Του Κώστα Ιωαννίδη
Ο Αϊ Βασίλης έφερε αρκετά χριστουγεννιάτικα δώρα στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά. Έναρξη εμβολιασμών σε λιγότερο από ένα χρόνο από το ξέσπασμα της πανδημίας. Συμφωνία για ομαλό Brexit. Νομοσχέδιο για δημοσιονομική στήριξη των ΗΠΑ, αλλά ο Πρόεδρος Τραμπ, σαν “Ηρώδης” των νεογέννητων επενδυτικών προσδοκιών, πρόσθεσε σύννεφα με ημερομηνία λήξης.
Ωστόσο οι μετοχές παγκόσμια σημείωσαν άνοδο σήμερα Δευτέρα 28/12, καθώς μια πηγή δήλωσε ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε το νόμο για ένα πακέτο ανακούφισης των πληγέντων από την πανδημία 2,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ενώ είχε μέχρι τώρα αρνηθεί να υπογράψει. Σημείωσαν στο Reuters και τα ΣΜΕ του S&P των ΗΠΑ διαπραγματεύθηκαν τελευταία στο +0,4%.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης είχαν αντιστρέψει νωρίτερα τις απώλειες μετά από ένα κρυφό tweet του Trump – «Καλά νέα για το Covid Relief Bill. Πληροφορίες που πρέπει να ακολουθήσετε »- βοήθησε να αντισταθμίσει τις ανησυχίες για περαιτέρω καθυστέρηση στις δαπάνες τόνωσης. Μια πηγή αργότερα είπε ότι είχε εγκρίνει το νομοσχέδιο.
Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια και δραματικές αλλαγές στην οικονομική δραστηριότητα, για να δούμε την αγορά, από τις 421 μονάδες που εμφανίστηκαν στις 11 Φεβρουαρίου του 2016, να χτυπάει τις 949,2 στις 24 Ιανουαρίου του 2020, κλείνοντας στις 948,64 μονάδες. Κατόπιν, όπως συμβαίνει μετά από μια κορύφωση, ξεκίνησε μια περίοδος αφομοίωσης των κερδών από ένα ράλι διαρκείας που πήρε τον ΓΔ από τις 800 μονάδες στις 16 Αυγούστου του 2019 και μετά από περισσότερες από 100 συνεδρίες τον οδήγησε στις 950.
Αλλά ο πανικός που προκάλεσε η διαπίστωση της ισχύος της πανδημίας από άγνωστο ιό, οδήγησε στην εγκατάλειψη των 900 μονάδων από τις 21 Φεβρουαρίου, τερματίζοντας τη συσσώρευση κοντά σε αυτά τα επίπεδα. Από τότε η πορεία του μέσου όρου απόκτησε σχήμα κακογραμμένου W. Το πρώτο κατώτερο ήταν οι 470 μονάδες στις 17 Μαρτίου και η αντίδραση έφερε την ενδιάμεση κορυφή στις 9 Ιουνίου και ήταν οι 689. Το δεύτερο χαμηλό ήταν οι 550 μονάδες στις 30 Οκτωβρίου. Ενώ η κατάληξη της αντίδρασης από τη δεύτερη πρόσκρουση σε πυθμένα φέτος, ήταν οι 804,6 που ήρθε ως ανώτερο στις 9 Δεκεμβρίου. Η νευρική συσσώρευση που ακολούθησε, μας έκανε να θεωρήσουμε πως ολοκληρώθηκε η πρόσφατη άνοδος. Και οι συνεδριάσεις ως το τέλος του 2020, σύμφωνα με τους εγχώριους αναλυτές, έχουν πολύ μικρές πιθανότητες να προκαλέσουν ανατροπή στην δυναμική της αγοράς, ώστε να ανατραπούν δραστικά οι μεταβολές των μετοχών, σε ετήσια βάση.
Η Merit Sec. επισημαίνει: “Σύμφωνα με πληροφορίες, το ΤΧΣ ενημέρωσε τις Τράπεζες, ότι η Τράπεζα Πειραιώς σχεδιάζει να προχωρήσει σε Α.Μ.Κ. ύψους €1 δισ., στο β’ τρίμηνο του 2021. Η Εθνική Τρ. υπέγραψε σύμβαση για την πώληση χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων εταιρικών δανείων Ρουμανικού ρίσκου, συνολικής λογιστικής αξίας €174 εκατ. (περίπου €102 εκατ. διασφαλιστική αξία Ακινήτων), με την Επενδυτική Εταιρεία Bain Capital Credit. H συναλλαγή έχει ουδέτερη επίπτωση στην κεφαλαιακή βάση της Τράπεζας”.
