Δύο από τις ισχυρότερες προσωπικότητες στη μάχη κατά της πανδημίας ήρθαν σε αντιπαράθεση τον Ιούλιο σε μία κεκλεισμένων των θυρών τηλεδιάσκεψη για το πώς θα φτάσουν πιο γρήγορα τα εμβόλια στους φτωχότερους ανθρώπους του πλανήτη.
Ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, επέκρινε την «σοκαριστική ανισορροπία» στις προμήθειες των εμβολίων. Σύμφωνα με το Bloomberg, που επικαλείται πηγές, που συμμετείχαν στην τηλεδιάσκεψη, ο επικεφαλής του ΠΟΥ είπε πως είναι απαράδεκτο οι φαρμακευτικές να προμηθεύουν κατά κύριο λόγο τις πλούσιες χώρες – και τώρα να προωθούν τις αναμνηστικές δόσεις και πάλι για λίγες πλούσιες χώρες.
«Ειλικρινά δεν βλέπω τη δέσμευση που θα περίμενα από εσάς» τόνισε ο Τέντρος στην τηλεδιάσκεψη.
Ο Άλμπερτ Μπουρλά, διευθύνων σύμβουλος της Pfizer, της οποίας το εμβόλιο έχει χορηγηθεί σε περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους, απάντησε ότι ο Τέντρος μιλάει «συναισθηματικά». «Όχι δεν μιλάω συναισθηματικά. Είναι απολύτως αναγκαίο να μοιράσουμε περισσότερα εμβόλια στους φτωχούς» επανέλαβε ο επικεφαλής του ΠΟΥ. Να σημειωθεί ότι μόνο το 6% των κατοίκων της Αφρικής ήταν πλήρως εμβολιασμένοι στις αρχές Νοεμβρίου.
Στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης είναι το ποιος θα έχει τον έλεγχο για τις μυστικές φόρμουλες των εμβολίων, που αξίζουν πολλά δισεατομμύρια δολάρια.
Η Pfizer μαζί με τη γερμανική BioNΤech παρήγαγαν ένα από τα πιο αποτελεσματικά εμβόλια στον κόσμο, το οποίο και αναμένεται να αποφέρει έσοδα 36 δισ. δολαρίων φέτος. Τα δεδομένα για τη διανομή των εμβολίων δείχνουν ότι η Pfizer είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής εμβολίων κατά της Covid-19 στις πλούσιες χώρες. Στις αρχές Νοεμβρίου ανακοίνωσε ότι και το χάπι της για τον κορωνοϊό είναι αποτελεσματικό, αφού μειώνει κατά 89% τις νοσηλείες και τους θανάτους.
Τους τελευταίους μήνες έχει αρχίσει να αυξάνει τη διανομή εμβολίων και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Έως τις 7 Νοεμβρίου είχε παραδώσει περισσότερες από 658 εκατ. δόσεις σε χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες. Έως το τέλος του έτους αναμένεται να φτάσει στο 1,1 δισ. δόσεις. Είναι πρόθυμη να επιταχύνει κι άλλο τις παραδόσεις προς φτωχές χώρες, αλλά υπάρχει κάτι που δεν διαπραγματεύεται: η μυστική φόρμουλα του εμβολίου.
Ινδία, Νότια Αφρική και άλλες χώρες έχουν προωθήσει πρόταση για την κατάργηση της πατέντας στα εμβόλια και τις θεραπείες της Covid-19. Ωστόσο η Pfizer είναι κατηγορηματικά αντίθετη με τον Μπουρλά να χαρακτηρίζει τα δικαιώματα πατέντας «το αίμα» της έρευνας στον ιδιωτικό τομέα. «Η πρόταση για κατάργηση της πατέντας στηρίζεται στην εσφαλμένη ιδέα ότι η πρόσβαση στα εμβόλια περιορίζεται από τα σημερινά επίπεδα παραγωγής τους» επισημαίνει η Pfizer σε γραπτή απάντησή της στο Bloomberg. «Η φαρμακοβιομηχανία είναι στον σωστό δρόμο για να παράξει αρκετά εμβόλια για ολόκληρο τον πληθυσμό του κόσμου έως τα μέσα του επόμενου έτους» συμπληρώνει.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν στις ΗΠΑ είχε πει στις αρχές Μαΐόυ ότι θα στηρίξει την πρόταση για κατάργηση της πατέντας. Ωστόσο πολλές χώρες ήταν αντίθετες, πιστεύοντας ότι οι εταιρείες που επένδυσαν (χωρίς να γνωρίζουν από πριν τα αποτελέσματα) σε έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων και εμβολίων δικαιούνται να έχουν τον έλεγχο της πατέντας τους.
Η Pfizer είχε αιφινιδιαστεί από τη στάση της αμερικανικής κυβέρνησης, σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg. Έναν μήνα αργότερα κατέληξε σε συμφωνία να πουλήσει 500 εκατ. δόσεις σε τιμές κόστους στις ΗΠΑ, προκειμένου η ισχυρότερη χώρα τουπ λανήτη να τις διανείμει σε χώρες φτωχού εισοδήματος. Έκτοτε οι δόσεις στο συγκεκριμένο πρόγραμμα διπλασιάστηκαν στο 1 δισεκατομμύριο και η πρόταση για την κατάργηση της πατέντας δεν προχώρησε.
Η Pfizer δεν σκοπεύει να αλλάξει στάση. Η Moderna ωστόσο ίσως ακολουθήσει διαφορετικό δρόμο. Είναι σε διαπραγματεύσεις με την μη κερδοσκοπικό οργανισμό Medicines Patent Poll, που θέλει να καταστήσει φάρμακα και τεχνολογίες προσβάσιμα σε σε όλους.
Πηγή: Bloomberg
