Στις 9 Μαρτίου θα ξεκινήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) τις αγορές κρατικών ομολόγων (QE), ενώ το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2016, όπως ανακοίνωσε ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι.
Οι αγορές θα ανέρχονται συνολικά σε 60 δισ. ευρώ μηνιαίως.
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε κατά την καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου ο Ντράγκι, οι αγορές κρατικών ομολόγων θα συνεχιστούν με κριτήριο την πορεία του πληθωρισμού, με τον στόχο του δείκτη να παραμένει κάτω αλλά πλησίον του 2%. Μάλιστα δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να επεκταθούν οι αγορές πέραν του χρονικού ορίζοντα που καθορίστηκε, εάν οι συνθήκες το απαιτήσουν.
Σύμφωνα με τον Ντραγκι, η EKT θα ξεκινήσει στις 9 Μαρτίου 2015 να αγοράζει στη δευτερογενή αγορά τίτλους του δημόσιου τομέα σε ευρώ. Επίσης, θα εξακολουθήσει να αγοράζει τίτλους που έχουν εκδοθεί έναντι περιουσιακών στοιχείων (asset-backed securities – ABS), καθώς και καλυμμένες ομολογίες. Οι αγορές αυτές ξεκίνησαν το προηγούμενο έτος. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, οι μηνιαίες αγορές τίτλων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα θα ανέρχονται συνολικά σε 60 δισ. ευρώ. Προβλέπεται ότι θα διενεργούνται μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2016 και σε κάθε περίπτωση έως ότου διαπιστώσουμε μια διαρκή προσαρμογή της πορείας του πληθωρισμού η οποία συνάδει με την επιδίωξή μας να διατηρούμε τους ρυθμούς πληθωρισμού κάτω αλλά πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα.
Εκτός QE της ΕΚΤ τα ελληνικά ομόλογα
Η ΕΚΤ δεν μπορεί να προχωρήσει σε αγορές ελληνικών ομολόγων, δεδομένου ότι τα ομόλογα που ήδη κατέχει έχουν ξεπεράσει το επιτρεπόμενο ποσοστό, το οποίο έχει τεθεί βάσει του προγράμματος QE.
Σύμφωνα με τον Ντράγκι, η ΕΚΤ έχει ήδη δανείσει την Ελλάδα 100 δισ. ευρώ. Ο δανεισμός είναι στο 68% του ΑΕΠ, το υψηλότερο στην ευρωζώνη. Η ΕΚΤ έχει όριο στην αγορά ομολόγων από συγκεκριμένα κράτη (33%) το οποίο έχει ξεπεραστεί στην περίπτωση της Ελλάδας.
Σε ερώτηση επομένως για τους λόγους που δεν περιλαμβάνονται τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ο Ντράγκι ανέφερε ότι η ΕΚΤ δεν μπορεί να αγοράζει ομόλογα μίας χώρας χωρίς τη θετική αξιολόγηση του προγράμματος, από τη στιγμή που τα ελληνικά ομόλογα δεν διαθέτουν αξιολόγηση επενδυτικού ρυθμού.
Όπως ανέφερε ο Ντράγκι, η ΕΚΤ λειτουργεί με κανόνες. Δεν είναι πολιτικό ίδρυμα. Για να ξεκινήσει την αγορά ομολόγων θα πρέπει να τηρούνται οι κανόνες, η βάση των οποίων είναι η επιτυχημένη ολοκλήρωση του προγράμματος».
Αναφορικά με το ενδεχόμενο να επιτραπεί στην Ελλάδα να αυξήσει το όριο έκδοσης εντόκων γραμματίων (τα οποία απορροφούν οι ελληνικές τράπεζες), ο Ντράγκι ανέφερε ότι η Συνθήκη απαγορεύει τη νομισματική χρηματοδότηση ή το τύπωμα χρήματος για την αγορά κυβερνητικών ομολόγων. Και αυτό μπορεί να γίνει άμεσα ή έμμεσα, με τις τράπεζες να φέρνουν εγγυήσεις στην ΕΚΤ για να έχουν πρόσβαση στις πράξεις ρευστότητας. Οι κανονισμοί το απαγορεύουν αυτό, δήλωσε.
Μακροικονομικές εξελίξεις
Αναφορικά με την πορεία της οικονομίας της Ευρωζώνης, ο Ντράγκι ανέφερε ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών της ΕΚΤ, η οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 1,5% το 2015, στο 1,9% το 2016 και στο 2,1% το 2017. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή θα παραμείνει σταθερός το 2015, ενώ θα αυξηθεί στο 1,5% το 2016 και στο 1,8% το 2017.
Οι κυβερνητικές πολιτικές θα πρέπει να συνδυάζουν στήριξη της ανάκαμψης και τήρηση των κανόνων του συμφώνου σταθερότητας, ώστε μέσω των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων να αντιμετωπιστεί η ανεργία, ανέφερε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της ΕΚΤ.
