Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
Το πρώτο δυνατό τεστ για την εκτέλεση του φετινού κρατικού προϋπολογισμού θα δοθεί τις επόμενες ημέρες. Στο τέλος Ιουλίου εκπνέει η προθεσμία για την καταβολή της 1ης δόσης του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, κάτι που σημαίνει ότι στα κρατικά ταμεία θα πρέπει να εισρεύσουν περισσότερα από 1,5 δισ. ευρώ μόνο από τους συγκεκριμένους φόρους.
Η εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού στο εξάμηνο ήταν οριακή στο σκέλος των εσόδων, οπότε η επίτευξη των φετινών δημοσιονομικών στόχων θα κριθεί από το κατά πόσο οι φορολογούμενοι θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στα πολύ μεγάλα βάρη του β’ εξαμήνου που θα ξεκινήσουν να αποπληρώνονται από την εβδομάδα που μόλις άρχισε.
Σήμερα, δίδονται στη δημοσιότητα τα αναλυτικά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού κατά το α’ εξάμηνο. Θα φανεί ότι τα φορολογικά έσοδα κινούνται ελαφρά πάνω από τον στόχο παρά την υστέρηση σε βασικούς κωδικούς, όπως είναι ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, τα έσοδα από τους φόρους στα καπνικά προϊόντα, οι εισπράξεις από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα κ.λπ.
Η μεγάλη στήριξη των φορολογικών εσόδων προήλθε στο πρώτο εξάμηνο του έτους από τις ρυθμίσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών, τους φόρους παρελθόντων ετών και την έξτρα ενίσχυση άνω των 200 εκατ. ευρώ από την ένταξη στον νόμο για την οικειοθελή αποκάλυψη κρυφών εισοδημάτων (σ.σ.: νόμος ο οποίος έχει λειτουργήσει μέχρι στιγμής ως σωσίβιο για τους εκδότες εικονικών τιμολογίων, καθώς βρήκαν την ευκαιρία να γλιτώσουν από πιθανή επιβολή πολύ υψηλών προστίμων).
Το να στηριχτούν μέχρι τώρα οι δημοσιονομικοί στόχοι από τους φόρους παρελθόντων ετών ήταν σχετικά εύκολο λόγω του ότι ο πήχης για το α’ εξάμηνο ήταν αρκετά χαμηλά, παρά το γεγονός ότι με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής ο πήχης για τα φορολογικά έσοδα ολόκληρης της φετινής χρονιάς ανέβηκε σε υψηλότερα επίπεδα. Από εδώ και στο εξής, όμως, οι στόχοι ανεβαίνουν σε πολύ υψηλότερο επίπεδο. Έτσι, το αν θα κλείσει ο προϋπολογισμός στα επιθυμητά επίπεδα (σ.σ.: πρωτογενές πλεόνασμα άνω του 1,8%) συνδέεται με τη δυνατότητα των φορολογουμένων να πληρώσουν τα εκκαθαριστικά του φόρου εισοδήματος που έχουν ήδη αναρτηθεί στο Taxis, τον ΕΝΦΙΑ και τα τέλη κυκλοφορίας.
Το πόσο υψηλά είναι ο στόχος για το β’ εξάμηνο φαίνεται από τα ακόλουθα στοιχεία:
1 Ο στόχος για τα έσοδα προ επιστροφών φόρου ολόκληρης της χρονιάς αναπροσαρμόστηκε μετά την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος στα 53,381 δισ. ευρώ. Στο α’ εξάμηνο της χρονιάς εισπράχθηκαν 22,22 δισ. ευρώ ή περίπου 3,7 δισ. ευρώ ανά μήνα. Στο β’ εξάμηνο θα πρέπει να εισπραχθούν 31,161 δισ. ευρώ ή περίπου 5,2 δισ. ευρώ ανά μήνα. Αυτό σημαίνει ότι η μέση μηνιαία απόδοση των εσόδων προ επιστροφών φόρου θα πρέπει να αυξηθεί κατά 40% στο β’ εξάμηνο της χρονιάς.
2 Οι επιστροφές φόρου έχουν προϋπολογιστεί στα 3,324 δισ. ευρώ για το σύνολο του έτους. Στο πρώτο εξάμηνο έχουν ήδη επιστραφεί 1,845 δισ. ευρώ και για το δεύτερο εξάμηνο εκκρεμούν επιστροφές 1,479 δισ. ευρώ. Βέβαια, όπως προκύπτει από τα στοιχεία εκκαθάρισης των φορολογικών δηλώσεων, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να έχουμε υπέρβαση του στόχου. Από την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων διαφάνηκε ότι οι επιστροφές ήταν φέτος περισσότερες, παρά την αύξηση των φορολογικών συντελεστών.
