Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Με ανεξέλεγκτη ορμή «τρέχει» ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη, χωρίς να πείθει πλέον κανέναν το επιχείρημα του προσωρινού χαρακτήρα του, παρά το «γενναίο μέτωπο» που προσπαθούν να κρατήσουν οι διαμορφωτές νομισματικής πολιτικής ενάντια τόσο στις υψηλές τιμές καταναλωτή όσο και στη νέα νοτιοαφρικανική μετάλλαξη του κορονοϊού που απειλεί τις οικονομικές προοπτικές της Ευρωζώνης. Η αλματώδης άνοδος του πληθωρισμού, όπως έδειξαν τα νέα στοιχεία σε Γερμανία και Ισπανία, ασκεί επιπλέον πιέσεις στην ΕΚΤ, η οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε μία κρίσιμη καμπή, καθώς πρέπει από τη μία να αντιμετωπίσει τις υψηλές τιμές και από την άλλη να προσαρμοστεί στην αβεβαιότητα των νέων δεδομένων της πανδημίας.
Μόλις πριν από λίγες ημέρες ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας προειδοποίησε ότι η ανοδική τάση στις τιμές καταναλωτή θα συνεχιστεί πιθανότατα το επόμενο δίμηνο, με τον πληθωρισμό να σπάει και το φράγμα του 4% μετά το 3,4% του Οκτωβρίου. Ο υπουργός είχε υπογραμμίσει τους δύο μεγάλους παράγοντες αβεβαιότητας, την ακρίβεια και την πανδημία, παρότι σημείωσε ότι το φαινόμενο του πληθωρισμού θα είναι πιθανότατα παροδικό.
Ξέφυγε στη Γερμανία
Διόλου ενθαρρυντικά είναι και τα νέα στοιχεία για τον πληθωρισμό σε Γερμανία και Ισπανία. Στη Γερμανία ξέφυγε στο 6% τον Νοέμβριο, αγγίζοντας νέο ιστορικό υψηλό, μετά την αύξηση του 4,6% του Οκτωβρίου, σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία της χώρας. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από το 1997, όταν η εθνική στατιστική υπηρεσία άρχισε να παρακολουθεί τα εν λόγω στοιχεία, με αναλυτές να αποδίδουν τη νέα άνοδο σε μία σειρά παραγόντων, όπως οι υψηλές τιμές ενέργειας, η προσωρινή αύξηση του ΦΠΑ λόγω πανδημίας και οι ελλείψεις πρώτων υλών. Η εξέλιξη δε γίνεται ιδιαίτερα ανησυχητική τη στιγμή που θα μπορούσε να πυροδοτήσει και δευτερογενείς παρενέργειες, όπως οι μισθολογικές αυξήσεις.
Μπορεί η μισθολογική αύξηση 2,8% που εξασφάλισαν οι συνδικαλιστικές ενώσεις στον δημόσιο τομέα της Γερμανίας να είναι μικρότερη του 5% που διεκδικούσαν αρχικά, όμως θα μπορούσε να ανοίξει τον «χορό των διεκδικήσεων» και σε άλλους κλάδους. Η συμφωνία, η οποία επιτεύχθηκε από την ένωση Verdi έπειτα από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις και περιλαμβάνει και ένα αφορολόγητο εφάπαξ «μπόνους πανδημίας» της τάξης των 1.300 ευρώ, αναμένεται να επεκταθεί και πέραν των 1.100.000 δημοσίων υπαλλήλων, ώστε να συμπεριλάβει και τους 1.200.000 δημοσίους υπαλλήλους που εργάζονται για τις τοπικές κυβερνήσεις και τις δημοτικές αρχές στα 16 ομόσπονδα κρατίδια της Γερμανίας.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, η συμφωνία αυτή δεν πρόκειται να πυροδοτήσει επικίνδυνη σπείρα μισθολογικών αυξήσεων τόσο στη Γερμανία όσο και στις υπόλοιπες οικονομίες της Ευρώπης, όμως αυτό θα μπορούσε να αλλάξει ανά πάσα στιγμή. «Δεν υπάρχουν ενδείξεις για υπερβολικές μισθολογικές απαιτήσεις σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Με δεδομένο δε ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει το 2022, όπως έχει προβλεφθεί, η ΕΚΤ δεν χρειάζεται να ανησυχεί για πληθωριστικές πιέσεις από το μέτωπο των μισθών» ανέφερε ο Σεμπάστιαν Ντούλιεν, ειδικός για θέματα μισθών του γερμανικού ινστιτούτου μακροοικονομικών IMK.
Σε υψηλά 29 ετών στην Ισπανία
Σε ανάλογη τροχιά ο πληθωρισμός και στην Ισπανία, που ξέφυγε τον Νοέμβριο σε υψηλό 29 ετών, στο 5,6%, με βάση τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της χώρας, επικαλούμενη το υψηλό κόστος τροφίμων και καυσίμων. Τον Οκτώβριο ο πληθωρισμός είχε διαμορφωθεί στο 5,4%, που αποτελούσε και πάλι το υψηλότερο επίπεδο από τον Σεπτέμβριο του 1992, οπότε είχε αγγίξει το 5,8%.
Στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ θα παρουσιάσουν νέες προβλέψεις, που αναμένεται να δείξουν ότι ο πληθωρισμός αυξάνεται με πολύ πιο γρήγορο ρυθμό απ’ ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί. Σύμφωνα με οικονομολόγους του Bloomberg Economics, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη αναμένεται να εκτιναχθεί στο 4,4% στο τέταρτο τρίμηνο, σε μία ωστόσο εξέλιξη που θα μπορούσε να ωθήσει τα επιτόκια στο 0,8% στο πρώτο τρίμηνο του 2023. «Η ανάλυσή μας υπογραμμίζει την πρόκληση που αντιμετωπίζουν η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ και οι συνάδελφοί της. Οι αιτίες του βασικού πληθωρισμού αναμένεται να αφήσουν την οικονομία πιο εξασθενημένη και τον ρυθμό αύξησης των τιμών βραδύτερο 0,2% σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα» σημειώνουν οι οικονομολόγοι.
Καλύτερα εξοπλισμένοι
Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ έσπευσαν να καθησυχάσουν τους επενδυτές, ειδικά μετά τη νέα μετάλλαξη Όμικρον, που απειλεί να υπονομεύσει τα σχέδια της ΕΚΤ, αλλά και άλλων κορυφαίων κεντρικών τραπεζών για σταδιακή έξοδο από τα πανδημικά μέτρα στήριξης. Η πρόεδρος Κριστίν Λαγκάρντ, ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Γαλλίας Βιλερουά ντε Γκαλό και ο αντιπρόεδρος Λουίς ντε Γκίντος αντιτείνουν ότι η οικονομία της Ευρωζώνης έχει μάθει να «ζει» με τα διαδοχικά κύματα της πανδημίας, διαβεβαιώνοντας ότι δεν υφίσταται αισθητή ανησυχία για την οικονομική ανάκαμψη το 2022. «Τώρα γνωρίζουμε τον εχθρό μας και τι μέτρα θα πρέπει να λάβουμε. Είμαστε όλοι καλύτερα εξοπλισμένοι για να ανταποκριθούμε σε ένα πέμπτο κύμα κορονοϊού» είπε η Λαγκάρντ, μιλώντας στο ιταλικό κανάλι RAI. Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις των Ντε Γκαλό και Γκίντος, που σημείωσαν ότι τα αλλεπάλληλα κύματα του κορονοϊού έχουν αποδειχτεί μέχρι στιγμής ολοένα και λιγότερο καταστροφικά. Λίγο πιο ανήσυχος εμφανίστηκε ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ισπανίας Πάμπλο Χερνάντες ντε Κος, ο οποίος επέστησε την προσοχή στην ΕΚΤ να μην κάνει το λάθος και να μην προχωρήσει σε επιτοκιακές αυξήσεις για αρκετό καιρό μετά το επόμενο έτος. Το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ Ιζαμπέλ Σνάμπελ υπογράμμισε ότι ο πληθωρισμός στη Γερμανία φαίνεται να κορυφώθηκε τον Νοέμβριο και ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι θα παραμείνει πάνω από τον στόχο της ΕΚΤ.
Η οικονομική εμπιστοσύνη
Τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια για την οικονομία της Ευρωζώνης αποτυπώθηκαν στα στοιχεία για την οικονομική εμπιστοσύνη τα οποία άρχισαν να επιδεινώνονται προτού ακόμη εμφανιστεί η νοτιοαφρικανική μετάλλαξη. Ο δείκτης της Κομισιόν που παρακολουθεί το οικονομικό κλίμα υποχώρησε στο 117 τον Νοέμβριο από το 118,6 του προηγούμενου μήνα, εξαιτίας του πληθωρισμού και της αύξησης των κρουσμάτων κορονοϊού. Επίσης, ο επιμέρους δείκτης που παρακολουθεί το καταναλωτικό κλίμα βούλιαξε σε χαμηλό επταμήνου.
Προσωρινές οι πιέσεις
Ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μπρουνό Λεμέρ ήταν καθησυχαστικός για τον αντίκτυπο της νέας μετάλλαξης στην οικονομία της Ευρωζώνης, λέγοντας ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα φθάσει το 5% το 2021. Επανέλαβε δε ότι οι πληθωριστικές πιέσεις είναι προσωρινές, αποδίδοντάς τες στις ευμετάβλητες τιμές ενέργειας, και τόνισε ότι προτεραιότητα της γαλλικής προεδρίας από τον Ιανουάριο του 2022 είναι να τεθεί σε ισχύ ένας μηχανισμός μέτρησης των ρύπων διοξειδίου του άνθρακα στα σύνορα της Ε.Ε.
Αναφορικά με το δημόσιο χρέος, ο Λεμέρ δήλωσε ότι θα πρέπει να μειωθεί σταθερά, αλλά προοδευτικά, εξηγώντας ότι θα ήταν λάθος η αποκατάσταση των δημοσιονομικών υπερβολικά γρήγορα εφόσον θα μπορούσε να πλήξει την ανάκαμψη.
Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, ο οποίος έδωσε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον επικεφαλής του Eurogroup Πασκάλ Ντόνοχιου, ανέφερε ότι βλέπει να υπάρχουν πιθανότητες συμβιβασμού με τη Γερμανία ως προς τους δημοσιονομικούς κανόνες. Από την πλευρά του, ο Ντόνοχιου περιμένει ότι οι συζητήσεις θα είναι δύσκολες, όμως πιστεύει ότι στο τέλος θα επιτευχθεί συμφωνία.