Ο Νικόλας Πετράκης της Whitetip Investments ΑΕΠΕΥ υπογράμμισε: “Διαγραμματικά, ο Γενικός Δείκτης παραμένει εντός του γνώριμου εύρους συσσώρευσης, όπως και αναμενόταν, κατοχυρώνοντας το ενδιάμεσο επίπεδο των 780 μονάδων. Το εύρος της συσσώρευσης οριοθετείται από τις 760 και τις 805 μονάδες, αντίστοιχα. Οι ταλαντωτές πλέον έχουν αποσυμφορηθεί, με τις σημαντικότερες τεχνικές στηρίξεις να εντοπίζονται στις 745 μονάδες (23,6% της ανόδου και ΚΜΟ 30 ημερών) και χαμηλότερα στις 710 μονάδες (38,2% της ανόδου & εκθετικός ΚΜΟ 55 ημερών). Βασικό σενάριο παραμένει η διόρθωση (πτωτική κίνηση, ή παράταση της συσσώρευσης), ενώ συνέχιση της ανοδικής κίνησης θα έχουμε μόνο με την υπέρβαση των 805 μονάδων, σε ημερήσιο κλείσιμο”.
Αυτό που ίσχυσε τη βδομάδα των Χριστουγέννων ήταν ο συντονισμός των διαθέσεων των θεσμικών επενδυτών στην Αθήνα και στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά και κυρίως με τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Όσο για τις Τράπεζες, που οδήγησαν των πρόσφατο rebound της αγοράς εμφάνισαν όλες απώλειες. Αλλά σημαντικές ήταν αυτές για τις ΠΕΙΡ -10,69% και ΑΛΦΑ -7,56%, ενώ απώλειες της τάξης του -1% είχαν οι ΕΤΕ και ΕΥΡΩΒ.
Οι Δευτέρες στο τέταρτο τρίμηνο ήταν μέρες εκτίναξης των τιμών, γιατί οι ειδήσεις γύρω από την πανδημία, που εξακολουθεί να είναι η μόνιμη σημαντική απειλή για την παγκόσμια ανάπτυξη, προκαλούσαν θετικές προσδοκίες για την επιτυχή αντιμετώπισή της. Η περασμένη ωστόσο, σφραγίστηκε από την είδηση για την ανακάλυψη νέου στελέχους του COVID-19, με δυνατότητα να μεταδίδεται κατά 70% γρηγορότερα. Βέβαια τα σύννεφα πύκνωσαν με αναπάντητα ερωτηματικά, σχετικά με την πιθανότητα να αποδειχθούν ανεπαρκή τα εμβόλια στην αντιμετώπιση της διάδοσης της λοίμωξης, αν δεν μπορούσε να σταματήσει την συγκεκριμένη μετάλλαξη του ιού.
Η επίδραση της δυναμικής της περασμένης εβδομάδας
ΗΠΑ-Ευρώπη-Κόσμος
Συσσώρευση στις αγορές λόγω επενδυτικής “περισυλλογής”
Η περίοδος των Χριστουγέννων σφραγίστηκε από αδύνατους τζίρους, ενώ οι 18 χρηματιστηριακοί δείκτες που θεωρούνται οι σημαντικότεροι για την αποτύπωση της εικόνας της παγκόσμιας κεφαλαιαγοράς, εμφάνισαν πολύ μικρές εβδομαδιαίες μεταβολές. Θα λέγαμε πως οι αγορές σταμάτησαν το ράλι που πυροδότησαν οι ειδήσεις για την έγκριση των εμβολίων, ακριβώς μόλις γνωστοποιήθηκε, πως ξεκινά ο εμβολιασμός των πολιτών στις ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες. Ίσως ορισμένοι θεωρήσουν την στάση των επενδυτών ως συνήθη αντίδραση στην περίπτωση που το θετικό γεγονός διαδέχεται την προσδοκία, από τη φήμη περί της ελεύσεώς του. Η εκτίμησή μας όμως διαφέρει και αφορά στην επιστροφή βαθύτερων επιφυλάξεων, που σχετίζονται με την εικόνα της παγκόσμιας ανάπτυξης στο ξεκίνημα του 2021, το οποίο αρκετοί δεν το βλέπουν τόσο ρόδινο, με βάση πρόσφατα μακροοικονομικά δεδομένα των ΗΠΑ και της Ευρώπης.
