Οι ενεργειακές εταιρείες επενδύουν ήδη περισσότερο σε κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου και πάλι. «Σε παγκόσμιο επίπεδο, τέτοιες επενδύσεις θα αυξηθούν εφέτος κατά 6%, φθάνοντας στα 950 δισεκατομμύρια», εκτιμά ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA). Μόνο η Shell σχεδιάζει να επενδύσει 40 δισεκατομμύρια δολάρια για ορυκτά καύσιμα, τα επόμενα τρία χρόνια.
Τεράστιο κύμα προς τα ορυκτά καύσιμα
Οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου βρίσκονται σε μια τεράστια πορεία επέκτασης: Σύμφωνα με την ΜΚΟ « Global Oil & Gas Exit List» (GOGEL), oι 655 από τις 685 πετρελαϊκές εταιρείες της λίστας (96%) έχουν σχέδια επέκτασης.
Από το 2021, τα βραχυπρόθεσμα σχέδια επέκτασης του κλάδου έχουν αυξηθεί μάλιστα κατά 20%. Σήμερα, 512 εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου λαμβάνουν ενεργά μέτρα για να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου από αναξιοποίητες πηγές, σε 230 δισεκατομμύρια βαρέλια, πριν από το 2030. Η παραγωγή και η καύση αυτών των πόρων θα απελευθερώσει περίπου 30 φορές περισσότερο CO2, από τις ετήσιες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ.
Το 2021, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας δημοσίευσε μια έκθεση «Καθαρό Μηδέν μέχρι το 2050», η οποία καθόριζε μια πορεία για τον ενεργειακό τομέα για τον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5°C. Η έκθεση αναφέρει ξεκάθαρα: «Δεν απαιτείται εξερεύνηση ορυκτών καυσίμων με βάση το σενάριο Καθαρών Μηδενικών Εκπομπών, καθώς δεν απαιτούνται νέα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου πέρα από αυτά που έχουν ήδη εγκριθεί για ανάπτυξη».
Δυστυχώς όμως, με τον συνεχιζόμενο ενεργειακό πόλεμο στην Ευρώπη και με τον κίνδυνο επέκτασης των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, ο πρώιμος ενθουσιασμός για το «Καθαρό μηδέν» στις εκπομπές αερίων του Θερμοκηπίου αρχίζει να εξασθενεί. Οσο και αν τα ορυκτά καύσιμα ευθύνονται για περίπου τα δύο τρίτα των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή, οι επιπτώσεις των οποίων απειλούν όλο και περισσότερο την ανθρωπότητα.
Διάσκεψη-παρωδία;
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι στην τελευταία έκδοση του σχεδίου απόφασης της COP28, που πρότεινε ο οικοδεσπότης Σουλτάν Αλ Τζαμπέρ, δεν περιλαμβάνεται ο όρος «έξοδος» από τα ορυκτά καύσιμα,αν και προβλεπόταν στα προηγούμενα σχέδια. Αντίθετα, το κείμενο αφήνει πλήρη ελευθερία στις χώρες να επιλέξουν τον τρόπο « μείωσης » των ορυκτών καυσίμων, προκειμένου να καμφθούν οι αντιδράσεις των πετρελαιοπαραγωγικών χωρών του ΟΠΕΚ+.
Αυτή η απουσία της «εξόδου» επικρίθηκε ευρέως από πολλές δυτικές χώρες, νησιωτικά κράτη και αρκετά κράτη της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Προκάλεσε επίσης έντονες αποδοκιμασίες από περιβαλλοντικές ενώσεις που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις, οι οποίες έπρεπε να ολοκληρωθούν σήμερα.. «Οι φωνές μας δεν ακούγονται» και το έργο είναι «εντελώς ανεπαρκές» για το θέμα των ορυκτών καυσίμων, κατήγγειλε ο υπουργός της Σαμόα Σέντρικ Σούστερ, ο οποίος προεδρεύει της Συμμαχίας Μικρών Νησιωτικών Κρατών (Aosis). Αλλά και οι Ευρωπαίοι διαπραγματευτές κρίνουν ότι αυτό το κείμενο « απέχει πολύ από αυτό που χρειάζεται το κλίμα σήμερα» .
Ο Αμερικανός απεσταλμένος στο Ντουμπάι, Τζον Κέρι δήλωσε μάλιστα ότι «οι περισσότεροι από εμάς αρνούμαστε να συμμετάσχουμε σε μια παρωδία». Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών που εκπροσωπεί τις Ηνωμένες Πολιτείες στη διάσκεψη για το Κλίμα, προειδοποίησε μάλιστα ότι «αυτή είναι η τελευταία COP όπου θα έχουμε την ευκαιρία να διατηρήσουμε τον ζωντανό τον στόχο του 1,5°C». Όπως τόνισε ο Τζον Κέρι, «δεν νομίζω ότι κάποιος εδώ θέλει να συνδεθεί με μια αποτυχία στην άσκηση αυτής της ευθύνης. Λίγοι άνθρωποι στη δημόσια ζωή καλούνται να κάνουν επιλογές ζωής ή θανάτου στην ιστορία. (…) Αυτός είναι ένας πόλεμος για την επιβίωσή μας. »
