Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Ευκολότερες και αυτόματες διασταυρώσεις περιουσιακών στοιχείων και φορολογικών δηλώσεων, ανατροπές στους φορολογικούς ελέγχους, νέο κύκλο κατάργησης και συγχώνευσης εφοριών, ανασχεδιασμό όλων των φορολογικών εντύπων για φόρους εισοδήματος και ακίνητα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το νέο ηλεκτρονικό επιχειρησιακό σχέδιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο πλήρους επέκτασης των ηλεκτρονικών μέσων και των υποχρεωτικών ηλεκτρονικών συναλλαγών σε όλο το φάσμα των επαφών του πολίτη με τις φορολογικές αρχές.
Στην πραγματικότητα, το υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ δρομολογούν τις διαδικασίες για τη δημιουργία ενός νέου ενιαίου πληροφοριακού συστήματος φορολογίας το οποίο θα προέλθει από την πλήρη αναδιαμόρφωση και συγχώνευση των υφιστάμενων σήμερα επιμέρους πληροφοριακών συστημάτων ΤΑΧΙS, ICIS και TAXISnet. Επίσης, όλες οι υφιστάμενες ηλεκτρονικές εφαρμογές εξυπηρέτησης των φορολογουμένων θα προσαρμοστούν πλήρως στις απαιτήσεις του νέου απλοποιημένου φορολογικού συστήματος που έχει προκύψει από τις αλλεπάλληλες νομοθετικές παρεμβάσεις που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια εφαρμογής των μνημονίων, ενώ ταυτόχρονα θα τεθούν σε λειτουργία νέες ηλεκτρονικές υπηρεσίες ώστε όλες πλέον οι συναλλαγές των πολιτών με τις φορολογικές αρχές να διεκπεραιώνονται εξ αποστάσεως μέσω διαδικτύου.
Η μετάβαση στο νέο αυτό υπερσύγχρονο πληροφοριακό σύστημα φορολογίας θα πραγματοποιηθεί με την εκτέλεση ενός φιλόδοξου έργου που φέρει την ονομασία «εφαρμογή απαιτούμενων οργανωτικών αλλαγών σε παρεχόμενες ηλεκτρονικές υπηρεσίες και υφιστάμενα πληροφοριακά συστήματα της ΑΑΔΕ». Το έργο αυτό ανέλαβε να εκτελέσει κοινοπραξία εταιρειών πληροφορικής έναντι συνολικού τιμήματος 4,24 εκατ. ευρώ, κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού και ο χρόνος παράδοσης του έργου είναι η τριετία.
Η ολοκλήρωση του έργου θα φέρει μια «επανάσταση» στη φορολογία και στις σχέσεις των πολιτών με την εφορία, οι οποίες θα είναι απομακρυσμένες και μόνο ηλεκτρονικές.
Πώς θα αλλάξει η εφορία
Οι πιο σημαντικές δράσεις που περιλαμβάνονται στην εκτέλεση του παραπάνω έργου, όπως περιγράφηκαν στη σχετική προκήρυξη, προβλέπουν αναλυτικά τα εξής:
Συνολική φορολογική αναμόρφωση και συγχώνευση του TAXIS με το TAXISnet.
1 Ανασχεδιασμός φορολογικών εντύπων και διαδικασιών: Η μορφή των δηλώσεων που θα πρέπει να υποβάλλονται από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις θα αλλάξει. Συγκεκριμένα, θα καταργηθούν ή και θα συγχωνευθούν έντυπα και τα νέα έντυπα που θα δημιουργηθούν θα είναι πιο απλοποιημένα. Οι αλλαγές αυτές θα οδηγήσουν σε ευρύτερο ανασχεδιασμό των συστημάτων TAXIS και TAXISnet καθώς επηρεάζουν τόσο τις απαιτούμενες ροές εργασιών στο TAXIS όσο και τις ηλεκτρονικές υποβολές δηλώσεων μέσω TAXISnet. Ενδεικτικά, οι αλλαγές θα επηρεάσουν τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη ηλεκτρονικών εφαρμογών:
- υποβολής, παραλαβής και εκκαθάρισης της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (του εντύπου Ν),
- υποβολής της αίτησης επιστροφής πιστωτικού υπολοίπου φόρου εισοδήματος μέσω TAXISnet,
- υποβολής μισθωτηρίων και συμφωνητικών.
