Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Φραγμούς και όρια στις καταχρηστικές τακτικές των δικηγορικών γραφείων που λειτουργούν ως «εισπρακτικές εταιρείες» στοχεύει να θέσει το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, σε συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης, τους δικηγορικούς συλλόγους, τον Συνήγορο του Καταναλωτή και την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), βρίσκεται στη διαδικασία κατάρτισης νομοθετικής πρωτοβουλίας, που πέραν της αυστηροποίησης των όρων λειτουργίας των εισπρακτικών εταιρειών, θα ενσωματώσει ρυθμίσεις και για τον έλεγχο των δικηγορικών γραφείων, που σήμερα εκμεταλλευόμενα το νομικό κενό λειτουργούν ως αμιγώς εισπρακτικές εταιρείες, χωρίς ωστόσο να μπορούν να ελεγχθούν από τις εποπτικές αρχές.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι αμιγώς εισπρακτικές εταιρείες, όπως αυτές ορίζονται από τον νόμο 3758/2009, τίθενται σταδιακά εκτός λειτουργίας, καθώς το αντικείμενό τους το αναλαμβάνουν δικηγορικά γραφεία. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι από τις 29 εισπρακτικές εταιρείες που είχαν εγγραφεί στο σχετικό μητρώο, οι 16 έχουν διακόψει τη λειτουργία τους.
Βάσει του ν. 3758/2009 «εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις» είναι οι κεφαλαιουχικές εταιρείες που έχουν ως αποκλειστικό καταστατικό σκοπό την εξώδικη ενημέρωση οφειλετών για την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων και απαιτητών χρηματικών οφειλών τους έναντι δανειστών, πριν από τη διενέργεια δικαστικών πράξεων και το στάδιο έναρξης της αναγκαστικής εκτέλεσης, που προέρχονται από συμβάσεις πίστωσης και εγγύησης και νόμιμες εμπορικές συναλλαγές, όπως αγορές αγαθών, παροχή υπηρεσιών, χορήγηση δανείων, εγγυήσεων και πιστώσεων, χρήση πιστωτικών καρτών, καθώς και τη διαπραγμάτευση του χρόνου, του τρόπου και των λοιπών όρων αποπληρωμής των οφειλών, κατ’ εντολή και για λογαριασμό των δανειστών.
Υπογραμμίζεται ότι σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων του νόμου σχετικά με τους όρους επικοινωνίας με τους δανειολήπτες μπορεί να επιβληθεί, με απόφαση του υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης, πρόστιμο από 5.000 έως 50.000 ευρώ, αλλά και η διαγραφή της εταιρείας από το μητρώο σε περίπτωση υποτροπής. Οι κυρώσεις, όμως, δεν αφορούν τα δικηγορικά γραφεία που λειτουργούν ως εισπρακτικές, αφού δεν συμπεριλαμβάνονται στον νόμο.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο δικηγόρων και δικηγορικών εταιρειών, ο κύκλος εργασιών, η στελέχωση και η υποδομή των οποίων έχει να κάνει σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα με την ενημέρωση οφειλετών για ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Οι δικηγόροι και οι δικηγορικές εταιρείες, ωστόσο, μπορούν με το ισχύον καθεστώς -και εκμεταλλευόμενοι το νομικό κενό- να προβαίνουν συχνά σε καταχρηστικές πρακτικές κατά τη διαδικασία είσπραξης των οφειλών. Γι’ αυτό, όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη νομοθετικής παρέμβασης για το ζήτημα.
Σύμφωνα με τα ίδια στελέχη, με τις ρυθμίσεις που αναμένονται επιδιώκεται να θεσπιστεί ένα όριο στην καταχρηστική συμπεριφορά των δικηγόρων και των δικηγορικών εταιρειών. Ταυτόχρονα εξετάζεται το ενδεχόμενο να ενισχυθεί η ευθύνη των εντολέων τους (δανειστών) για τις ενέργειες στις οποίες προβαίνουν οι εντολοδόχοι τους (δικηγόροι ή δικηγορικές εταιρείες). Ειδικότερα, επιχειρείται η εισαγωγή ορισμένων ειδικών υποχρεώσεων και σε δικηγόρους – δικηγορικές εταιρείες με σκοπό να τερματιστούν τυχόν νοσηρά φαινόμενα, τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα την ακραία εκμετάλλευση και χειραγώγηση των καταναλωτών – οφειλετών.
Ευνόητο είναι ότι το πεδίο εφαρμογής των νέων διατάξεων, όπως αυτό θα αποτυπώνεται στις προτεινόμενες διατάξεις, δεν θα αφορά κάθε δικηγόρο ή δικηγορική εταιρεία η οποία δραστηριοποιείται στο πλαίσιο του δικηγορικού λειτουργήματος, αλλά μόνο εκείνες τις περιπτώσεις που δικηγόροι δραστηριοποιούνται συστηματικά και σε μεγάλη κλίμακα στην ενημέρωση οφειλετών για ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Η γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου
Με βάση την υπ. αριθμ. 598/2012 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η ένταξη των δικηγόρων και των δικηγορικών εταιρειών στο θεσμικό πλαίσιο περί ενημέρωσης οφειλετών για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις δεν συνάδει με την άσκηση του δικηγορικού λειτουργήματος, δεδομένου ότι η ενημέρωση οφειλετών εντάσσεται ήδη σε αυτό και καθιστά αδύνατη, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, την επιβολή κυρώσεων σε δικηγόρους και δικηγορικές εταιρείες, για την επιβολή των οποίων αρμόδιο όργανο είναι το οικείο πειθαρχικό όργανο.
Πλήθος καταγγελιών
Η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή έχει γίνει αποδέκτης πλήθους καταγγελιών, τις οποίες αδυνατεί να χειριστεί.
Συγκεκριμένα, από τις 652 καταγγελίες που έγιναν το 2017 στην αρμόδια υπηρεσία σχετικά με εταιρείες ενημέρωσης δανειοληπτών, οι 255 αφορούσαν δικηγορικά γραφεία και διαβιβάστηκαν στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, προκειμένου να ενεργοποιηθούν οι κατάλληλες πειθαρχικές διαδικασίες που ορίζει ο Κώδικας Δεοντολογίας των δικηγόρων. Κι αυτό διότι η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή δεν μπορεί να παρέμβει σε αυτές τις περιπτώσεις, αφού το μοναδικό αρμόδιο όργανο είναι το πειθαρχικό όργανο των δικηγόρων.
