Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Η Fed έστειλε μήνυμα ότι παγώνει τις αυξήσεις των επιτοκίων τουλάχιστον για φέτος και ενδεχομένως για περισσότερο και η ΕΚΤ όχι μόνο δεν είναι έτοιμη για ομαλοποίηση της πολιτικής της, αλλά σχεδιάζει νέο γύρο φθηνών δανείων για τις τράπεζες και πολλοί πιστεύουν ότι σύντομα θα εξετάσει και την επανενεργοποίηση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), που τερμάτισε μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο. Ο αντίκτυπος από τις αποφάσεις των δύο ισχυρών κεντρικών τραπεζών του πλανήτη, ωστόσο, δεν περιορίζεται στις δικές τους οικονομίες. Εκφράζονται φόβοι πως η απότομη στροφή στη νομισματική πολιτική θα παγιδεύσει αρκετές ακόμη οικονομίες σε ένα περιβάλλον χαμηλών ή ακόμη και αρνητικών επιτοκίων.
Η επιμονή των κεντρικών τραπεζών στην χαλαρή νομισματική πολιτική μία δεκαετία μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση κρίνεται αναγκαία, καθώς οι μεγάλες οικονομίες του πλανήτη κατεβάζουν συνεχώς από χθες ταχύτητα. Γίνεται δεκτή μάλλον με ικανοποίηση από τις κυβερνήσεις, που έχουν συνηθίσει στο ισχυρό στήριγμα των κεντρικών τραπεζών τα τελευταία χρόνια, αλλά βλέπουν το κόστους δανεισμού τους στις αγορές να ακολουθεί την κατιούσα. Οι αποδόσεις των γερμανικών κρατικών ομολόγων έχουν προσεγγίσει το μηδέν και εκείνες ακόμη και των πιο «απείθαρχων» μαθητών του ευρώ, όπως είναι η Ιταλία, κάνουν βουτιά. Αισθητή η αποκλιμάκωση και για τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων.
Ικανοποιημένες και οι μεγάλες επιχειρήσεις, που απευθύνονται περισσότερο στις διεθνείς αγορές για δανεισμό, αφού και σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα κινούνται τα επιτόκια και των εταιρικών ομολόγων. Και τούτο ενώ πέρυσι στο σύνολό τους οι ειδικοί προειδοποιούσαν για το τέλος της εποχής του άφθονου, φθηνού δανεισμού. Τα χαμόγελα όμως σταματούν κάπου εδώ.
Οι τράπεζες διαμαρτύρονται ότι συμπιέζονται διαρκώς τα περιθώρια κέρδους τους και οι οικονομολόγοι προειδοποιούν για νέες φούσκες στις αγορές ενεργητικού, που δεν έχουν σταματήσει να καλπάζουν εδώ και δέκα χρόνια. Το πάρτι των αγορών θα μπορούσε να εξελιχθεί απότομα σε θρίλερ διαμηνύουν.
Έντονος όμως είναι ο προβληματισμός και στις υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες για το το πώς θα πρέπει να κινηθούν σε ένα περιβάλλον, όπου FED και EKT αρνούνται να σφίξουν το ζωνάρι. Σε ανάλυσή της η Wall Street Journal κάνει λόγο για ένα «φαινόμενο ντόμινο». Με βάση το οποίο οι κεντρικές τράπεζες της Ελβετίας, της Σουηδίας και άλλων χωρών θα επιλέξουν επίσης να αφήσουν σταθερά σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια, γεγονός που, όπως φοβούνται κάποιοι, θα τις αφήσει χωρίς «όπλα» για την αντιμετώπιση της επόμενης κρίσης.
Η ελβετική κεντρική τράπεζα (SNB) φαίνεται να επιβεβαιώνει- μέχρι στιγμής το σενάριο- καθώς ανακοίνωσε σήμερα την απόφασή της για διατήρηση του βασικού επιτοκίου της σε αρνητικό έδαφος στο -0,75%. Παραμένει εκεί από τον Ιανουάριο του 2015 και δεν πρόκειται να «ξεκολλήσει» σύντομα, αφού η SNB προβλέπει πληθωρισμό μόλις 0,3% για φέτος και 0,6% το 2020. Τα αρνητικά επιτόκια στοιχίζουν. Οι τράπεζες έχουν καταβάλλει στην SNB περί τα 7 δισ. φράγκα από το 2015 για να «παρκάρουν» τα χρήματά τους. Στη Δανία οι τράπεζες έχουν πληρώσει 3,1 δισ. κορόνες από το 2014, καθώς η κεντρική τράπεζα διατηρεί το επιτόκιο στο -0,65%.
Όσο για την Τράπεζα της Αγγλίας δεν φαίνεται να είχε άλλη επιλογή από το να τηρήσει και εκείνη στάση αναμονής, αφού κανείς δεν μπορεί να πει ακόμη με βεβαιότητα τι θα γίνει με το Brexit και ποιος θα είναι ο αντίκτυπός του στην οικονομία. Προειδοποίησε δε πως σε περίπτωση ενός no deal δεν είναι σίγουρο προς ποια κατεύθυνση θα κινηθούν τα επιτόκια, ανοδική ή πτωτική.
Κόντρα στο ρεύμα στην Ευρώπη στέκεται προς το παρόν μόνο η κεντρική τράπεζα της Νορβηγίας, η οποία αύξησε το βασικό επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης στο 1% και άφησε να εννοηθεί ότι θα ακολουθήσουν και άλλες αυξήσεις φέτος. Είναι βεβαίως το στήριγμα που βρίσκει στην ανάκαμψη των τιμών του πετρελαίου εκείνο που της δίνει τα περιθώρια αυτά, όπως εξηγούν αναλυτές στη WSJ. Ωστόσο και αυτή πιθανότατα θα κινηθεί με πολύ πιο αργά βήματα από ό,τι υπολόγιζε.
Εκτός Ευρώπης, στάση αναμονής κρατούν επίσης οι κεντρικές τράπεζες στην Ινδονησία, τις Φιλιππίνες και άλλες ασιατικές οικονομίες. Η εποχή του φθηνού δανεισμού κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει.
naftemporiki.gr
