Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Πολλαπλές επιπτώσεις σε τουλάχιστον 2,2 εκατ. εργαζόμενους, ασφαλισμένους, άνεργους, αλλά και συνταξιούχους εκτιμάται ότι θα έχει η αύξηση του κατώτατου μισθού και των κατώτατων ημερομισθίων, όταν ολοκληρωθεί στα τέλη του Ιανουαρίου του 2019 η διαδικασία της διαβούλευσης και εκδοθεί η σχετική υπουργική απόφαση για τα νέα κατώτατα όρια μισθών. Ο λόγος είναι απλός.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία ο σημερινός κατώτατος μισθός των 586,08 ευρώ και το κατώτατο ημερομίσθιο των 26,18 ευρώ που παραμένουν «παγωμένα» από το 2012, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα και επηρεάζουν: α) τον μισθό περίπου 610.000 μισθωτών που αμείβονται με αποδοχές κάτω των 600 ευρώ, ή με καθεστώς μερικής απασχόλησης των 350 ευρώ, β) τον υπολογισμό των τακτικών επιδομάτων ανεργίας του ΟΑΕΔ που κατά μέσο όρο λαμβάνουν περίπου 90.000 με 120.000 άτομα, και των προγραμμάτων απασχόλησης, γ) τον υπολογισμό σχεδόν όλων των βοηθημάτων του ΟΑΕΔ, δ) τον υπολογισμό της κατώτατης και ανώτατης βάσης υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για περίπου 1,5 εκατ. εμπόρους – γιατρούς – δικηγόρους – μηχανικούς – αγρότες, επειδή υπολογίζονται με βάση τον σημερινό κατώτατο μισθό, δ) τον υπολογισμό εξαγοράς πλασματικών ετών ασφάλισης, καθώς και τον υπολογισμό των επικουρικών συντάξεων του τέως ΕΤΕΑΜ.
Οι 7 κατηγορίες ασφαλισμένων – συνταξιούχων – ανέργων που θα επηρεαστούν:
1 Μισθωτοί με κατώτατους μισθούς: Από τα ετήσια στοιχεία της περσινής απογραφής των επιχειρήσεων και των εργαζομένων του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ προκύπτει ότι ένας στους τρεις εργαζόμενους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, δηλαδή 614.044 άτομα (ποσοστό 33,65%), αμείβεται με μισθό έως και 600 ευρώ μικτά. Η μεγάλη πλειονότητα αυτών των εργαζομένων αφορά απασχολούμενους με ελαστικές μορφές απασχόλησης, δηλαδή μερικής απασχόλησης ή εκ περιτροπής. Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα προκαλέσει αυξήσεις στις αποδοχές τους.
2 Άνεργοι με επίδομα ανεργίας: Το σημερινό τακτικό επίδομα ανεργίας των 360 ευρώ σύμφωνα με τον νόμο είναι συνδεδεμένο άρρηκτα με το 55% του κατώτατου ημερομισθίου. Την τακτική επιδότηση της ανεργίας, που σήμερα ανέρχεται στα 360 ευρώ τον μήνα για τους άγαμους, την λαμβάνουν κατά μέσο όρο περίπου 100.000 έως και 120.000 άνεργοι. Ο αριθμός των ανέργων που λαμβάνουν το επίδομα διαφοροποιείται ανάλογα με τη χρονική περίοδο του έτους, λόγω της έντονης εποχικότητας που χαρακτηρίζει την ελληνική αγορά εργασίας. Το επίδομα ανεργίας καταβάλλεται σε μηνιαία βάση, αλλά υπολογίζεται σε ημερήσια επιδόματα που ανέρχονται στο 55% του βασικού ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτό καθορίζεται από την Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, σύμφωνα με το ν. 4052/12 και τη σχετική κοινή υπουργική απόφαση (ΦΕΚ Β565/2012) που εκδόθηκε στη συνέχεια. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα το κατώτατο ημερομίσθιο ανέρχεται για τους εργαζόμενους άνω των 25 ετών στα 26,18 ευρώ μικτά (για τους άγαμους). Από 12.03.2012 το μηνιαίο επίδομα ανεργίας ανέρχεται στα 360,00 ευρώ. Αν ο δικαιούχος άνεργος έχει προστατευόμενα μέλη οικογένειας το επίδομα προσαυξάνεται για καθένα από αυτά κατά 10%. Συνεπώς η αύξηση του μισθού θα οδηγήσει και σε αύξηση του επιδόματος ανεργίας.