Όσον αφορά τη νομισματική ανάλυση, τα πρόσφατα στοιχεία επιβεβαιώνουν τη σταδιακή επιτάχυνση του υποκείμενου ρυθμού αύξησης της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια (Μ3). Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του Μ3 επιταχύνθηκε σε 4,1% τον Ιανουάριο του 2015, από 3,8% τον Δεκέμβριο του 2014. Η ετήσια αύξηση του Μ3 εξακολουθεί να προέρχεται κυρίως από τις πιο ρευστές συνιστώσες του, καθώς το στενό νομισματικό μέγεθος Μ1 αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 9,0% τον Ιανουάριο.
Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις (με διόρθωση ως προς τις πωλήσεις και τιτλοποιήσεις δανείων) ήταν -0,9% τον Ιανουάριο του 2015, έναντι -1,1% τον Δεκέμβριο του 2014, και εξακολούθησε να σημειώνει σταδιακή ανάκαμψη από το κατώτατο επίπεδο -3,2% τον Φεβρουάριο του 2014. Οι τριμηνιαίες σωρευτικές καθαρές ροές χορηγήσεων ήταν θετικές τον Ιανουάριο για δεύτερο συνεχόμενο μήνα, σε σύγκριση με τις σημαντικές καθαρές εξοφλήσεις που εξακολουθούσαν να καταγράφονται πριν από ένα έτος. Παρά τις βελτιώσεις αυτές, η δυναμική των δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις παραμένει υποτονική και εξακολουθεί να αντανακλά τη χρονική υστέρηση που παρουσιάζουν οι εξελίξεις στα δάνεια σε σχέση με τον οικονομικό κύκλο, τον πιστωτικό κίνδυνο, τους παράγοντες της προσφοράς πιστώσεων και τη συνεχιζόμενη προσαρμογή των ισολογισμών του χρηματοπιστωτικού και του μη χρηματοπιστωτικού τομέα.
Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά (με διόρθωση ως προς τις πωλήσεις και τιτλοποιήσεις δανείων) επιταχύνθηκε περαιτέρω σε 0,9% τον Ιανουάριο του 2015, έναντι 0,8% τον Δεκέμβριο του 2014. Τα μέτρα νομισματικής πολιτικής που λάβαμε πρόσφατα θα πρέπει να στηρίξουν την περαιτέρω βελτίωση των πιστωτικών ροών.
Συστάσεις για τη δημοσιονομική πολιτική
Ο Ντράγκι επανέλαβε τις συστάσεις προς τις κυβερνήσεις, τονίζοντας ότι προκειμένου να αποκομισθούν όλα τα οφέλη από τα μέτρα νομισματικής πολιτικής, είναι αναγκαία η αποφασιστική συμβολή και άλλων τομέων πολιτικής. Δεδομένης της υψηλής διαρθρωτικής ανεργίας και του χαμηλού ρυθμού αύξησης του δυνητικού προϊόντος στη ζώνη του ευρώ, η κυκλική ανάκαμψη σύμφωνα με τα αναφερόμενα στις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ του Μαρτίου 2015 δεν πρέπει να οδηγήσει σε εφησυχασμό. Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να αυξηθούν οι επενδύσεις, να ενισχυθεί η δημιουργία θέσεων εργασίας και να επιταχυνθεί η παραγωγικότητα, τόσο η αποφασιστική εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στις αγορές προϊόντων και εργασίας όσο και η ανάληψη δράσεων για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος πρέπει να ενταθούν σε διάφορες χώρες.
Είναι σημαντικό οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις να τεθούν σε εφαρμογή γρήγορα, με αξιόπιστο και αποτελεσματικό τρόπο, καθώς αυτό δεν θα αυξήσει μόνο τη μελλοντική διατηρήσιμη ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ, αλλά και τις προσδοκίες για υψηλότερα εισοδήματα, και θα ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να προχωρήσουν σήμερα σε περισσότερες επενδύσεις, επισπεύδοντας την οικονομική ανάκαμψη. Οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να στηρίζουν την οικονομική ανάκαμψη και ταυτόχρονα να συμμορφώνονται με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η πλήρης και συνεπής εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την εμπιστοσύνη στο δημοσιονομικό μας πλαίσιο. Ενόψει της αναγκαιότητας να ενταθούν οι προσπάθειες για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε ορισμένες χώρες, είναι επίσης σημαντικό να τεθεί σε εφαρμογή με αποτελεσματικό τρόπο η διαδικασία μακροοικονομικής ανισορροπίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι υπερβολικές ανισορροπίες όπως έχουν εντοπιστεί σε επιμέρους κράτη μέλη.
