Μετά από δύο χρόνια ξέφρενης ανόδου που οδήγησαν τις τιμές του κακάο σε ιστορικά υψηλά και έπληξαν τους παραγωγούς σοκολάτας παγκοσμίως, η αγορά γνωρίζει πλέον μια θεαματική διόρθωση.
Οι τιμές έχουν υποχωρήσει στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 20 μηνών, καθώς υποχωρεί η ζήτηση και βελτιώνονται οι προοπτικές παραγωγής στη Δυτική Αφρική.
Από τα 12.000 στα 6.150 δολάρια ο τόνος
Στη Νέα Υόρκη, το κακάο διαπραγματεύεται πλέον γύρω στα 6.150 δολάρια ο τόνος, όταν τον περασμένο Δεκέμβριο είχε ξεπεράσει τα 12.000 δολάρια. Αντίστοιχα, στο Λονδίνο οι τιμές –που σχεδόν τριπλασιάστηκαν στις αρχές του 2024– έχουν υποχωρήσει περίπου 58% από το ρεκόρ του περασμένου Απριλίου, στα 4.262 δολάρια.
Σύμφωνα με αναλυτές, η πτώση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι οι καταναλωτές γύρισαν την πλάτη στην σοκολάτα λόγω των υπερβολικών ανατιμήσεων. Παράλληλα υπάρχουν προσδοκίες για καλύτερη σοδειά εξαιτίας των βελτιωμένων καιρικών συνθηκών και των αυξημένων τιμών που εγγυώνται τα κράτη της Δυτικής Αφρικής στους παραγωγούς. Υπό τις συνθήκες αυτές και οι κερδοσκόποι που είχαν οδηγήσει την άνοδο εγκαταλείπουν τώρα τις θέσεις τους, στοιχηματίζοντας στην πτώση.
«Οι τιμές είχαν φτάσει σε εξωφρενικά υψηλά που δεν μπορούσαν να διατηρηθούν», σχολιάζει στους FT ο Oran van Dort, αναλυτής εμπορευμάτων στη Rabobank. «Από τα μέσα Αυγούστου βλέπουμε μια σταθερή καθοδική πορεία».
Στροφή στον καιρό και στις αγορές
Η υποχώρηση έρχεται μετά την κρίση προσφοράς του 2022, όταν ξηρασία, ασθένειες και υποεπενδύσεις σε φυτείες της Ακτής Ελεφαντοστού και της Γκάνας –που παράγουν το 60% του παγκόσμιου κακάο– εκτόξευσαν τις τιμές. Σήμερα όμως, οι βροχές έχουν επιστρέψει, μειώνοντας τον κίνδυνο νέας αποτυχίας καλλιεργειών.
Οι κυβερνήσεις της περιοχής έχουν αυξήσει τις τιμές που εγγυώνται στους αγρότες: η Ακτή Ελεφαντοστού ανέβασε τον κατώτατο τιμοκατάλογο πάνω από 25%, στα περίπου 5.000 δολάρια ο τόνος, ενώ η Γκάνα ακολούθησε με αύξηση στα 58.000 σέντις (περίπου 4.600 δολάρια). Αυτές οι κινήσεις εκτιμάται ότι θα ενθαρρύνουν την παραγωγή και θα περιορίσουν τη μαύρη αγορά.
«Ήδη βλέπουμε τους παραγωγούς να επενδύουν ξανά στις φυτείες τους, να αγοράζουν λίπασμα και να κλαδεύουν τα δέντρα», δηλώνει ο Ange-Laurent Gnagne, επικεφαλής συνεταιρισμού στην Ακτή Ελεφαντοστού.
Ζήτηση υπό πίεση – Κατανάλωση που δεν ανακάμπτει
Παρά τη μικρή βελτίωση στην παραγωγή, η ζήτηση για σοκολάτα δεν έχει επανέλθει. Οι παγκόσμιες αλέσεις κακάο (grindings) –δείκτης κατανάλωσης– έχουν μειωθεί κατά περίπου 500.000 τόνους από το 2022, με τις μεγαλύτερες πτώσεις να σημειώνονται σε Ασία, Ευρώπη και Δυτική Αφρική.
Ο Jonathan Parkman της Marex Brokers εξηγεί στους Financial Times πως το πλεόνασμα στην αγορά οφείλεται περισσότερο στη μείωση της κατανάλωσης παρά στην αύξηση της παραγωγής: «Δεν παράγουμε περισσότερο κακάο, απλώς ο κόσμος αγοράζει λιγότερη σοκολάτα».
Οι τιμές στα ράφια παραμένουν ψηλά
Παρά την πτώση των διεθνών τιμών, οι καταναλωτές δεν βλέπουν ακόμα ελάφρυνση. Στην Ολλανδία, μια μέση σοκολάτα των 100 γρ. κοστίζει πάνω από 35% περισσότερο απ’ ό,τι πέρυσι, σύμφωνα με τη Rabobank. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι τιμές θα σταματήσουν να ανεβαίνουν, αλλά δεν θα αρχίσουν να μειώνονται πριν περάσουν έξι μήνες.
Εν τω μεταξύ, η Ε.Ε. ανέβαλε για δεύτερη φορά την εφαρμογή του νόμου που απαιτεί από τις εταιρείες να αποδεικνύουν ότι τα προϊόντα τους –όπως το κακάο και ο καφές– δεν προέρχονται από αποψιλωμένες περιοχές. Η εφαρμογή, που είχε προγραμματιστεί για το τέλος του 2025, μετατίθεται κατά ακόμη 12 μήνες, μειώνοντας την πίεση για πρόωρες εισαγωγές.
Και τώρα τι;
Παρά τη θεαματική διόρθωση, οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν απίθανη μια επιστροφή σε προ του 2023 τιμές, όταν το κακάο κυμαινόταν μεταξύ 2.000 και 3.000 δολαρίων ο τόνος. Οι μακροπρόθεσμες πιέσεις στην προσφορά –γήρανση δέντρων, ασθένειες και κλιματικοί κίνδυνοι– παραμένουν.
Όπως παρουσίασε πρόσφατα το European Cocoa Forum στη Μάλτα, έως το 2050 ενδέχεται να χαθεί το 35% της παραγωγής κακάο στην Ακτή Ελεφαντοστού, εκ των οποίων 25% λόγω κλιματικής αλλαγής και 10% λόγω ιώσεων των φυτών.
Το ερώτημα είναι αν ο υπόλοιπος κόσμος μπορεί να καλύψει τέτοιες απώλειες.