3 Ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας: Το καταβαλλόμενο μικτό μηνιαίο ποσό σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία είναι ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως καθορίζεται κάθε φορά με βάση την ΕΓΣΣΕ και σήμερα είναι 586,08 ευρώ μικτά. Προκειμένου για τις μερικώς απασχολούμενες, μέχρι και τέσσερις ώρες ημερησίως ή μέχρι 13 ημέρες τον μήνα κατά μέσο όρο στη διάρκεια του εξαμήνου που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόμενο ποσό ισούται με το μισό του ανωτέρω αναφερόμενου. Χορηγείται μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας), της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο αδείας, καθώς επίσης και στις εργαζόμενες που αμέσως μετά τα ανωτέρω διαστήματα κάνουν χρήση ετήσιας κανονικής άδειας, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο με βάση τις ετήσιες προθεσμίες για τη χορήγησή της.
4 Ειδικό εποχικό επίδομα ανεργίας: Τα εποχικά επαγγέλματα είναι αυτά που προσδιορίζονται αναλυτικά στο άρθρο 22 του Ν. 1836/89 (οικοδόμοι, καπνεργάτες, ηθοποιοί, κεραμοποιοί, δασεργάτες, μουσικοί, κ.τ.λ.). Το εποχικό βοήθημα είναι ίσο προς το 70% του 35πλάσιου έως 50πλάσιου του εκάστοτε ισχύοντος ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη.
5 Ειδικό βοήθημα μετά τη λήξη επιδότησης της ανεργίας: Το συγκεκριμένο βοήθημα ισούται με 13 ημερήσια επιδόματα ανεργίας.
6 Προγράμματα απασχόλησης ΟΑΕΔ: Το μισθολογικό κόστος για παράδειγμα των προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας αντιστοιχεί: α) σε 19,81 ευρώ ημερησίως και όχι περισσότερα από 495,25 ευρώ μηνιαίως για ωφελούμενους ηλικίας 25 ετών και άνω, και β) σε 17,27 ευρώ ημερησίως και όχι περισσότερα από 431,75 ευρώ μηνιαίως για ωφελούμενους ηλικίας κάτω των 25 ετών.
7 Επιπτώσεις στον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών ελεύθερων επαγγελματιών, επιστημόνων και αγροτών.
Οι επιπτώσεις στους ασφαλισμένους
Η διαφαινόμενη αύξηση του κατώτατου μισθού πρόκειται να συμπαρασύρει μια σειρά από παροχές και υποχρεώσεις ασφαλισμένων και συνταξιούχων που είναι συνδεδεμένες μαζί του και να αλλάξει παραμέτρους αυτών, επισημαίνει στη «Ν» ο δικηγόρος Διονύσιος Ρίζος, σύμβουλος επί ασφαλιστικών θεμάτων του Δικηγορικού Συλλόγου Αθήνας.
Σύμφωνα με τον κ. Ρίζο, «με αύξηση του κατώτατου μισθού επηρεάζεται το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ, το επίδομα επίσχεσης, το επίδομα απασχόλησης τα οποία είχαν μειωθεί αναλόγως όταν μειώθηκε ο κατώτατος μισθός, ενώ με βάση υπολογισμού τον κατώτατο μισθό υπολογίζονται τα όρια των ανώτατων και κατώτατων εισφορών για τους ελευθέρους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους ασφαλισμένους του ΕΦΚΑ (σήμερα 70.330 ευρώ και 7.033 ευρώ αντίστοιχα). Επιπρόσθετα ως βάση υπολογισμού τον κατώτατο μισθό λαμβάνει υπ’ όψιν ο ΕΦΚΑ για να υπολογίσει το κόστος εξαγοράς πλασματικών ετών των χαμηλόμισθων (κατώτατο όριο). Τέλος, με τον κατώτατο μισθό είναι συνδεδεμένος και ο συντελεστής υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων του ΕΤΕΑΕΠ (πρώην ΕΤΕΑΜ), με συνέπεια να δούμε αλλαγές και στις επικουρικές συντάξεις».