Κλείσιμο εντός στόχου του φετινού προϋπολογισμού προϋποθέτει ότι τα φορολογικά έσοδα θα φτάσουν στα 48,243 δισ. ευρώ. Στο εξάμηνο, τα αμιγώς φορολογικά έσοδα κινήθηκαν περίπου στα 19 δισ. ευρώ, όπως θα φανεί και από τις σημερινές ανακοινώσεις του υπουργείου Οικονομικών. Αυτό σημαίνει ότι στο β’ εξάμηνο -το οποίο ουσιαστικά αρχίζει αυτή την εβδομάδα, καθώς οι φορολογικές υποχρεώσεις του Ιουλίου αποπληρώνονται σε πολύ μεγάλο βαθμό αυτή την εβδομάδα- θα πρέπει να εισπραχθούν φορολογικά έσοδα της τάξεως των 29,25 δισ. ευρώ ή περίπου 4,9 δισ. ευρώ ανά μήνα. Για να συμβεί αυτό, οι συντελεστές εισπραξιμότητας σε όλους τους βασικούς φόρους θα πρέπει να διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα, άνω του 80%. Θα πρέπει, επίσης, να υπάρξει αύξηση της κατανάλωσης στο β’ εξάμηνο προκειμένου να τονωθούν τα φορολογικά έσοδα από τους φόρους στις συναλλαγές, αλλά και συγκράτηση του κύματος φοροδιαφυγής, που φαίνεται να έχει γιγαντωθεί ειδικά μετά και τη σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών με το δηλωθέν εισόδημα.
Την Παρασκευή ολοκληρώθηκε η διαδικασία υποβολής των φετινών φορολογικών δηλώσεων και σήμερα το πρωί θα φανούν τα τελικά στοιχεία από την εκκαθάριση. Το εντυπωσιακό συμπέρασμα που προκύπτει από τη φετινή εκκαθάριση είναι ότι, παρά την αύξηση των φορολογικών συντελεστών, το τελικό καθαρό ποσό που βεβαίωσε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων είναι μικρότερο σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό. Και τα χρεωστικά εκκαθαριστικά (δηλαδή αυτά που καλούν τον φορολογούμενο να πληρώσει φόρο) βγάζουν μικρότερο φόρο σε σχέση με πέρυσι, και τα πιστωτικά εκκαθαριστικά (δηλαδή αυτά που φέρνουν επιστροφές φόρου) υποχρεώνουν το Δημόσιο να βάλει βαθύτερα το χέρι στην τσέπη.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, τα τελικά στοιχεία από τη φετινή εκκαθάριση, όπως αποτυπώθηκαν στα αρχεία της ΑΑΔΕ μετά το κλείσιμο της φετινής διαδικασίας υποβολής φορολογικών δηλώσεων, έχουν ως εξής:
1. Τα χρεωστικά εκκαθαριστικά είναι φέτος 2,54 εκατομμύρια, σαφώς περισσότερα σε σχέση με πέρυσι (σ.σ.: πέρυσι ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 2,318 εκατομμύρια ή το 37,95%, με το φετινό ποσοστό να ανεβαίνει στο 41,34%). Παρά το γεγονός ότι τα χρεωστικά εκκαθαριστικά ήταν περισσότερα, ο συνολικός φόρος που βεβαιώθηκε με αυτά μειώθηκε από τα 3,778 δισ. ευρώ πέρυσι στα 3,683 δισ. ευρώ φέτος, δηλαδή κατά περίπου 95 εκατ. ευρώ. Ο μέσος φόρος ανά εκκαθαριστικό μειώθηκε από τα 1.629 ευρώ πέρυσι στα 1.450 ευρώ φέτος, δηλαδή κατά 11%.
2. Τα πιστωτικά εκκαθαριστικά ήταν πέρυσι 1,018 εκατομμύριο, υποχρεώνοντας το Δημόσιο να επιστρέψει συνολικά 312 εκατ. ευρώ. Φέτος, το αντίστοιχο ποσό αυξήθηκε στα 361 εκατ. ευρώ, δηλαδή κατά περίπου 50 εκατ. ευρώ. Φέτος, τα εκκαθαριστικά μειώθηκαν στις 952 χιλιάδες.
3. Τα μηδενικά εκκαθαριστικά ήταν πέρυσι 2,772 εκατομμύρια και φέτος μειώθηκαν στα 2,618 εκατομμύρια.
Το καθαρό αποτέλεσμα που βεβαίωσε φέτος το υπουργείο Οικονομικών διαμορφώθηκε τελικώς στα 3,322 δισ. ευρώ έναντι 3,467 δισ. ευρώ πέρυσι. Δηλαδή, το συνολικό ποσό της βεβαίωσης είναι κατά 145 εκατ. ευρώ λιγότερο σε σχέση με πέρυσι. Και αυτά παρά:
1. Την αύξηση των φορολογικών συντελεστών στα ενοίκια.
2. Την ενεργοποίηση της νέας κλίμακας υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης.
3. Τη μείωση του αφορολόγητου για μισθωτούς και συνταξιούχους.
4. Την αύξηση των φορολογικών συντελεστών ειδικά για τα μεσαία και υψηλά εισοδήματα είτε αυτά προέρχονται από μισθούς είτε από συντάξεις είτε από επιτήδευμα.
Ο κρατικός προϋπολογισμός έχει στηριχτεί, μεταξύ άλλων, και στην πρόβλεψη ότι θα υπάρξει σημαντική αύξηση της απόδοσης του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. Πέρυσι εισπράχθηκαν 8,171 δισ. ευρώ και φέτος πρέπει να συγκεντρωθούν 9,265 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο ποσό από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων καταλήγει στα κρατικά ταμεία μέσω της παρακράτησης. Ωστόσο, το γεγονός ότι φέτος δεν καταλογίστηκε τελικώς σαφώς περισσότερος φόρος μέσω των εκκαθαριστικών, ενδεχομένως να θέσει σε κίνδυνο τον δημοσιονομικό στόχο για αύξηση της απόδοσης του συγκεκριμένου φόρου κατά 1 δισ. ευρώ σε σχέση με πέρυσι.
