Η Ευρώπη στηρίζεται όλο και περισσότερο στο υγροποιημένο φυσικό αέριο για να αντισταθμίσει τη διακοπή των παραδόσεων ρωσικού φυσικού αερίου.
Tα σχέδια των ευρωπαϊκών χωρών είναι να υπερδιπλασιάσουν τη χωρητικότητα των τερματικών σταθμών εισαγωγής LNG. Αλλά, την ίδια ώρα, ενώ ελλοχεύει ο κίνδυνος να «εκτροχιαστούν οι κλιματικοί στόχοι της ΕΕ», αυτό ελάχιστα βοηθάει στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, σύμφωνα με την αμερικανική Global Energy Monitor.
Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα διασφαλιστεί ο ενεργειακός εφοδιασμός των ευρωπαϊκών νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, αλλά και να διατηρηθεί η πορεία υλοποίησης των στόχων για το κλίμα, που έχουν θέσει οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι;
Αυτή είναι η δύσκολη ισορροπία που προσπαθούν να βρουν οι 27 χώρες της ΕΕ, αντιμέτωπες με τη δραστική μείωση των προμηθειών τους σε ρωσικό φυσικό αέριο μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.
Για την προστασία του κλίματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει πράγματι να μειώσει τις καθαρές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030, ιδίως μειώνοντας την εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα, όπως το φυσικό αέριο. Η εφαρμογή του ευρωπαϊκού πακέτου για το κλίμα ( Fit for 55 ) σημαίνει ότι πρέπει να μειωθεί η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 30%, που ισοδυναμεί με 100 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, έως το 2030.
Αλλά για την Global Energy Monitor, η φιλοδοξίες αυτές δύσκολα θα ικανοποιηθούν.«Παρά τους επίσημους στόχους για μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου της ΕΕ, οι ευρωπαϊκές χώρες σχεδιάζουν να υπερδιπλασιάσουν τις δυνατότητες των τερματικών εισαγωγών LNG ως απάντηση στην διακοπή της παροχής ρωσικού αερίου»,ανέφερε η έκθεση.
Νέα εξάρτηση
Όταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προσάρτησε την Κριμαία το 2014, το 20% των ευρωπαϊκών εισαγωγών φυσικού αερίου προέρχονταν από τη Ρωσία. Αυτό το ποσοστό αυξήθηκε στο 40% μέχρι τις αρχές του 2022, χάρη στις δυτικές εταιρείες ορυκτών καυσίμων. Η εισβολή στην Ουκρανία αποκάλυψε την εξάρτηση της ηπείρου από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, η εισαγωγή των οποίων χρηματοδοτεί άμεσα την πολεμική προσπάθεια του Πούτιν.
Υπό την άμεση επιρροή των εταιρειών ορυκτών καυσίμων, η ΕΕ θέλει τώρα να αντικαταστήσει τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα διπλασιάζοντας τις εισαγωγές φυσικού αερίου από άλλα αυταρχικά κατασταλτικά καθεστώτα όπως το Κατάρ και το Αζερμπαϊτζάν.
Η εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από το Κατάρ αναφέρεται δύο φορές στο σχέδιο REPowerEU της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απαλλαγή από το ρωσικό αέριο. Ενα σχέδιο που καθοδηγείται από τις ίδιες εταιρείες ορυκτών καυσίμων που συνεχίζουν να μας κρατούν εξαρτημένους από αυταρχικά καθεστώτα.
Η γερμανική ενεργειακή εταιρεία RWE υπέγραψε πρόσφατα συμφωνία για την προμήθεια δύο εκατομμυρίων τόνων LNG ετησίως από το Κατάρ από το 2026, με την υποστήριξη της γερμανικής κυβέρνησης
Η ΕΕ αμφισβητούσε μέχρι πρόσφατα τις παραδόσεις LNG, επειδή ήταν πιο ακριβό από το φυσικό αέριο μέσω αγωγών. Τώρα όμως τα πράγματα αλλάζουν.
Τουλάχιστον 26 νέοι τερματικοί σταθμοί εισαγωγής LNG έχουν ανακοινωθεί ότι θα λειτουργήσουν σε λιμάνια της Γηραιάς Ηπείρου (συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου) από τον πόλεμο στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο. Από αυτούς, 9 μόνο στη Γερμανία, η οποία εξαρτιόταν κατά 55% από το ρωσικό φυσικό αέριο πριν από τον πόλεμο. Το Βερολίνο ανακοίνωσε επίσης στις 9 Δεκεμβρίου ότι η χώρα ετοιμάζεται να υποδεχθεί τον πρώτο πλωτό τερματικό σταθμό LNG . Πρόκειται για το Hoegh Esperanza, που θα ελλιμενιστεί στο Βίλεμσχάβεν, φορτωμένο με ποσότητα νιγηριανού LNG που αντιστοιχεί «στην κατανάλωση 50.000 νοικοκυριών για ένα χρόνο», δήλωσε εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομίας.
