Η επιδημιολογική κρίση επιδείνωσε το ήδη οξύ πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους το οποίο στο τέλος του 2020 ξεπέρασε τα 242 δισ. ευρώ. Χρέη τα οποία μοιράζονται σε οφειλές στην εφορία, στα ασφαλιστικά ταμεία, στις τράπεζες και στις εταιρίες διαχείρισης. To ιδιωτικό χρέος εντείνει την πίεση σε ιδιώτες και κυρίως στις επιχειρήσεις που αναζητούν λύση για την επόμενη μέρα της πανδημίας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ήδη σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν υπάρξει εισηγήσεις προκειμένου να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη των επιχειρήσεων όταν θα λήξουν τα οριζόντια μέτρα στήριξης. Παρεμβάσεις οι οποίες θα πρέπει να είναι στοχευμένες και θα αφορούν σε επιχειρήσεις που κρίνονται βιώσιμες σε μια προσπάθεια να αποφευχθούν οι πτωχεύσεις εταιριών που επλήγησαν από την πανδημία έχουν όμως προοπτικές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, από τα 242,6 δισ. ευρώ το μεγαλύτερο ποσό, 108,1 δισ. είναι στην εφορία, τα 37,5 δισ. ευρώ στα ασφαλιστικά ταμεία και 97 δις. ευρώ σε τράπεζες και Εταιρίες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις. Πιο συγκεκριμένα,
· οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία ανέρχονται στα 108,1 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 7,1 δισ. ευρώ δημιουργήθηκαν εντός του 2020, καταγράφοντας μείωση κατά 888,9 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση ενώ οι ετήσιες εισπράξεις επί των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών μειώθηκαν το 2020 κατά 1,2 δις. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η μείωση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην επίδραση των μέτρων αντιμετώπισης των επιπτώσεων του COVID-19 σε ορισμένους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, και ειδικότερα στην παράταση της προθεσμίας καταβολής βεβαιωμένων οφειλών και δόσεων ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής, καθώς και στην αναστολή της είσπραξης βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων οφειλών υπό προϋποθέσεις.
· στα ασφαλιστικά ταμεία το ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών ανέρχεται στα 37,5 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 124,7 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Η αύξηση των συνολικών οφειλών προέρχεται από τις νέες εντάξεις οφειλετών (20.090 οφειλέτες με συνολικές οφειλές ύψους 53,1 εκατ. ευρώ), καθώς και από τη δημιουργία νέων οφειλών και την αύξηση των πρόσθετων τελών για τους οφειλέτες που είναι ήδη ενταγμένοι στο ΚΕΑΟ. Από την άλλη μεριά το τελευταίο τρίμηνο του 2020 συνεχίστηκαν οι διαγραφές οφειλών μη μισθωτών βάσει του επανυπολογισμού που προβλέπει ο ν.4611/2019, όπως και οι διαγραφές, μειώσεις, συμψηφισμοί οφειλών και εκπτώσεις προσαυξήσεων λόγω ρυθμίσεων.
· το συνολικό ποσό των «κόκκινων» δανείων προς τις τράπεζες ανέρχεται σε 58,1 δις. και σε 38,9 δις. ευρώ στις εγχώριες Εταιρίες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ). Αν και μέσα σε αυτό το χρέος υπάρχει και ένα μερίδιο των λεγόμενων “στρατηγικών κακοπληρωτών”, δηλαδή δανειοληπτών που, ενώ μπορούν να πληρώσουν δεν πληρώνουν, η πλειονότητα αποτελείται από επιχειρήσεις και νοικοκυριά που λόγω της κρίσης αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα δάνεια που έχουν λάβει.
Εκείνο το οποίο σημειώνεται στην έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, είναι ότι αν και το συνολικό μέγεθος του ιδιωτικού χρέους το 2020 δεν είναι αυξημένο σε σχέση με το 2019 ωστόσο αναμένεται να επιδεινωθεί όταν θα πάψουν οι αναστολές πληρωμών, θα λήξουν μέτρα στήριξης που έχουν ληφθεί από την πλευρά της Κυβέρνησης όπως το πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ».
Επισημαίνει μάλιστα ότι τότε ενδέχεται να χρειαστούν επιπρόσθετες παρεμβάσεις και ειδικές ρυθμίσεις αποπληρωμής, που ουσιαστικά θα ισοδυναμούν με ανάληψη μέρους του ιδιωτικού χρέους από τον δημόσιο τομέα. Τέτοιες παρεμβάσεις που αφορούν ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο θα πρέπει να έχουν διαφανείς κανόνες και κριτήρια και να αποφασιστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ραλλού Αλεξοπούλου
