Από την έντυπη έκδοση
Tου Θάνου Τσίρου
[email protected]
Στις αγορές με το… καλημέρα της νέας χρονιάς αναμένεται να καταφύγει ο ΟΔΔΗΧ με μια έκδοση μεγάλης διάρκειας άνω των 10 ετών. Οι συνθήκες κρίνονται ως ιδιαίτερα ευνοϊκές για να «εγκαινιαστεί» το πρόγραμμα δανεισμού του 2021, καθώς εκτός από τις αποδόσεις που διατηρούνται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα -πολύ κοντά στα ιστορικά χαμηλά- το κλίμα έχει βελτιωθεί περαιτέρω μετά την ανακοίνωση για την πρόωρη αποπληρωμή των δόσεων του 2021 και του 2022 στο ΔΝΤ. Για το 2021 το πρόγραμμα δανεισμού του ΟΔΔΗΧ προβλέπει ότι θα αντληθούν 8 έως 12 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, με δεδομένο πλέον ότι θα υπάρχει η ασπίδα προστασίας της ΕΚΤ και της επαναγοράς ομολόγων για ολόκληρο το 2021, είναι ανοικτό το ενδεχόμενο το αθροιστικό ποσό των εκδόσεων που θα πραγματοποιηθούν μέσα στο 2021 να ξεπεράσει το όριο των 12 δισ. ευρώ, κάτι βεβαίως που θα εξαρτηθεί και από τις συνθήκες στις διεθνείς αγορές. Για την πρώτη έκδοση του 2021 ανοικτό είναι ακόμη και το ενδεχόμενο να επιλεγεί η διάρκεια των 30 ετών, καθώς στόχος του ΟΔΔΗΧ, πέραν της κάλυψης των χρηματοδοτικών αναγκών, είναι και η ενίσχυση της ρευστότητας των εκδόσεων με ολοένα και περισσότερες ημερομηνίες λήξης.
Εκτός πάντως από τις νέες εκδόσεις, ήδη από τις επόμενες εβδομάδες αναμένονται κι άλλες κινήσεις αναδιάρθρωσης του χρέους. Εκτός από την ολοκλήρωση της πρόωρης αποπληρωμής του ΔΝΤ που ανακοινώθηκε και θα ολοκληρωθεί μέσα στις πρώτες εβδομάδες του 2021, δρομολογούνται κι άλλες πρόωρες αποπληρωμές, με στόχο τη μείωση του κόστους δανεισμού. Οι πολύ χαμηλές αποδόσεις των ομολόγων -χθες η 10ετία ήταν στο 0,625%- δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες.
Πρόωρη αποπληρωμή δανείων από το 1ο μνημόνιο
Πιθανή θα πρέπει να θεωρείται και μια πρόωρη αποπληρωμή έστω και μικρού μέρους των διμερών δανείων που έχει συνάψει η Ελλάδα με τις χώρες της Ευρωζώνης στο πλαίσιο του 1ου μνημονίου. Πιθανή επίσης και μια αντίστοιχη κίνηση με στόχο κάποιες πρώτες αποπληρωμές οφειλών του EFSF. Οι όποιες κινήσεις αναδιάρθρωσης θα γίνονται σε πλήρη συνεννόηση με τους θεσμούς, καθώς ο κεντρικός στόχος είναι η συνεχής ενίσχυση της σχέσης εμπιστοσύνης με τους δανειστές της χώρας και τις αγορές.
Το τελικό ύψος των νέων εκδόσεων που θα πραγματοποιηθούν μέσα στο 2021 θα είναι συνάρτηση κι άλλων παραγόντων, που αυτή τη στιγμή δεν είναι ξεκάθαροι. Ο βασικότερος παράγοντας έχει να κάνει με τη διάρκεια της πανδημίας. Όσο περισσότερο διαρκέσουν τα αναγκαστικά μέτρα, τόσο μεγαλύτερος θα είναι ο λογαριασμός των μέτρων στήριξης και τόσο περισσότερο ταμειακά διαθέσιμα θα χρειαστούν. Για το 2021 έχει προβλεφθεί περαιτέρω μείωση των ταμειακών διαθεσίμων (ακόμη και κάτω από τα 26 δισ. ευρώ, έναντι περίπου 31 δισ. ευρώ που αναμένεται να κλείσει η φετινή χρονιά), ωστόσο, το πολύ χαμηλό κόστος δανεισμού επιτρέπει την άντληση «φθηνού χρήματος» ώστε να μη μειωθούν αισθητά τα ταμειακά διαθέσιμα. Άλλωστε, ο «κουμπαράς» αποτέλεσε πολύ χρήσιμο εργαλείο για να στηριχθεί η οικονομία εν μέσω πανδημίας. Εκτιμάται επίσης ότι θα φανεί πολύ χρήσιμο εργαλείο και κατά την περίοδο μέχρι να διασφαλιστεί η επενδυτική βαθμίδα για τα ελληνικά ομόλογα. Όσο διαρκούν τα μέτρα στήριξης της ΕΚΤ, το γεγονός ότι δεν υπάρχει επενδυτική βαθμίδα, δεν παίζει ουσιαστικό ρόλο. Ωστόσο, μόλις ολοκληρωθεί το πρόγραμμα επαναγοράς (μετά το τέλος Μαρτίου του 2022) τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα θα βοηθήσουν ώστε να αποφευχθούν οι «αναταράξεις» όσον αφορά τις αποδόσεις των ομολόγων και για το διάστημα μέχρι να εξασφαλιστεί η επενδυτική βαθμίδα.