Το βασικό στοίχημα
Μετά το σοκ από την ισχύ και την ταχύτητα στην εξάπλωση των κρουσμάτων του COVID-19 και των θανάτων ανά τον κόσμο, οι κυβερνήσεις αντέδρασαν διαφορετικά και μεμονωμένα, διευκολύνοντας στην εξάπλωσή του. Αλλά αργά ή γρήγορα όλες αναγκάστηκαν να περάσουν σε lockdown και περιορισμούς στις μετακινήσεις. Το μέγεθος της ζημιάς που προκλήθηκε από τα lockdown της άνοιξης ήταν τεράστιο και αποτυπώθηκε στα δεδομένα της ανάπτυξης της μεγαλύτερης οικονομίας στο δεύτερο τρίμηνο της χρονιάς. Στο τρίτο τρίμηνο, που περιλάμβανε τους μήνες όπου είχαν αρθεί οι περιορισμοί, καταγράφηκε μια αναπήδηση περίπου 33% και ενώ το άνοιγμα της οικονομίας μετά από μια εξ ανωτέρας δύναμης στάση δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτοσυντηρούμενη οικονομική ανάκαμψη, οι επενδυτές στοιχημάτισαν υπέρ μιας πορείας για την οικονομία των ΗΠΑ σχήματος V.
Τον Σεπτέμβριο με τα δεδομένα να δείχνουν πως η πανδημία δεν υποχωρούσε, αλλά ισχυροποιείτο και με την προεκλογική εκστρατεία σε πλήρη πλέον ανάπτυξη, άρχισαν να πληθαίνουν οι ενδείξεις για ένα δεύτερο κύμα κρουσμάτων COVID-19 και φούντωσαν οι ανησυχίες για μια δεύτερη φάση περιορισμών. Τότε κατάλαβαν όλοι, πως οι προοπτικές για τις οικονομίες και χρηματοπιστωτικές αγορές εξαρτώνται από την αλληλεπίδραση μεταξύ δύο κύκλων. Του κύκλου που αφορά στον COVID-19 και του επιχειρηματικού κύκλου, των εμπορικών και χρηματοοικονομικών συναλλαγών δηλαδή.
Τα μηνύματα από τις δημοσκοπήσεις για την αναμέτρηση των Ρεπουμπλικάνων με τους Δημοκρατικούς έδειχναν πως θα άλλαζε ο ένοικος του Λευκού Οίκου. Γεγονός που όπως το πλάσαραν οι αναλυτές ωθούσε τη διάθεση για ρίσκο και στερεοποίησε την άποψη πως η ανάπτυξη θα συνέχιζε την πορεία της σε σχήμα V. Το εκλογικό αποτέλεσμα έφερε τον Τζο Μπάιντεν στην προεδρία και οι επενδυτές πάλι, ανέβασαν την απληστία τους σε ψηλότερα επίπεδα, καθώς θεώρησαν ότι θα αντιμετώπιζε και την πανδημία καλύτερα.
Δεν άργησαν μάλιστα να έρχονται από την πλευρά των επιστημονικών προσπαθειών τα πρώτα ελπιδοφόρα μηνύματα για την κατασκευή εμβολίων, με υψηλότατη αποτελεσματικότητα, που οδήγησαν στην εγγραφή υψηλών βίου αυτό τον μήνα στους βασικούς δείκτες της Wall Street. Στην Ασία επίσης είχαμε τον αντιπροσωπευτικό δείκτη των ασιατικών αγορών εκτός της Ιαπωνίας της MSCI σε υψηλά βίου στις 651,92 μονάδες στις 13 Δεκεμβρίου με τελευταίο κλείσιμο στις 643,93.
Αν το V γίνει W
Επανήλθε στο όμως προσκήνιο η πιθανότητα, να μην έχει η ανάπτυξη στις ΗΠΑ και τον κόσμο πορεία V από σοβαρούς αναλυτές, όπως ο γνωστός στους τακτικούς αναγνώστες STEPHEN S. ROACH. Όταν ήταν επικεφαλής της Morgan Stanley Asia, καταφεύγαμε στις απόψεις του τακτικά. Σε πρόσφατη τοποθέτησή του ανέφερε ότι το δεύτερο κύμα της πανδημίας προκάλεσε εμφανείς αρνητικές επιπτώσεις, εστιάζοντας στην αύξηση των αξιώσεων ανεργίας στις αρχές Δεκεμβρίου και την απότομη μείωση των λιανικών πωλήσεων το Νοέμβριο. Για να καταλήξει: “Με μερικούς αποκλεισμούς σε ισχύ περίπου στα τρία τέταρτα των ΗΠΑ, φαίνεται πιθανό να μειωθεί η οικονομική δραστηριότητα στις αρχές του 2021. Η ιστορία του επιχειρηματικού κύκλου των ΗΠΑ μας προειδοποίησε για την πιθανότητα διπλής πτώσης. Οκτώ από τις τελευταίες 11 υφέσεις παρουσίασαν ένα τέτοιο μοτίβο”.
