Μια άνευ προηγουμένου υπερπροσφορά πετρελαίου διαμορφώνεται στην παγκόσμια αγορά, σύμφωνα με την τελευταία μηνιαία έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (IEA).
Η παραγωγή αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό απ’ ό,τι η ζήτηση, οδηγώντας σε πλεόνασμα που μπορεί να φτάσει τα 4 εκατ. βαρέλια ημερησίως το 2026 — το μεγαλύτερο ετήσιο πλεόνασμα που έχει ποτέ καταγραφεί.
Η IEA εκτιμά ότι η παγκόσμια προσφορά θα αυξηθεί κατά 3 εκατ. βαρέλια ημερησίως το 2025, έναντι προηγούμενης εκτίμησης για αύξηση κατά 2,7 εκατ. εκατομμύρια βάρελια. Το 2026 θα αυξηθεί επιπλέον κατά 2,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως.
Παράλληλα, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Βραζιλία, η Γουιάνα και η Αργεντινή ενισχύουν την εξόρυξή τους, αυξάνοντας τον ανταγωνισμό εκτός OPEC+. Το αποτέλεσμα είναι ότι η παραγωγή υπερβαίνει πλέον τη ζήτηση κατά 1,9 εκατ. βαρέλια ημερησίως ήδη από φέτος, με σημαντικές ποσότητες να παραμένουν αδιάθετες σε θαλάσσια τάνκερ, τα οποία φτάνουν σε αριθμό ρεκόρ.
«Καθώς οι μεγάλες ποσότητες αργού που βρίσκονται στη θάλασσα μετακινούνται προς τα χερσαία αποθέματα, οι δεξαμενές αναμένεται να διογκωθούν σημαντικά», προειδοποιεί η IEA.
Επιβράδυνση της ζήτησης και ενεργειακή μετάβαση
Η ζήτηση πετρελαίου αυξάνεται πλέον με πολύ χαμηλότερους ρυθμούς: μόλις 700.000 βαρέλια την ημέρα φέτος και το 2026, επίπεδα πολύ χαμηλότερα από τον ιστορικό μέσο όρο.
Η IEA αποδίδει την επιβράδυνση στην αδύναμη παγκόσμια οικονομία, τις εμπορικές εντάσεις ΗΠΑ–Κίνας, αλλά και στην ταχεία διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων και της ενεργειακής μετάβασης.
Ο ΟΠΕΚ, από την πλευρά του, παραμένει αισιόδοξος, διατηρώντας την πρόβλεψη για διπλάσια αύξηση ζήτησης (1,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως), υποστηρίζοντας ότι η παγκόσμια οικονομία εξακολουθεί να «πηγαίνει καλά».
Οι τιμές υπό πίεση – Brent στα 62 δολάρια
Οι τιμές του πετρελαίου υποχώρησαν την Τρίτη, καθώς οι προβλέψεις της IEA και οι εμπορικές εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας επιβάρυναν το κλίμα.
Το Brent υποχωρούσε στα 62,31 δολάρια το βαρέλι (-1,6%), ενώ το αμερικανικό WTI στα 58,54 δολάρια, πλησιάζοντας χαμηλά πέντε μηνών.
Η αγορά κινείται πλέον σε τροχιά contango — όταν οι τιμές των συμβολαίων μελλοντικής παράδοσης είναι υψηλότερες από τις τρέχουσες — υποδηλώνοντας πλεόνασμα προσφοράς και μειωμένα κέρδη για τους πωλητές spot.
Παράγοντες που συγκρατούν την πτώση
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι παρά την υπερπροσφορά, η κατάρρευση των τιμών που πολλοί φοβούνταν δεν έχει ακόμη συμβεί. Σύμφωνα με την IEA, μεγάλο μέρος του πλεονάσματος προέρχεται από NGLs, που χρησιμοποιούνται στην πετροχημική βιομηχανία και όχι από αργό πετρέλαιο.
Επιπλέον, η αγορά βρίσκει μερική στήριξη από τη μείωση ρωσικών προμηθειών, τα νέα περιοριστικά μέτρα της Ε.Ε. σε ρωσικά προϊόντα, καθώς και κλεισίματα διυλιστηρίων σε ορισμένες χώρες.
Οι προβλέψεις των οίκων για το Brent
Οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες παραμένουν επιφυλακτικές για την πορεία των τιμών, προβλέποντας μέτριες απώλειες βραχυπρόθεσμα και πιθανή σταθεροποίηση το 2026.
Η Goldman Sachs αναμένει ότι το Brent θα κινηθεί γύρω στα 63 δολάρια το βαρέλι έως το τέλος του 2025 και θα μπορούσε να υποχωρήσει προς τα 58 δολάρια το 2026, εάν η υπερπροσφορά επιμείνει και η ζήτηση συνεχίσει να εξασθενεί. Ωστόσο, επισημαίνει ότι γεωπολιτικοί παράγοντες –όπως ενδεχόμενη αναταραχή στη Μέση Ανατολή– θα μπορούσαν να προκαλέσουν βραχυπρόθεσμες αυξήσεις ακόμη και έως τα 90 δολάρια.
Η UBS, από την πλευρά της, αναμένει ότι το Brent θα κυμανθεί στο άνω άκρο της ζώνης 60–70 δολαρίων για το μεγαλύτερο μέρος του 2025, πριν υποχωρήσει προς το χαμηλότερο εύρος το 2026, καθώς η παραγωγή εκτός OPEC+ αυξάνεται και οι ρυθμοί ζήτησης παραμένουν υποτονικοί.
Το 2026 φέρνει τη μεγαλύτερη πρόκληση
Η IEA προειδοποιεί ότι, αν δεν υπάρξει προσαρμογή παραγωγής ή επαναπροσδιορισμός στρατηγικής από τον OPEC+, το 2026 μπορεί να αποδειχθεί η πιο δύσκολη χρονιά για την αγορά πετρελαίου μετά την πανδημία.
Με το πλεόνασμα να προβλέπεται στα 4 εκατ. βαρέλια ημερησίως και την παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση να επιταχύνεται, η ισορροπία ανάμεσα σε παραγωγούς, επενδυτές και καταναλωτές δείχνει πιο εύθραυστη από ποτέ.