Τα δύο σενάρια δανεισμού
Δύο σενάρια δανεισμού από τις αγορές, με το πρώτο να προβλέπει την άντληση 8 δισ. ευρώ μέσα στο 2021 και το δεύτερο να ανεβάζει τον πήχη των νέων εκδόσεων στα 12 δισ. ευρώ (περίπου όσα αντλήθηκαν και το 2020), έχει παρουσιάσει ο ΟΔΔΗΧ. Στο πρώτο σενάριο οι ανάγκες της χώρας προβλέπεται ότι θα φτάσουν στα 22 δισ. ευρώ: τα 10,6 δισ. ευρώ αφορούν την αποπληρωμή του χρέους που θα λήξει μέσα στο 2021, αλλά και την καταβολή των τόκων. Επιπλέον 8,1 δισ. ευρώ αφορούν την κάλυψη του προβλεπόμενου πρωτογενούς ελλείμματος, ενώ μπαίνει και ένα ποσό της τάξεως του 1,8 δισ. ευρώ για την πρόωρη αποπληρωμή χρέους κυρίως από τον επίσημο τομέα, αλλά και από το έντοκα γραμμάτια.
Ο «λογαριασμός» συμπληρώνεται με ένα ποσό της τάξεως του 1,6 δισ. ευρώ για κάλυψη ταμειακών αναγκών. Στο δεύτερο σενάριο, οι ταμειακές ανάγκες θα ανέλθουν στα 24 δισ. ευρώ καθώς μπαίνουν επιπλέον 2 δισ. ευρώ στο κονδύλι για την πρόωρη αποπληρωμή χρέους, φτάνοντας στα 3,8 δισ. ευρώ. Το γεγονός ότι ήδη ανακοινώθηκε πρόωρη αποπληρωμή 3,6 δισ. ευρώ για το ΔΝΤ δεν σημαίνει ότι εγκαταλείπεται από τώρα το πρώτο σενάριο. Άλλωστε, από τα 3,6 δισ. ευρώ, το ΔΝΤ ούτως ή άλλως θα εισέπραττε 1,8 δισ. ευρώ μέσα στο 2021. Βέβαια, είναι σαφές ότι αν παραμείνουν χαμηλά οι αποδόσεις, οι εκδόσεις θα επιδιωχθεί να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν τα 12 δισ. ευρώ.
Από πού θα βρεθούν τα 22-24 δισ. ευρώ
1. Στο πρώτο σενάριο, ο ΟΔΔΗΧ θα βγει στις αγορές για να αντλήσει μόλις 8 δισ. ευρώ. Θα εισπράξει 2,5 δισ. ευρώ (υπό μορφή δανεισμού ή χρηματοδότησης) από τα προγράμματα της Ε.Ε. -δηλαδή το πρόγραμμα SURE, το RRF, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κ.λπ.- αλλά και 1,3 δισ. ευρώ από τα ANFAs και τα SMPs. Οι ιδιωτικοποιήσεις προγραμματίζεται να αποφέρουν 1,5 δισ. ευρώ, ενώ προβλέπεται επίσης ότι θα χρησιμοποιηθούν και 8,7 δισ. ευρώ από τα ταμειακά διαθέσιμα, τα οποία στο τέλος του 2020 εκτιμώνται στα 31 δισ. ευρώ.
2. Στο δεύτερο σενάριο, αυξάνεται στα 12 δισ. ευρώ το ποσό που θα αντληθεί από τις αγορές προκειμένου να μειωθεί το ποσό που θα χρησιμοποιηθεί από τα ταμειακά διαθέσιμα στα 6,2 δισ. ευρώ. Επίσης, αυξάνεται στα 3 δισ. ευρώ το ποσό που εκτιμάται ότι μπορεί να εισρεύσει από την Ε.Ε.
Στο πρώτο σενάριο, το δημόσιο χρέος ως απόλυτο ποσό προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 3,3 δισ. μέσα στο 2021, ενώ στο δεύτερο σενάριο η αύξηση θα φτάσει στα 5,8 δισ. Στο πρώτο σενάριο, βέβαια, τα ταμειακά διαθέσιμα θα είναι της τάξεως των 22-23 δισ. ευρώ, ενώ στο δεύτερο σενάριο θα φτάνουν στα 25 δισ.