Στη συνέχεια, το αέριο θα εισαχθεί στο γερμανικό δίκτυο, από τις 22 Δεκεμβρίου, όπως δήλωσε η ενεργειακή εταιρεία Uniper, η οποία διαχειρίζεται τον τερματικό σταθμό. Αυτός είναι ο πρώτος τερματικός σταθμός LNG στη Γερμανία που θα μπορεί να προμηθεύει το ισοδύναμο του 20% των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου κάθε χρόνο.
Όλα αυτά τα νέα έργα, θα έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν στα δίκτυα της ΕΕ 195 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, με κόστος 7 δισεκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία που συνέλεξε η ΜΚΟ.
Συγκριτικά, η ΕΕ εισήγαγε 155 δισεκατομμύρια m3 φυσικού αερίου το 2021 από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου του LNG», αναφέρει η ΜΚΟ.
Ωστόσο, τους επόμενους χειμώνες, όταν δεν θα υπάρχει πλέον ρωσικό αέριο για την πλήρωση των αποθεμάτων, η Ευρώπη θα πρέπει να βασίζεται ακόμη περισσότερο στο LNG. Το πρόβλημα είναι όμως πώς «δεν υπάρχει αρκετό LNG στον κόσμο για να αντικαταστήσει το ρωσικό αέριο», επεσήμανε ο Γκρέιαμ Φρίντμαν, αναλυτής της Wood Mackenzie.Μόλις το 2025 ή το 2026, οι νέοι σταθμοί LNG θα παράγουν εκατομμύρια επιπλέον τόνους.
Εκτροχιασμός των κλιματικών στόχων
Για την Global Energy Monitor, « αυτές οι προτάσεις έργων απειλούν να εκτροχιάσουν τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ, ενώ κάνουν ελάχιστα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, καθώς οι περισσότερες συμβάσεις LNG που εξασφαλίζονται σε αυτό το στάδιο από αγοραστές της ΕΕ θα πρέπει να ξεκινήσουν από το 2026 για περίοδο 15 έως 20 ετών».
Φαίνεται λοιπόν ότι για το μεγάλο στοίχημα του LNG στην Ευρώπη φέτος, δαπανήθηκαν πολύς χρόνος και χρήμα, με την παράλληλη κατάργηση των περιβαλλοντικών διασφαλίσεων, χωρίς χειροπιαστό, άμεσο αποτέλεσμα», λέει ο Γκρεγκ Αιτκεν, διευθυντής του προγράμματος “Europe Gas Tracker” στην Global Energy Monitor.
Παρέμβαση Χάμπεκ
Ο Γερμανός, «Πράσινος» υπουργός Οικονομικών Ρόμπερτ Χάμπεκ απέρριψε πάντως τις ανησυχίες των περιβαλλοντολόγων. «Όλα είναι φτιαγμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτυγχάνονται οι κλιματικοί στόχοι. Στο μέλλον θα μειωθεί και η κατανάλωση φυσικού αερίου», υποστήριξε ο Χάμπεκ . Πρόσθεσε ότι χωρίς αυτούς τους τερματικούς σταθμούς, η Γερμανία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει έλλειψη φυσικού αερίου . «Ενεργούμε κάτω από τη μεγαλύτερη πίεση, για να διασφαλίσουμε την ασφάλεια του εφοδιασμού στη Γερμανία», είπε ο Χάμπεκ.Μια έλλειψη φυσικού αερίου θα οδηγούσε στην κατάρρευση της γερμανικής οικονομίας και συνεπώς θα μείωνε την υποστήριξη της κοινωνίας προς την Ουκρανία. Η αποτροπή αυτής της ανάγκης έχει απόλυτη πολιτική προτεραιότητα.
Η ευρωπαϊκή υπηρεσία αποθήκευσης αερίου GIE αναφέρει επί του παρόντος πτώση των επιπέδων πλήρωσης στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης αερίου, λόγω εποχιακών παραγόντων. Σύμφωνα με τον Νόμο για την Ενέργεια οι δεξαμενές αποθήκευσης θα πρέπει να είναι ακόμα κατά 40% γεμάτες την 1η Φεβρουαρίου. Το ερώτημα παραμένει όμως: Τι θα γίνει τον επόμενο χειμώνα χωρίς ρωσικό αέριο…