Επιπλέον οι αλλαγές θα οδηγήσουν στην αναμόρφωση της διαδικασίας επιστροφών ΦΠΑ, στην ηλεκτρονική κοινοποίηση και στον αυτόματο υπολογισμό ημερήσιου τόκου για τα ληξιπρόθεσμα χρέη, στην αυτοματοποίηση των διαδικασιών επιστροφής φόρων κ.λπ.
2 Νέου τύπου αυτόματες ηλεκτρονικές διασταυρώσεις για την άντληση πληροφοριών: Θα υλοποιηθούν διασυνδέσεις για:
α) Άντληση πληροφοριών φορολογικού περιεχομένου από την πηγή προκειμένου να είναι εφικτή η υλοποίηση νέων διασταυρώσεων ή και η κατάργηση προσκόμισης σχετικών βεβαιώσεων από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, προκειμένου να πιστοποιήσουν ποσά που αναφέρονται στις δηλώσεις τους.
β) Άντληση πληροφοριών για την ολοκλήρωση υπαρχόντων πληροφοριακών συστημάτων με το μητρώο φορολογουμένων, όπως για παράδειγμα διαλειτουργικότητα με το ΥΠΕΣ κατά την απόδοση ΑΦΜ και τη μεταβολή προσωπικών στοιχείων ή δημιουργία νέων μητρώων, όπως μητρώου πλοίων.
3 Αυτεπάγγελτη έκδοση βεβαιώσεων και πιστοποιητικών: Θα υλοποιηθούν νέες διαδικτυακές υπηρεσίες για αυτεπάγγελτη έκδοση βεβαιώσεων και πιστοποιητικών από άλλους φορείς του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, προκειμένου να απαλλαγεί ο πολίτης από την απαίτηση προσκόμισης «έντυπων» βεβαιώσεων και πιστοποιητικών. Οι ανάγκες αυτές γίνονται ακόμα πιο επιτακτικές καθώς το σύνολο των φορολογικών και οικονομικών συναλλαγών θα διεκπεραιώνεται ηλεκτρονικά, λόγω της επικείμενης συγχώνευσης μεγάλου αριθμού ΔΟΥ.
4 Πλήρης ενοποίηση των συστημάτων TAXIS και TAXISnet. Η μνημονιακή υποχρέωση για συγχώνευση του πλήθους των ΔΟΥ καθιστά επιτακτική την ανάγκη πλήρους ηλεκτρονικοποίησης του συνόλου των συναλλαγών των πολιτών και των επιχειρήσεων, καθώς δεν θα είναι δυνατή η προσέλευσή τους αυτοπροσώπως στις ΔΟΥ για την εξυπηρέτησή τους. Μέχρι σήμερα, το σύστημα TAXIS αποτελεί το πληροφοριακό σύστημα που χειρίζονταν αποκλειστικά οι εφοριακοί, ήταν δηλαδή το περιβάλλον εξυπηρέτησης του προσωπικού των ΔΟΥ για τις συναλλαγές των πολιτών και των επιχειρήσεων στις κατά τόπους ΔΟΥ. Από την άλλη πλευρά, το TAXISnet παρέχει μέχρι σήμερα εναλλακτικό κανάλι εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων μέσω διαδικτύου, εναλλακτικό κανάλι που παρέχεται για υποσύνολο των δυνητικών συναλλαγών πολιτών και επιχειρήσεων με τις ΔΥΟ, ενώ παράλληλα βασίζεται σε βάσεις δεδομένων και διασυνδέσεις του TAXIS. Με τη νέα δράση που προγραμματίζεται, θα ενοποιηθούν ουσιαστικά τα δύο πληροφοριακά συστήματα προκειμένου το σύνολο των συναλλαγών να διεκπεραιώνεται ηλεκτρονικά με ομοιόμορφο τρόπο μέσω του TAXISnet και του TAXIS. Ενδεικτικά, με την ενοποίηση αυτή θα επέλθει τροποποίηση και βελτίωση της εφαρμογής των παρακρατούμενων φόρων στο ΤΑΧΙS, ώστε να ταυτιστεί με αυτή του TAXISnet.
