Ηπιότερη ανάπτυξη κατά 2,4% σε πραγματικούς όρους το 2023, κυρίως λόγω επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας, σε συνθήκες υψηλού πληθωρισμού, σφιχτότερης δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής και αβεβαιότητας, προβλέπει το ΙΟΒΕ στην τριμηνιαία έκθεσή του για την ελληνική οικονομία.
Οι συνιστώσες της ανάπτυξης
Ως προς τις συνιστώσες της ανάπτυξης το 2023, οι επενδύσεις αναμένεται να συμβάλουν σημαντικά στην ανάπτυξη, με ετήσια αύξηση 4,0% (πάγιες επενδύσεις 10%), σε συνδυασμό με μια σχετικά ανθεκτική, αν και σαφώς ηπιότερη, αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,8%. Στον εξωτερικό τομέα, αναμένεται μικρή βελτίωση του υψηλού ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, με τις εξαγωγές και τις εισαγωγές να αυξάνονται ετησίως το 2023 κατά 4,5% και 3,3% αντιστοίχως.
Ο μέσος πληθωρισμός για το 2023 αναμένεται ελαφρά ηπιότερος από τον μέσο όρο στην Ευρωζώνη, στην περιοχή του 4,3%, ενώ η ανεργία προβλέπεται ότι θα αποκλιμακωθεί περαιτέρω, αλλά με βραδύτερο ρυθμό, στην περιοχή του 11%.
Οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας τους πρώτους μήνες του 2023
Κάνοντας μία επισκόπηση των μέχρι τώρα επιδόσεων της ελληνικής οικονομίας για το τρέχον έτος, το ΙΟΒΕ καταγράφει την επιβράδυνση της ετήσιας εγχώριας ανάκαμψης στο 2,1% το πρώτο τρίμηνο του 2023, έναντι ανάπτυξης 4,8% στο προηγούμενο τρίμηνο, με ώθηση από τις εξαγωγές (+8,9% y-o-y) και την ανθεκτική στις πληθωριστικές πιέσεις κατανάλωση των νοικοκυριών (+2,9% y-o-y). Ανασταλτικά στο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης λειτούργησε η ετήσια συρρίκνωση του επενδύσεων (-0,7%), η οποία οφείλεται στην ετήσια μείωση των αποθεμάτων (-29,7%), ενώ οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου συνέχισαν την ανοδική τους πορεία (+8,2%). Όπως επισημαίνεται, η μικρή πτώση του ετήσιου ρυθμού μεγέθυνσης των εισαγωγών (+5,6%), είχε αποτέλεσμα τη βελτίωση του ελλείμματος του εξωτερικού ισοζυγίου.
Σε ό,τι αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού σε ταμειακή βάση, το ΙΟΒΕ σημειώνει πως κινήθηκε καλύτερα από τον στόχο για το πρώτο πεντάμηνο του 2023. Ειδικότερα, καταγράφηκε μεγάλη ετήσια αύξηση στα δημόσια έσοδα (+17,8%), λόγω της αυξημένης οικονομικής δραστηριότητας, του πληθωρισμού και των εισροών από το Ταμείο Ανάκαμψης. Σε ταμειακή βάση, την περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου 2023, ο κρατικός προϋπολογισμός κατέγραψε έλλειμμα 0,5% του ΑΕΠ (1,1 δισ. ευρώ) και πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 1,0% του ΑΕΠ (2,3 δισ.). Εν όψει της αναθεώρησης των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε. αλλά και της ανάγκης επίτευξης συνετών πλεονασμάτων μεσο-μακροπρόθεσμα για την Ελλάδα, το Ινστιτούτο τονίζει πως κρίνεται κρίσιμη η αποτελεσματική δημοσιονομική διαχείριση.
Η πορεία της ανεργίας και οι παράγοντες που ωθούν ανοδικά την απασχόληση
Στο σκέλος της ανεργίας, η έκθεση του ΙΟΒΕ σημειώνει πως στο πρώτο τρίμηνο του 2023 το ποσοστό της ανεργίας παρουσίασε πτώση κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες, στο 11,8% από 13,8% ένα έτος νωρίτερα. Το ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων στον ιδιωτικό τομέα ήταν θετικό κατά 180,6 χιλ. και υψηλότερο συγκριτικά με το θετικό ισοζύγιο του α’ τριμήνου του 2022 (+148,1 χιλ.). Οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη άνοδο στην απασχόληση ήταν ο πρωτογενής τομέας (+30,1 χιλ. απασχολούμενοι) και ο κλάδος δραστηριοτήτων ανθρώπινης υγείας και κοινωνικής μέριμνας (+29,4 χιλ.). Ο εποχικά διορθωμένος δείκτης μισθολογικού κόστους σημείωσε ετήσια αύξηση το πρώτο τρίμηνο του έτους κατά 5,5%.
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η απασχόληση το 2023 αναμένεται να επηρεαστεί θετικά από την πορεία του τουρισμού, την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, την άνοδο των επενδύσεων και την ηπιότερη άνοδο κατανάλωσης και εξαγωγών. Οι παράγοντες αυτοί αναμένεται να αντισταθμίσουν μερικώς την αρνητική επίδραση στη ζήτηση εργασίας από την άνοδο των μισθών και το υψηλότερο κόστος δανεισμού για τις επιχειρήσεις. Όπως εκτιμά το Ινστιτούτο, το ποσοστό ανεργίας το 2023 αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 11,0%.
Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό
Σε ό,τι αφορά τον ρυθμό μεταβολής του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή το ΙΟΒΕ σημειώνει πως διαμορφώθηκε στο 4,7% το α’ πεντάμηνο φέτος, από άνοδο 8,8% ένα έτος πριν. Η ενίσχυση των τιμών οφείλεται κυρίως στη θετική επίδραση της εγχώριας ζήτησης. Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι οι τιμές θα διατηρηθούν σε ηπιότερη ανοδική τροχιά στο σύνολο του τρέχοντος έτους, στην περιοχή του 4,3%, λόγω κυρίως της ανθεκτικότητας της καταναλωτικής ζήτησης.
Το «αποτύπωμα» του εκλογικού αποτελέσματος στην οικονομία
Όπως τόνισε κατά την παρουσίαση της έκθεσης ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, Καθηγητής Νίκος Βέττας, το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα φαίνεται πως διασφαλίζει σταθερότητα και ορατότητα για τα επόμενα χρόνια, εξέλιξη που ευνοεί τις οικονομικές εξελίξεις στο επόμενο διάστημα, στοιχείο που σε έναν βαθμό έχει ήδη φανεί και από την πορεία στο κόστος δανεισμού της χώρας και στις κεφαλαιαγορές.
Παράλληλα, όπως παρατήρησε, το εγχώριο περιβάλλον χαρακτηρίζεται από διπλή δυναμική ανάκαμψης: Μείωση αβεβαιότητας και περιορισμών μετά από την ύφεση της πανδημίας, αλλά και σταδιακή κάλυψη παραγωγικού κενού μετά από τη δεκαετή κρίση χρέους. Στη θετική πορεία της οικονομίας συνέβαλαν κρίσιμα και οι ευρωπαϊκές πολιτικές, από τη νομισματική και τη δημοσιονομική πλευρά, οι οποίες υποστήριξαν τις επιμέρους οικονομίες.
Οι προκλήσεις
Την ίδια ώρα, όπως υπογράμμισε ο κ. Βέττας, οι σημαντικές προκλήσεις σε εσωτερικό και εξωτερικό παραμένουν: Εσωτερικά ξεχωρίζει ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης, ενώ σε διεθνές επίπεδο η αβεβαιότητα για νέες διαταραχές παραμένει, με διαφαινόμενη μεγαλύτερη διάρκεια της περιόδου υψηλού κόστους χρήματος και επίμονο πληθωρισμό.
Οι προτεραιότητες για την επόμενη 4ετία
Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, τρεις προτεραιότητες που θα τεθούν από τη νέα κυβέρνηση θα παίξουν κρίσιμο ρόλο για την κατεύθυνση της οικονομίας κατά τη νέα τετραετία:
- Η διασφάλιση ομαλής χρηματοδότησης της χώρας μεσοπρόθεσμα, με ανταγωνιστικούς όρους.
- Η βελτίωση του παραγωγικού υποδείγματος, με αύξηση της εξωστρέφειας και της παραγωγικότητας, την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και καινοτομίας, και την προσέλκυση κεφαλαίου και ανθρώπων, προκειμένου να αντισταθμιστούν οι δυσμενείς δημογραφικές τάσεις.
- Η κατανομή θέσεων εργασίας και εισοδημάτων στον πληθυσμό, μέσα από ευκαιρίες για κοινωνική κινητικότητα, προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Εκτός από αυτές τις τρεις μεγάλες προτεραιότητες, υπάρχουν και συνδεδεμένα επιμέρους ζητήματα άμεσης κρισιμότητας, όπως:
- Προσαρμογή στις νέες συνθήκες του ενεργειακού τομέα και της πράσινης μετάβασης, μεταξύ άλλων των πολιτικών φορολογίας και μεταβιβάσεων.
- Αντιμετώπιση επίμονου δομικού πληθωρισμού, ανταγωνισμός στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών.
- Ενίσχυση της εργασίας με μείωση της παραοικονομίας και αλλαγές στα συστήματα φορολογίας και ασφάλισης.
- Τόνωση της αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα, όπως μέσα από τα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης.
Ο κ. Βέττας επισήμανε επιπροσθέτως την ανάγκη να εμπεδωθούν συνθήκες συστηματικής ανάπτυξης για αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων, όπως μέσα από αύξηση του διεθνούς μεριδίου των εξαγωγών, συστηματική ενίσχυση των επενδύσεων, καθώς και της αξιοπιστίας στη χρηματοδότηση της χώρας.
Συνεπώς, όπως ανέφερε, υπό προϋποθέσεις, είναι εφικτή η βελτίωση του μακροχρόνιου ρυθμού δυνητικής ανάπτυξης παρά τις δημογραφικές προοπτικές. Σε αυτή την κατεύθυνση, πρόσθεσε, χρειάζεται να εφαρμοσθεί συστηματικά κατά τα επόμενα χρόνια ένα σχέδιο που θα ενσωματώνει αποφασιστικές επιλογές.
naftemporiki.gr