Ωστόσο, οι χρηματοπιστωτικές αγορές διατήρησαν ακόμα σαν μεγάλο στοίχημα μια ανάκαμψη σε σχήμα V. Οι επενδυτές παγιδεύτηκαν σε μια ψεύτικη αίσθηση εφησυχασμού κατά την γνώμη του. Αντίθετα ο Bill Gates ανέφερε την θετική πλευρά των εξελίξεων, αλλά επίσης θεώρησε πιθανή τη συννεφιά, πριν την έξοδο από τον κύκλο της πανδημίας: Ήταν μια καταστροφική χρονιά. Περισσότεροι από 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην πανδημία COVID-19, με περισσότερα από 75 εκατομμύρια κρούσματα και δεκάδες τρισεκατομμύρια δολάρια σε οικονομικές ζημιές. Εκατομμύρια άνθρωποι δεν εργάζονται και αγωνίζονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, και περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο παιδιά χάνουν κρίσιμο χρόνο από το σχολείο. Αλλά υπάρχουν καλά νέα που έρχονται το 2021.
Πέρασα τον περισσότερο χρόνο μου φέτος δουλεύοντας με συναδέλφους στο ίδρυμα και σε όλο τον κόσμο για τρόπους δοκιμής, θεραπείας και πρόληψης του COVID-19. Όταν σκέφτομαι το ρυθμό των επιστημονικών εξελίξεων το 2020, μένω έκπληκτος. Οι άνθρωποι δεν έχουν σημειώσει ποτέ μεγαλύτερη πρόοδο σε οποιαδήποτε ασθένεια σε ένα χρόνο, από ό, τι ο κόσμος φέτος για τον COVID-19. Υπό κανονικές συνθήκες, η δημιουργία εμβολίου μπορεί να διαρκέσει 10 χρόνια. Αυτή τη φορά, δημιουργήθηκαν πολλά εμβόλια σε λιγότερο από ένα χρόνο.
Διαφορετικές οπτικές παρόμοια συμπεράσματα
Ο κύριος Microsoft διαθέτοντας τεράστια πληροφόρηση για την πανδημία και τα εμβόλια παραδέχεται: “Δυστυχώς, δεν έχουμε ακόμα ξεπεράσει το πρόβλημα. Υπολογιστικά μοντέλα υποδηλώνουν ότι η πανδημία θα μπορούσε να επιδεινωθεί τον επόμενο μήνα. Πρέπει επίσης να μάθουμε περισσότερα για μια νέα παραλλαγή του ιού που έχει εμφανιστεί, η οποία φαίνεται να εξαπλώνεται γρηγορότερα αλλά να μην είναι πιο θανατηφόρα. Ένας λόγος για να είμαστε αισιόδοξοι είναι ότι την άνοιξη του 2021, τα εμβόλια και οι θεραπείες που διαβάζετε τώρα στις ειδήσεις, θα αρχίσουν να φτάνουν σε κλίμακα όπου θα έχουν παγκόσμια επίδραση. Παρόλο που θα πρέπει να υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί (για μεγάλες δημόσιες συγκεντρώσεις, για παράδειγμα), ο αριθμός των περιπτώσεων και των θανάτων θα αρχίσει να μειώνεται πολύ – τουλάχιστον σε πλούσιες χώρες – και η ζωή θα είναι πολύ πιο κοντά στο φυσιολογικό από ό, τι είναι τώρα”.
Κατά συνέπεια η ειδοποίηση από τον Stephen Roach έχει νόημα: “Η βουτιά της οικονομίας στις αρχές του 2021 θα είναι μια επώδυνη υπενθύμιση της παρατεταμένης ευπάθειας του επιχειρηματικού κύκλου των ΗΠΑ μετά από ύφεση σοκ. Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες του κύκλου COVID-19 είναι πιθανό να είναι πιο σοβαρές. Ενώ ο μαζικός εμβολιασμός δείχνει τον τερματισμό της ίδιας της πανδημίας (ελπίζει κανείς στα τέλη του 2021), δεν παρέχει ασυλία έναντι μιας διαρκούς οικονομικής ζημίας. Η πρόσφατη έρευνα σχετικά με τον αντίκτυπο 19 μεγάλων πανδημιών που χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα – η καθεμία με αριθμό θανάτων άνω των 100.000 – υπογραμμίζει τη μεγάλη σκιά του οικονομικού μακελειού. Τα πραγματικά ποσοστά απόδοσης των «ασφαλών» ευρωπαϊκών περιουσιακών στοιχείων – ένα μέτρο της αλληλεπίδρασης μεταξύ της συνολικής προσφοράς και της ζήτησης – βρέθηκαν να υποχωρούν για αρκετές δεκαετίες μετά από αυτές τις προηγούμενες τρομακτικές εκδηλώσεις. Στις ΗΠΑ, η απασχόληση εξακολουθεί να είναι 9,8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας κάτω από το αποκορύφωμά της πριν από την πανδημία και οι καταναλωτικές δαπάνες για υπηρεσίες έχουν αντισταθμίσει μόνο το 66% της πτώσης που σημειώθηκε με τα lock down τον Μάρτιο και Απρίλιο”.
