Οι τιμές του πετρελαίου κινούνται σήμερα ανοδικά, μετά τη φημολογία περί επικείμενης ισραηλινής επίθεσης στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν – ένα σενάριο που πυροδοτεί φόβους για γενικευμένη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή.
Κι όμως, παρά την έντονη συγκυριακή αντίδραση των αγορών, οι τιμές παραμένουν σε αρκετά χαμηλά επίπεδα. Η πρόσφατη απόφαση του ΟΠΕΚ+ να αυξήσει την παραγωγή, σε συνδυασμό με τους φόβους για εξαιρετικά αδύναμη παγκόσμια ανάπτυξη ή ακόμη και ύφεση, κρατούν την αγορά υπό πίεση.
Μέσα σε αυτό το σύνθετο και εύφλεκτο τοπίο, οι κινήσεις της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας δεν είναι απλώς τεχνικές. Είναι το εναρκτήριο λάκτισμα ενός νέου πολέμου φθοράς: απέναντι στους απείθαρχους συμμάχους του καρτέλ, αλλά και, κυρίως, απέναντι στο σχιστολιθικό πετρέλαιο των ΗΠΑ. Η ειρωνεία είναι πως και ο Ντόναλντ Τραμπ με την πολιτική του υπονομεύει την αμερικανική βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, που υποτίθεται ότι στηρίζει.
Η επιστροφή του ΟΠΕΚ+ στη στρατηγική φθοράς
Όπως επιβεβαίωσαν στο Reuters δέκα αξιωματούχοι και στελέχη του κλάδου με γνώση της στρατηγικής του καρτέλ, ο απώτερος στόχος είναι να τεθεί υπό πίεση η αμερικανική παραγωγή, ειδικά τα μικρότερα ανεξάρτητα σχήματα. Το σήμα που δίνεται είναι σαφές: όσο η τιμή παραμένει κάτω από τα 60 δολάρια το βαρέλι, τα επενδυτικά πλάνα των αμερικανικών κολοσσών σχιστολιθικού πετρελαίου θα βυθίζονται στην αβεβαιότητα.
Με τις καλύτερες γεωτρήσεις του Permian να έχουν ήδη εξαντληθεί και την απόδοση να μειώνεται στις δευτερεύουσες περιοχές, οι Αμερικανοί παραγωγοί βλέπουν το κόστος τους να αυξάνεται.
Σύμφωνα με τη Fed του Ντάλας, για να είναι βιώσιμη η εξόρυξη για τους Αμερικανούς παραγωγούς οι τιμές του αργού πρέπει να είναι τουλάχιστον 62 – 65 δολάρια το βαρέλι. Αντίθετα, η Σαουδική Αραβία μπορεί να παράγει ακόμη και με… 5 δολάρια το βαρέλι, ενώ η Ρωσία με 10 έως 20 δολάρια.
Για τους Σαουδάραβες, είναι ξεκάθαρο: «Θα είμαστε ο τελευταίος παίκτης που θα μείνει όρθιος». Και η Μόσχα, αν και πιο επιφυλακτική λόγω των δημοσιονομικών της αναγκών, βλέπει με ικανοποίηση την τιμή να πλησιάζει το όριο των 60 δολαρίων – όσο διαρκεί η Δύση το πλαφόν στις ρωσικές εξαγωγές.
Ο Τραμπ και το παράδοξο της φτηνής βενζίνης
Αυτή η πίεση στην αμερικανική αγορά σχιστολιθικού πετρελαίου δεν προέρχεται μόνο από το Ριάντ και τη Μόσχα. Ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ, στο γνωστό του στυλ, ζητά διαρκώς «φθηνότερο πετρέλαιο» – όπως απαίτησε πρόσφατα και πριν την επίσκεψή του στη Σαουδική Αραβία (13–14 Μαΐου), ενώ ταυτόχρονα συγκεντρώνει πετρελαιάδες στο Μαρ-α-Λάγκο λέγοντας πως «αν δεν είμαι εγώ πρόεδρος, είστε κατεστραμμένοι».
Όμως τα στοιχεία λένε το αντίθετο. Οι δασμοί που έχει επιβάλει σε χάλυβα και εξοπλισμό ανεβάζουν το κόστος για τις αμερικανικές εταιρείες. Η παγκόσμια αβεβαιότητα από τον εμπορικό πόλεμο ρίχνει τη ζήτηση. Και τώρα, οι χαμηλές τιμές που ζητά επιτακτικά ο ίδιος, θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα πολλών μικρομεσαίων παραγωγών των ΗΠΑ.
Ήδη, η Diamondback Energy έχει ανακοινώσει μείωση παραγωγής και επενδύσεων. Η ConocoPhillips προειδοποιεί ότι αν η τιμή πέσει κάτω από τα 50 δολάρια, θα σταματήσουν τα projects τους ακόμα και οι μεγάλοι. Και η παραγωγή στις ΗΠΑ φαίνεται να βρίσκεται σε σημείο καμπής – όπως παραδέχεται ο επικεφαλής της Surge Energy.
Οι μικροί υποφέρουν – οι γίγαντες σιωπούν
Το 60% της αμερικανικής παραγωγής πετρελαίου ανήκει πλέον σε κολοσσούς όπως η Exxon, η Chevron και η BP. Αυτοί αντέχουν – προς το παρόν. Οι μικρότεροι, όμως, πληρώνουν ήδη το τίμημα, καθώς δεν έχουν τη διαπραγματευτική ισχύ για να μετακυλήσουν τα κόστη, ούτε επενδυτική στήριξη για να αντέξουν τον πόλεμο τιμών.
Παράλληλα, αυτοί είναι οι πιο ένθερμοι πολιτικοί υποστηρικτές του Τραμπ. Ο Χάρολντ Χαμ, θρύλος του shale από την Οκλαχόμα, έπεισε τον Τραμπ να τοποθετήσει τον Κρίστοφερ Ράιτ (επίσης παραγωγό σχιστολιθικού πετρελαίου) στη θέση του υπουργού Ενέργειας. Και τώρα, το λεγόμενο «μικρό πετρέλαιο» εναποθέτει τις ελπίδες του στην ανατροπή των περιβαλλοντικών ρυθμίσεων και στην απόλυτη στήριξη των ορυκτών καυσίμων — ακόμη κι αν αυτό σημαίνει να θυσιαστεί η ίδια του η βιωσιμότητα.
Το τέλος της ενεργειακής υπεροχής;
Ο Τραμπ υπόσχεται επιστροφή στην «ενεργειακή κυριαρχία», αλλά ο συνδυασμός φθηνού πετρελαίου, εμπορικών δασμών και παγκόσμιας αστάθειας ωθεί την αμερικανική παραγωγή σε συρρίκνωση.
Ο ΟΠΕΚ+ δείχνει έτοιμος να ρισκάρει μια περίοδο χαμηλών τιμών, ακόμη κι αν χρειαστεί να δανειστεί η Σαουδική Αραβία ή να πιεστεί ο ρωσικός προϋπολογισμός.
Η επανάληψη ενός πολέμου τιμών ανάλογου με εκείνου που είχαμε ζήσει το 2014 είναι πια πιθανός. Αλλά αυτή τη φορά η αμερικανική βιομηχανία σχιστολιθικού πετρελαίου δεν είναι τόσο ευέλικτη – και η πολιτική της ίδιας της Ουάσιγκτον λειτουργεί ενάντια στα συμφέροντά της.
