Μέτρα στην κατεύθυνση της αύξησης προσφοράς ακινήτων θα ανακοινώσει η κυβέρνηση τον Σεπτέμβριο, με στόχο τα πρώτα αποτελέσματα να φανούν ήδη από τις αρχές του 2026.
Συγκράτηση του αριθμού των βραχυχρόνιων μισθώσεων ειδικά στις κορεσμένες περιοχές, αλλά και σε ζώνες στις οποίες αλλοιώνεται ο οικιστικός χαρακτήρας, αξιοποίηση των κλειστών ακινήτων με κίνητρα και αντικίνητρα, αλλά και επίλυση των γραφειοκρατικών εμποδίων που μπλοκάρουν το «στοκ» των τραπεζών, συνθέτουν το πλαίσιο παρέμβασης, μαζί με την ενίσχυση του θεσμού της «κοινωνικής αντιπαροχής», η οποία όμως απαιτεί χρόνο για να αποδώσει.
Το στεγαστικό πρόβλημα της χώρας έχει «ποσοτικοποιηθεί»: απαιτείται προσφορά 250.000 300.000 ακινήτων ώστε να καλυφθεί η υφιστάμενη ζήτηση και να περιοριστούν οι πιέσεις στις τιμές πώλησης των ακινήτων, αλλά και στα ενοίκια.
Η συχνότητα
Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των ακινήτων που θα «πέφτουν» κάθε χρόνο στην αγορά, τόσο πιο κοντά θα έρχεται και η αντιμετώπιση του προβλήματος. H μεγαλύτερη «δεξαμενή» από την οποία μπορεί να αντλήσει προσφερόμενα ακίνητα η κυβέρνηση είναι αυτή των «κλειστών». Πλήρης εικόνα για τον ακριβή αριθμό αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει, καθώς κάθε «πηγή» έχει και τα μειονεκτήματά της. Πηγή πρώτη, η απογραφή των ακινήτων που έγινε -ταυτόχρονα με την απογραφή του πληθυσμού- το 2021. Εκτός του ότι μας χωρίζει σχεδόν μια πενταετία από τη συγκεκριμένη πανελλαδική έρευνα υπάρχουν και άλλα μειονεκτήματα, όπως το γεγονός ότι ο χαρακτηρισμός γίνεται κατά δήλωση του ιδιοκτήτη. Αυτός δηλαδή αποφαίνεται αν το κλειστό ακίνητο μπορεί να διατεθεί για ενοικίαση ή πώληση ή αν απλώς μένει ανεκμετάλλευτο για άλλους λόγους (χρέη, συνιδιοκτησία, ανάγκη εκτεταμένων εργασιών ανακαίνισης κ.λπ.).
H δεύτερη δεξαμενή άντλησης στοιχείων είναι οι φορολογικές δηλώσεις και η ΑΑΔΕ. Όμως, και εκεί υπάρχει το ζήτημα της «κατά δήλωση» αξιοποίησης των ακινήτων. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ψηφίστηκε ο νόμος που προβλέπει τη δημιουργία του Μητρώου Ιδιοκτησίας Ακινήτων: να υπάρξουν διασταυρώσεις και πλήρης καταγραφή του τρόπου χρήσης των ακινήτων ώστε η χάραξη πολιτικής να γίνει επί πραγματικών δεδομένων. Η δια σταύρωση με τα στοιχεία κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας θα γίνει άμεσα ώστε να εντοπιστούν και οι κρυφές ενοικιάσεις (ενοικιασμένα ακίνητα δηλώνονται ως κενά για να αποφεύγεται η καταβολή του φόρου εισοδήματος).
Το ποια μέτρα θα ληφθούν προς αυτή την κατεύθυνση θα αποφασιστεί μέσα στον Αύγουστο. Όλο το προηγούμενο διάστημα το οικονομικό επιτελείο συγκέντρωνε προτάσεις όχι μόνο για «κίνητρα» αξιοποίησης των κλειστών ακινήτων, αλλά και για θέσπιση «αντικινήτρων». Και στη μία και στην άλλη περίπτωση, έχει μπει στο επίκεντρο ο ΕΝΦΙΑ: δηλαδή οι ιδιοκτήτες να έχουν ουσιαστικό λόγο να μην κρατούν τα ακίνητά τους κλειστά, καθώς αυτό θα επηρεάζει και τον φόρο κατοχής που θα καλούνται να πληρώσουν σε ετήσια βάση. Το αν ο ιδιοκτήτης κλειστού ακινήτου θα πληρώνει περισσότερο ΕΝΦΙΑ απ’ ό,τι σήμερα ή αν απλώς θα παρέχεται έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ για μια περίοδο για όσους ρίχνουν τα ακίνητά τους στην αγορά, είναι κάτι που μένει να αποφασιστεί και να ανακοινωθεί.
Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις
Η πρώτη απογραφή των βραχυχρόνιων μισθώσεων στην οποία προχώρησε η ΕΛΣΤΑΤ -αξιοποιώ ντας και τα στοιχεία από το Μητρώο Βραχυχρόνιων Μισθώσεων της ΑΑΔΕ- έδειξε ότι περισσότερα από 200.000 ακίνητα διατίθενται ήδη για τέτοιου τύπου ενοικιάσεις, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος της χώρας. Τουλάχιστον το ένα τέταρτο αυτών των ακινήτων -πάνω από 58.000- βρίσκονται στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Η συζήτηση για το κατά πόσο οι βραχυχρόνιες μισθώσεις συμβάλλουν στην επιδείνωση του στεγαστικού προβλήματος είναι ανοικτή. Γεγονός είναι ότι παρά τα μέτρα που ελήφθησαν πέρυσι (απαγόρευση νέων μισθώσεων στο κέντρο της Αθήνας), η αύξηση δεν αποφεύχθηκε.
Το μεταβατικό καθεστώς
Σε αυτό, βέβαια, έχει συμβάλει και το μεταβατικό καθεστώς στο οποίο βρεθήκαμε λίγο πριν αρχίσει το 2025: Όσοι έγραψαν το ακίνητό τους στο Μητρώο πριν από την αλλαγή του έτους, μπόρεσαν να ενεργοποιήσουν τη βραχυχρόνια μίσθωση και εντός του 2025. Συνολικά, αυτή τη στιγμή εκτιμάται ότι τα ακίνητα τύπου «Airbnb» προσεγγίζουν πλέον τα 250.000. Η παράταση των απαγορεύσεων στο κέντρο και για το 2026 θεωρείται δεδομένη. Αυτό που εξετάζεται είναι η γεωγραφική επέκταση του μέτρου.
Τα ακίνητα των τραπεζών και των servicers
Η επιστροφή στην αγορά των ακινήτων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους οι τράπεζες, αλλά και οι servicers προστίθεται στον κατάλογο των εναλλακτικών λύσεων με στόχο την αύξηση της προσφοράς ακινήτων. Τα ακίνητα αυτά μετριούνται σε μερικές δεκάδες χιλιάδες, ενώ ήδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία πώλησης για όσα ακίνητα «καθαρίζουν» από γραφειοκρατικές ή άλλες εκκρεμότητες. Τράπεζες και servicers έχουν διατυπώσει στην κυβέρνηση μια σειρά τεχνικών αιτημάτων προκειμένου να
επιταχυνθεί ο ρυθμός εξάλειψης των εκκρεμοτήτων. Τα αιτήματα αφορούν παρεμβάσεις που οδηγούν σε επιτάχυνση της ολοκλήρωσης των πλειστηριασμών, σε ταχύτερη μετεγγραφή των ακινήτων, αλλά και σε μέτρα αξιοποίησης του υφιστάμενου στοκ. Μεταξύ άλλων, ζητείται:
- Ταχύτερη πρόσβαση σε οικοδομικά στοιχεία και διευκολύνσεις στις τακτοποιήσεις, ακόμη και με μονομερείς ενέργειες του ιδιοκτήτη. Στόχος να αντιμετωπιστούν γρηγορότερα προβλήματα πολεοδομικής φύσης ή ελλείψεις τεχνικών εγγράφων που εμποδίζουν την αξιοποίηση των ακινήτων.
- Δυνατότητα ένταξης εταιρειών που διαθέτουν απόθεμα μικρών ακινήτων σε επιδοτούμενα προγράμματα ανακαίνισης και μίσθωσης ώστε να αξιοποιηθούν άμεσα στην αγορά.
- Αντιμετώπιση προβλημάτων που ανακύπτουν με εικονικές μισθώσεις ακινήτων μετά την κατάσχεση, με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατη η αξιοποίησή τους. Για την επίλυση αυτού του προβλήματος, ζητείται νομοθετική ρύθμιση.
Διαβάστε ακόμη:
→Όνειρο απατηλό η αγορά κατοικίας για τους νέους στην Ελλάδα – Καίνε και τα ενοίκια