Αν στα παραπάνω προσθέσουμε την κίνηση του προέδρου Τραμπ να μην υπογράψει την απόφαση του Κογκρέσου για την επιπλέον στήριξη, που θα φέρει επιπλέον οικονομική αναταραχή και επιβάρυνση, μια ύφεση στο ξεκίνημα του 2021 δεν αποκλείεται. Πιθανά αυτού του είδους σκέψεις προκάλεσαν την νευρικότητα στις αγορές αυτή την κουτσουρεμένη εβδομάδα.
Η εικόνα της εβδομάδας με αριθμούς
Στην τέταρτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου, το 66,66% των δεικτών που παρακολουθούμε εμφάνισε μεταβολές μικρότερες του 0,5%, ενώ τρεις είχαν κέρδη άνω του +1%. Δεν υπάρχουν χρηματιστήρια σε bear market και διψήφια ετήσια πτώση εμφανίζουν μόνο τα χρηματιστήρια της Ισπανίας και του Λονδίνου. Ο S&P500 με μεταβολή -0,17% στη βδομάδα, στο 2020 αποδίδει +14,62%. Ο Dow, με άνοδο +0,07%, αποδίδει στο 2020 +5,82%. Ο S&P400 με μεταβολή +1,23%, εμφάνισε επίδοση στο 2020 +12,23%, ενώ ο Russell 2000 που ενισχύθηκε +1,72%, έχει κέρδη +20,11% στο έτος. Ο δε Nasdaq, είχε άνοδο +0,38%. Στο 2020 είναι ο μόνος με κέρδη +42,71%.
Ο FTSE100 του Λονδίνου μειώθηκε κατά -0,41% στη βδομάδα, έτσι στο 2020 χάνει -13,79%. Ο DAX έπεσε -0,32%, και στο 2020 αποδίδει +2,55%, ο CAC είχε μεταβολή -0,11%, ενώ στο 2020 αποδίδει -7,63%. Ο δείκτης IBEX της Ισπανίας είχε άνοδο +0,92%, και στο έτος επίδοση -15,06%. Ο δείκτης FTSE MIB στην Ιταλία με μεταβολή +0,70%, στο έτος πέφτει -5,85%. Ο πανευρωπαϊκός StoxxEurope 600 πρόσθεσε +0,02%, και στο 2020 υποχωρεί -4,78%.
Ο Bovespa της Βραζιλίας έχασε -0,18%, ενώ στο 2020 αποδίδει +1,87%, όταν ο IPC του Μεξικού με μεταβολή -1,14%, υποχωρεί φέτος -0,39%. Ο χρυσός με μεταβολή -0,19%, βρέθηκε στα 1883,20 δολάρια η ουγκιά, με επίδοση έτους +23,64%. Σημειώθηκε πτώση -1,73%, για το πετρέλαιο Crude που έκλεισε στα 48,23 δολάρια το βαρέλι. Στο 2020 εμφανίζει απώλειες -21,01%.
Ο Nikkei, με εβδομαδιαία μεταβολή -0,40%, στο 2020 κερδίζει +12,68%. Ο δείκτης Kospi στη Νότια Κορέα είχε άνοδο +1,25%, με επίδοση στο έτος +27,72%. Ο δείκτης Sensex στην Ινδία βρέθηκε ψηλότερα κατά +0,03%, και στο 2020 ενισχύεται +13,86%. Στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ, ο Hang Seng υποχώρησε κατά -0,42%, και στο 2020 υποχωρεί -6,40%. Με εβδομαδιαία μεταβολή +0,05% ο δείκτης SSE Comp. της Σαγκάης, αποδίδει στο 2020 +11,36%.
