Skip to main content

Το χρονικό του «χωρίς όρια» της ΕΚΤ

Από την έντυπη έκδοση

Το χρονικό του δικού της αγώνα άρχισε στις 27 Φεβρουαρίου, χωρίς ωστόσο να γνωρίζει από την αρχή την κατάληξη. Ο λόγος για το τεράστιο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων έκτακτης ανάγκης 750 δισ. ευρώ που ανακοίνωσε η πρόεδρος της ΕΚΤ 4 εβδομάδες αργότερα, όπως περιγράφει το Bloomberg. «Η στροφή της Λαγκάρντ ήταν θεαματική: σε μία στροφή 160 μοιρών προέβη σε κάτι τόσο τολμηρό που κανένας δεν μπορούσε να το φανταστεί τόσο γρήγορα στην ΕΚΤ», λέει ο Πέτερ Πρετ, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ. 

Η θέση της ΕΚΤ στα τέλη Φεβρουαρίου ήταν ότι ο κορονοϊός θα προκαλούσε οικονομικό σοκ, αλλά προσωρινό, το οποίο θα ακολουθούσε μία ανάκαμψη το ίδιο απότομη (τύπου V) και περίμενε ότι στην πρώτη γραμμή του πυρός θα έμπαιναν οι κυβερνήσεις με δημοσιονομικά μέτρα. Στις 27 Φεβρουαρίου, η Λαγκάρντ, από το Λονδίνο όπου μίλησε για την κλιματική αλλαγή, είπε στους FT ότι δεν υπήρχε αισθητή ανάγκη για μέτρα στήριξης από την ΕΚΤ, χαράσσοντας γραμμή και στα υπόλοιπα μέλη του Δ.Σ. Ακριβώς την επομένη, άρχισαν τα καμπανάκια από άλλες κεντρικές τράπεζες και διεθνείς οργανισμούς, όπως ΟΟΣΑ και ΔΝΤ. Όλη την ημέρα δεν υπήρξε κανένα μήνυμα από την ΕΚΤ, παρά μόνο μετά τις 10 το βράδυ, όταν η Λαγκάρντ υποσχέθηκε «κατάλληλα και στοχευμένα μέτρα», χωρίς όμως νύξη σε μέτρα μεγάλης κλίμακας πριν από τη συνεδρίαση της 12ης Μαρτίου. 

Aκόμη και όταν η Fed μείωσε τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης σε μία έκτακτη συνεδρίαση την επόμενη μέρα, η ΕΚΤ δεν έδειξε να βιάζεται. Στο μεταξύ, όμως, αρκετά μέλη του Δ.Σ. άρχισαν να εκδηλώνουν ανησυχίες καθώς την επόμενη Δευτέρα (2/3) οι μετοχές σε ΗΠΑ και Ευρώπη υποχώρησαν περισσότερο από 7%. Τότε ήταν που η ΕΚΤ άρχισε να εξετάζει σχέδιο αύξησης του QE κατά 60 δισ. ευρώ -που αργότερα διπλασιάστηκε- και αναθεώρησε τις προβλέψεις της λαμβάνοντας υπόψη δύο σενάρια για το πώς θα εξελισσόταν η κρίση. 

Στις 11 Μαρτίου, την ημέρα που ο ΠΟΥ ανακήρυξε την εξάπλωση του ιού σε πανδημία, οι περισσότερες διαμορφωτές νομισματικής πολιτικής μετέβησαν στη Φραγκφούρτη την παραμονή της συνεδρίασης της ΕΚΤ. Τις επόμενες 24 ώρες συμφώνησαν σε μία μακρά λίστα μέτρων, συμπεριλαμβανομένων και αγορών ομολόγων 120 δισ. ευρώ με γενναιόδωρη χρηματοδότηση για να μπορέσουν να δοθούν τραπεζικά δάνεια στις πληγείσες επιχειρήσεις. Στη συνέντευξη Τύπου, η Λαγκάρντ επανέλαβε ότι «η απάντηση πρωτίστως θα πρέπει να δοθεί σε δημοσιονομικό επίπεδο». 

Όταν όμως οι κυβερνήσεις η μία μετά την άλλη άρχισαν να λαμβάνουν άνευ προηγουμένου μέτρα, η Λαγκάρντ συνειδητοποίησε ότι δεν μπορούσε πλέον να στηριχθεί σε δημοσιονομική βοήθεια. Οι εξελίξεις ήταν καταιγιστικές, με τη Λαγκάρντ να προειδοποιεί στις 17/3 ότι η οικονομία της Ευρωζώνης κινδυνεύει με συρρίκνωση 5% εάν το lockdown διαρκέσει τρεις μήνες. Το Σαββατοκύριακο 14-15 Μαρτίου έγινε η καθοριστική στροφή, καθώς επιχειρήσεις έκλεισαν και απαγορεύθηκαν τα ταξίδια.

Στις 18/3 ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε από τη Λαγκάρντ να συμπεριλάβει και τη χώρα του σε όποιο νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Λίγες ώρες αργότερα άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες για έκτακτο QE 750 δισ. ευρώ, για να το ανακοινώσει και επίσημα η Λαγκάρντ 12 λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα μαζί με την περίφημη δήλωση «χωρίς όρια» σε ό,τι επρόκειτο να κάνει η ΕΚΤ. Η Λαγκάρντ έκανε το δικό της «ό,τι χρειαστεί» και οι ομολογιακές αποδόσεις άρχισαν να υποχωρούν την επομένη.