5 Αναμόρφωση πληροφοριακών συστημάτων φορολογίας Κεφαλαίου: Στα πλαίσια της αναμόρφωσης της φορολογίας Κεφαλαίου θα υλοποιηθούν νέες εφαρμογές. Ενδεικτικά αναφέρονται:
- Ηλεκτρονικοποίηση της διαδικασίας έκδοσης του αποδεικτικού καταβολής κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 15 του ν. 4223/2013
- Δημιουργία εφαρμογής ηλεκτρονικών βιβλίων καταχώρησης μεταγραφής δηλώσεων φόρου δωρεάς, γονικής παροχής, κληρονομιάς και μεταβίβασης ακινήτων
- Ηλεκτρονική υποβολή δήλωσης φόρου χρηματικής δωρεάς
- Ηλεκτρονική υποβολή δήλωσης φόρου μεταβίβασης ακινήτων
- Διασταυρώσεις συσχέτισης στοιχείων φυσικών και νομικών προσώπων με Περιουσιολόγιο. Προωθείται η διασύνδεση των Πληροφοριακών Συστημάτων TAXIS, TAXISnet και Ακίνητης Περιουσίας, προκειμένου να είναι εφικτή η υλοποίηση πλήθους διασταυρώσεων, όπως ενδεικτικά η συσχέτιση της συνολικής ακίνητης περιουσίας βάσει δηλωθέντος εισοδήματος.
6 Επικαιροποίηση του συστήματος ELENXIS βάσει του κάθε φορά ισχύοντος ελεγκτικού νομοθετικού πλαισίου και ισχύοντος οργανογράμματος Ελεγκτικών Υπηρεσιών: Οι τομείς (επιμέρους δράσεις) που επηρεάζονται από τις νομοθετικές αλλαγές είναι:
- Επερχόμενες αλλαγές στα έντυπα των δηλώσεων π.χ. Εισοδήματος, ΦΠΑ κ.λπ.: Με την ψήφιση του όποιου νέου φορολογικού συστήματος θα υπάρξουν αλλαγές στα έντυπα της φορολογίας ή και θα προστεθούν νέα έντυπα. Οι αλλαγές αυτές επιφέρουν την ανάγκη αλλαγής των κανόνων που βασίζονται σε διασταυρώσεις κωδικών των Εντύπων ενώ θα επέλθουν αλλαγές και στην Εφαρμογή της Διενέργειας των Ελέγχων καθώς και στην Εφαρμογή της Διαχείρισης των Ελέγχων.
- Υλοποίηση νέων τρόπων ελέγχου που θα προκύψουν από συμπλήρωση ή αντικατάσταση τρεχουσών διατάξεων ή από ολοκληρωτικά νέες διατάξεις. Π.χ. Έμμεσες Τεχνικές Ελέγχου για τις Φορολογικές Ελεγκτικές Υπηρεσίες (ΦΕΥ), διασταυρώσεις τραπεζικών δεδομένων και δεδομένων τρίτων πηγών. Θα δημιουργηθούν νέες εφαρμογές που θα υλοποιούν καινούργιους τρόπους ελέγχου και διασταυρώσεις για νέες πηγές δεδομένων, που θα τίθενται στη διάθεση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Ενδεικτικά, αναφέρονται οι νέοι τρόποι ελέγχου της νεοσύστατης Υπηρεσίας ΥΕΔΔΕ, τα δεδομένα που ανταλλάσσουν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. για την αποφυγή της φοροδιαφυγής, οι νέοι τρόποι συναλλαγών π.χ. με ηλεκτρονικά τιμολόγια, με φορολογική κάρτα, με ηλεκτρονικό εμπόριο και εν γένει με πλαστικό χρήμα, έλεγχοι γραφείου κ.λπ.