ΧΑ
Πτωτική η σύντομης διάρκειας εβδομάδα
Το τυχαίο αποτέλεσμα του ημερολογίου έφερε φέτος την εβδομάδα των Χριστουγέννων σε μέρες που ανάγκασαν τις αγορές σε λειτουργία τις πρώτες τρεις μέρες μόνο και όπως ήταν φυσικό, οι όγκοι ήταν αδύναμοι λόγω εορτών. Το βασικό χαρακτηριστικό εκτός των μέτριων όγκων ήταν, ότι το αποτέλεσμά της θεωρείται ήπιο είτε στις περιπτώσεις των κερδισμένων μετοχών του 25άρη, είτε στις καθοδικές. Αυτό που επίσης ίσχυσε τη βδομάδα των Χριστουγέννων ήταν ο συντονισμός των διαθέσεων των θεσμικών επενδυτών στην Αθήνα και στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά και κυρίως με τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Όσο για τις Τράπεζες, που οδήγησαν των πρόσφατο rebound της αγοράς εμφάνισαν όλες απώλειες. Αλλά σημαντικές ήταν αυτές για τις ΠΕΙΡ -10,69% και ΑΛΦΑ -7,56%, ενώ απώλειες της τάξης του -1% είχαν οι ΕΤΕ και ΕΥΡΩΒ.
Οι Δευτέρες στο τέταρτο τρίμηνο ήταν μέρες εκτίναξης των τιμών, γιατί οι ειδήσεις γύρω από την πανδημία, που εξακολουθεί να είναι η μόνιμη σημαντική απειλή για την παγκόσμια ανάπτυξη, προκαλούσαν θετικές προσδοκίες για την επιτυχή αντιμετώπισή της. Η περασμένη ωστόσο, σφραγίστηκε από την είδηση για την ανακάλυψη νέου στελέχους του COVID-19, με δυνατότητα να μεταδίδεται κατά 70% γρηγορότερα. Βέβαια τα σύννεφα πύκνωσαν με αναπάντητα ερωτηματικά, σχετικά με την πιθανότητα να αποδειχθούν ανεπαρκή τα εμβόλια στην αντιμετώπιση της διάδοσης της λοίμωξης, αν δεν μπορούσε να σταματήσει την συγκεκριμένη μετάλλαξη του ιού.
Μέσα στη συντονισμένη φυγή από το ρίσκο, στην Αθήνα ο ΓΔ, με κλείσιμο την Παρασκευή 18/12 στις 800,06, μονάδες άνοιξε με πτωτικό χάσμα 6,18 στις 793,88 μονάδες, που αποτέλεσαν υψηλό μέρας, αλλά και ανώτερο εβδομάδας. Το κατώτερο εβδομάδας ορίστηκε επίσης την ίδια μέρα και ήταν οι 749,59, διαμορφώνοντας τη διακύμανση των βασικών δεικτών στο 6%. Ωστόσο η πορεία του μέσου όρου είχε σχηματίσει ένα V με μικρότερη την δεύτερη γραμμή και στις 17:12 ορίστηκε για τον μέσο όρο τιμή κλεισίματος 20 μονάδες πάνω από το κατώτερο της διακύμανσης της συνόδου. Επηρέασαν αρνητικά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (-6,39%). Υπέρ της καθόδου εκτός των Τραπεζών με πτώση πάνω από -3,00 % εμφανίστηκαν οι ΕΕΕ -5,00%, ΜΟΗ-4,81%, ΜΠΕΛΑ -4,67%, ΤΕΝΕΡΓ -4,48%, ΒΙΟ -4,23%, ΕΛΠΕ -4,07%, ΟΠΑΠ -3,94%, ΑΔΜΗΕ -3,03%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 110,517 εκατ. ευρώ με πακέτα αξίας 3,503 εκατ. ευρώ. Ο ΓΔ με μεταβολή -3,80% οδηγήθηκε στις 769,62 από 800,06 μονάδες, όταν ο 25άρης έκλεισε στις 1838,08 από 1915,77 με πτώση -4,06%.