Για τον υπολογισμό της κατώτατης και ανώτατης βάσης του υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για όλους τους ασφαλισμένους ελεύθερους επαγγελματίες, εμπόρους, επιστήμονες και αγρότες, το άρθρο 39 του νόμου 4387/16 (νόμος Κατρούγκαλου) αναφέρει ρητά ότι: «Η μηνιαία ελάχιστη βάση υπολογισμού επί της οποίας υπολογίζεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσοστό εισφοράς καθορίζεται με βάση το ποσό που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (σ.σ.: σήμερα είναι 586,08 ευρώ)».
Επίσης, προβλέπονται ειδικές ρυθμίσεις για ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ και του ΕΤΑΑ με λιγότερα από 5 έτη ασφάλισης. Σε αυτές τις περιπτώσεις ως ελάχιστη μηνιαία βάση υπολογισμού εισφορών λαμβάνεται η μειωμένη (ποσοστό 70% επί της κατώτατης των 586,08 ευρώ), δηλαδή στα 410,25 ευρώ.
Επισημαίνεται ότι η πρώτη εγκύκλιος που εξέδωσε ο ΕΦΚΑ στις 20/1/2017 αφορά τη θέσπιση των ενιαίων κανόνων υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων που υπάγονται στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ βάσει των γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων των Φορέων ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ και ΤΑΝΤΠ, όπως αυτές ίσχυαν έως την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016. Έτσι, ως κατώτατη μηνιαία βάση καθορίζεται το ποσό που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών το οποίο ανέρχεται σήμερα σε 586,08 ευρώ (Ετήσιο 586,08 X 12 = 7.032,96 ευρώ).
Αντίστοιχα, ως ανώτατη μηνιαία βάση καθορίζεται το ποσό που αντιστοιχεί στο δεκαπλάσιο του κατώτατου βασικού μισθού άνω των 25 ετών όπως ισχύει κάθε φορά. Το ποσό αυτό σήμερα ανέρχεται σε 5.860,80 ευρώ (Ετήσιο 5.860,80 Χ 12 = 70.329,60 ευρώ). Συνεπώς, η αύξηση των κατώτατων ορίων των μισθών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία θα έχει επιπτώσεις επειδή θα αυξήσει τη βάση υπολογισμού των εισφορών.
Ποιους αφορά η αλλαγή του υπολογισμού εισφορών:
α. Τους αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες που μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 είχαν υποχρέωση ασφάλισης στον ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ και ΤΑΝΤΠ.
β. Τους υγειονομικούς που αμείβονται κατά πράξη και περίπτωση, καθώς και τους δικηγόρους που βρίσκονται σε αναστολή άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας.
γ. Τα μέλη ή τους μετόχους οργανισμών, κοινοπραξιών ή κάθε μορφής εταιρειών που μέχρι σήμερα υπάγονται στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ. Ειδικότερα: 1. Τα μέλη δ.σ. Α.Ε. σε όλη την επικράτεια με ποσοστό συμμετοχής 3% τουλάχιστον. 2. Οι μέτοχοι των Α.Ε. με σκοπό τη μεταφορά προσώπων/πραγμάτων με αυτοκίνητα δημοσίας χρήσης εφόσον είναι κάτοχοι ονομαστικών μετοχών. 3. Διαχειριστές ΙΚΕ που έχουν οριστεί με καταστατικό ή απόφαση εταίρων.