- Περαιτέρω αναδιοργάνωση των ελεγκτικών Υπηρεσιών. Κατά τη διάρκεια της παραγωγικής λειτουργίας του, το ELENXIS υλοποίησε πλήθος οργανωτικών αλλαγών που επέφεραν τα Μνημόνια 1 και 2 (π.χ. την κατάργηση των Περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων, των Διαπεριφερειακών Ελεγκτών Κέντρων, τις συγχωνεύσεις των ΔΟΥ και τη δημιουργία νέων ελεγκτικών Υπηρεσιών (π.χ. ΥΕΔΔΕ και Διεύθυνση Εσωτερικού Ελέγχου). Αναμένεται να επέλθουν και άλλες αλλαγές στη διάρθρωση των Υπηρεσιών. Η όποια αλλαγή στις οργανωτικές δομές θα επιφέρει αλλαγές στην υλοποίηση της Στόχευσης των Ελέγχων, στην εφαρμογή της Διαχείρισης των Ελέγχων καθώς και απαιτήσεις βελτίωσης – μέσω περαιτέρω ανάπτυξης του υπάρχοντος λογισμικού.
- Υιοθέτηση δεδομένων άλλων πρωτογενών συστημάτων – Στο σύστημα ELENXIS θα προστεθούν νέες πηγές δεδομένων, για τη διασταύρωση των φορολογικών και τελωνειακών δεδομένων του με δεδομένα οικονομικού ενδιαφέροντος από άλλους Φορείς του Ιδιωτικού και Δημόσιου Τομέα. Επιπρόσθετα, οι άμεσες αλλαγές στο TAXIS, στο TAXISNET, στο ICINET (στο πληροφοριακό σύστημα των Τελωνείων) καθώς και στα υπόλοιπα πληροφοριακά συστήματα και εφαρμογές της ΑΑΔΕ θα επιφέρουν προσθήκες και αλλαγές στην υλοποίηση της ενημέρωσης του ELENXIS αλλά και αλλαγές στις εφαρμογές της Στόχευσης και της Διενέργειας των Ελέγχων.
- Υποστήριξη έκτακτων δράσεων πάταξης της φοροδιαφυγής: Το ELENXIS καλείται να υποστηρίξει τις έκτακτες δράσεις κατά της φοροδιαφυγής από ελεγκτικές δομές λειτουργούν αρκετές φορές διαφορετικά σε θέματα οργάνωσης και σύνδεσής τους με άλλες οργανωτικές μονάδες στην ΑΑΔΕ (π.χ. αντιμετωπίζονται ως έκτακτες Ελεγκτικές Υπηρεσίες και αιτούνται αρκετές φορές δικούς τους εξειδικευμένους κανόνες Στόχευσης, νέες ροές διαχείρισης των υποθέσεων και νέους τρόπους διενέργειας ελέγχων).
- Υποστήριξη του ΣΔΟΕ για την νέα έμφαση που δίνεται σε ελέγχους: Πνευματικής Ιδιοκτησίας, Ηλεκτρονικού Εμπορίου, Παράνομες Επιδοτήσεις, Ναρκωτικά και Όπλα. Θα μετατραπούν οι εφαρμογές της Στόχευσης, της Διαχείρισης και της Διενέργειας Ελέγχων προκειμένου να ανταποκριθεί το σύστημα στις νέες επιχειρησιακές ανάγκες του ΣΔΟΕ.
- Υποστήριξη νέων ειδών τελωνειακού ελέγχου, νέων παραστατικών στα πλαίσια του Εκσυγχρονισμένου Τελωνειακού Κώδικα. Οι όποιες αλλαγές στο εθνικό ή κοινοτικό τελωνειακό δίκαιο θα επιφέρουν προσαρμογές των Εφαρμογών Διαχείρισης και Διενέργειας για τις Τελωνειακές Ελεγκτικές Υπηρεσίες.
- Προσαρμογή των εφαρμογών του ELENXIS για χρήση της ψηφιακής υπογραφής με σκοπό να καταργηθεί η έγγραφη επικοινωνία των ελεγκτικών υπηρεσιών μεταξύ τους και με τον πολίτη.