Στην Αθήνα αυτή τη φορά, είχαμε συντονισμό με την παγκόσμια δυναμική που ήταν σταθερά ανοδική, μετά την τάση φυγής την προηγούμενη. Οι δυο επόμενες συνεδρίες ήταν ανοδικές. Αλλά την Τρίτη, οδήγησαν οι Τράπεζες (+2,40%) και η στατιστική εικόνα των blue chip άλλαξε, όπως προκύπτει από το πλήθος των ανοδικών (23 από 1) έναντι των καθοδικών (1 από 24) και ένα τον ΟΤΕ στα αμετάβλητα. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 47,923 εκατ. ευρώ, με πακέτα αξίας 1,669 εκατ. Ο ΓΔ με μεταβολή +1,38% οδηγήθηκε στις 780,21 μονάδες, όταν ο 25άρης έκλεισε στις 1865,35 με κέρδη +1,48%. Την Τετάρτη μια ομάδα από blue chip εκτός τραπεζικών, οι ΕΕΕ +3,69% ΒΙΟ +3,43%, ΟΤΕ +2,95% ΓΕΚΤΕΡΝΑ +2,45% και ΜΟΗ +1,55%, έδωσαν ώθηση στον ΓΔ. Επηρέασαν μεικτά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (+0,49%) και ο ΓΔ, με μεταβολή +0,93% οδηγήθηκε στις 787,48 μονάδες, όταν ο 25άρης έκλεισε στις 1884,05 με κέρδη +1,00%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 41,180 εκατ. ευρώ με πακέτα αξίας 2,818 εκατ. Έτσι ο μέσος ημερήσιος στην κουτσουρεμένη βδομάδα ανήλθε σε 66,5 εκατ. ευρώ και των προσυμφωνημένων συναλλαγών στα 2,66 εκατ.
Η εβδομάδα έφερε στον μέσο όρο απώλειες -1,57%, με επίδοση για το Δεκέμβριο +6,86%, όταν ο 25άρης υποχώρησε κατά -1,66%, και στον μήνα ενισχύεται κατά +7,44%. Παράλληλα ο FTSEM, της μεσαίας κεφαλαιοποίησης, με εβδομαδιαία μεταβολή -2,56%, ενισχύεται στον τρέχοντα μήνα +4,21%. Στο 2020 ο ΓΔ χάνει -14,09%, ο 25άρης -18,01% όταν ο FTSEM υποχωρεί -10,86%. Από την μελέτη της στατιστικής εικόνας που έκαναν οι εγχώριοι αναλυτές διαπιστώνεται πως δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές, που να αλλάξουν την μεσοπρόθεσμη τάση, που γύρισε σε ανοδική από τον Νοέμβρη και μετά.
Η εικόνα των μεταβολών των blue chip στη βδομάδα, υπογραμμίζει τη γενίκευση της αντίδρασης των θεσμικών και την ηπιότητα των κινήσεων στα περισσότερα, πλην των Τραπεζικών, που προαναφέραμε. Με κέρδη σε πτωτική εβδομάδα συναντάμε τις ΓΕΚΤΕΡΝΑ +3,16% (+3,01% τον Δεκ.) και -0,66% στο 2020, ΒΙΟ +1,97% (+1,69% τον Δεκ.) και +0,28% στο 2020, ΕΛΛΑΚΤΩΡ +1,96% (+3,55% τον Δεκ.) και +1,00% στο 2020, ΣΑΡ +1,23% (-3,21% τον Δεκ.) και +6,22% στο 2020, ΟΤΕ +0,62% (-7,44% τον Δεκ.) και -9,33% στο 2020. Ήταν όλα με απόδοση καλύτερη των βασικών δεικτών το 2020 και επίσης εμφάνιζαν επίδοση του Δεκεμβρίου κατώτερη του +7% των δεικτών.
Στον αντίποδα με απώλειες άνω του μέσου όρου είχαμε την ΠΕΙΡ -10,69% (-4,55% τον Δεκ.) και -64,55% στο έτος, ΑΛΦΑ -7,56% (+25,35% τον Δεκ.) και -52,94% στο έτος, ΕΧΑΕ -3,82% (+19,24% τον Δεκ.) και -18,45% στο έτος, ΜΠΕΛΑ -3,78% (-6,60% τον Δεκ.) και -24,53% στο έτος, ΑΔΜΗΕ -2,65% (-1,15% τον Δεκ.) και +10,78% στο έτος, ΤΙΤC -2,29% (+0,59% τον Δεκ.) και -27,85% στο έτος, ΜΟΗ -2,24% (+10,08% τον Δεκ.) και -42,82% στο έτος. Με εβδομαδιαία μεταβολή της ίδιας τάξης με των δεικτών είχαμε τις ΟΠΑΠ -1,59%, ΔΕΗ -1,31%, ΛΑΜΔΑ -1,25% και ΕΥΡΩΒ -1,19%. Το μεγαλύτερο πλήθος ήταν των blue chip με απώλειες κάτω του -1,1% και αλφαβητικά ήταν οι ΑΡΑΙΓ ΕΕΕ ΕΛΠΕ ΕΤΕ ΕΥΔΑΠ ΜΥΤΙΛ ΟΛΠ ΤΕΝΕΡΓ και ΦΡΛΚ.
Τεχνική ανάλυση Παράγωγα
Χαμηλοί όγκοι χαμηλές και οι προσδοκίες των traders
Στην τελευταία συνεδρίαση της περασμένης εβδομάδας, οι επενδυτές κίνησαν τον FTSE25 σε θετικό πεδίο από το άνοιγμα ως τις 10:43 και από τις 10:46 ως το τέλος χωρίς αλλαγές πρόσημου. Το άνοιγμα αντιστοιχούσε σε ανοδικό χάσμα +13,93 μονάδων. Τον έκλεισαν τελικά, 18,70 μονάδες ψηλότερα. Το ελάχιστο, οι 1865,23, εμφανίστηκε στις 10:46. Το ανώτερο ημέρας σημειώθηκε στις 16:53 και ήταν οι 1889,23 μονάδες. Στις 17:00 τον οδήγησαν στις 1885,54. Το κλείσιμο στις 1884,05 από 1865,35 μονάδες αντιστοιχεί σε μεταβολή +1,00% για τον 25άρη. Ο τζίρος στα παράγωγα περιορίστηκε στα 6,546 εκατ. ευρώ.
Στα ΣΜΕ του 25άρη για την σειρά Ιανουαρίου διακινήθηκαν 435 συμβόλαια με ανώτερο τις 1895,50 μονάδες, κατώτερο τις 1865,00 με τελευταίες πράξεις στις 1890,75 από 1868,00 και οι ανοικτές θέσεις διαμορφώθηκαν σε 5569 από 5417. Επίσης εμφανίστηκε ενδιαφέρον για τα ΣΜΕ λήξης Φεβρουαρίου με 84 ΣΜΕ να αλλάζουν χέρια ανάμεσα στις 1891,25 μονάδες και τις 1873,50 με τελευταίες πράξεις στις 1887,25 από 1871,00 και ανήλθαν σε 91 από 14 οι ανοικτές θέσεις.
Στα δικαιώματα προαίρεσης του ίδιου δείκτη το ενδιαφέρον ήταν σχετικά χαμηλό. Στα calls του 25άρη λήξης Ιανουαρίου διακινήθηκαν 23 συμβόλαια για τιμή εξάσκησης από τις 1825 ως τις 1925 μονάδες σποραδικά. Στα δικαιώματα αγοράς της επόμενης σειράς Φεβρουαρίου δεν διακινήθηκαν συμβόλαια. Στα δικαιώματα πώλησης σειράς Ιανουαρίου διακινήθηκαν 87 συμβόλαια για τιμή εξάσκησης στις 1800 και τις 1825 μονάδες. Στα δικαιώματα πώλησης της σειράς Φεβρουαρίου εμφανίστηκε όγκος 20 συμβολαίων για τιμή εξάσκησης τις 1825 μονάδες.
Στα ΣΜΕ επί μετοχών οι συναλλαγές συνολικά υποχώρησαν από τα επίπεδα της προηγούμενης, καθώς το ενδιαφέρον περιορίστηκε στη σειρά Μαρτίου. Το συναλλακτικό ενδιαφέρον στο stock repo αφορούσε στα 35.000 συμβόλαια για ΕΥΡΩΒ, στα 1662 για ΟΠΑΠ, στα 1500 για ΕΛΠΕ, στα 1000 για ΜΥΤΙΛ και στα 50 για ΕΥΔΑΠ.
Μια χρονολογική παράθεση των προσδοκιών των εγχώριων αναλυτών για τον μέσο όρο της αγοράς αποκαλύπτει, ότι κράτησαν μικρό καλάθι από το ξεκίνημα του rebound του δεύτερου εξαμήνου από την πρώτη σύνοδο του Νοεμβρίου. Θυμίζουμε ότι κατώτερο στη σύνοδο της 30ης Οκτωβρίου ήταν οι 550 μονάδες και οι τρεις πρώτες ανοδικές συνεδριάσεις του Νοέμβρη τον είχαν ανεβάσει στις 588,24 μονάδες.
Ο Νικόλας Πετράκης της Whitetip Investments ΑΕΠΕΥ σημείωνε τότε: Από τα μέσα Ιουλίου είχε να δει η Αγορά τετραήμερο ανοδικό σερί, το οποίο βέβαια ακλούθησε την έντονη πτώση της περασμένης εβδομάδας, με τον Γενικό Δείκτη να χάνει ιδιαίτερα κρίσιμα επίπεδα στηρίξεων. Διαγραμματικά, ο Γενικός Δείκτης παραμένει πτωτικός, με την πρόσφατη κίνηση να αποτελεί μια αντίδραση στην πτώση, “αγγίζοντας” τα ισχυρά επίπεδα αντιστάσεων στην ζώνη 590 – 595.
Αλλά στις 9 Νοεμβρίου η αναγγελία του εμβολίου κατά του COVID-19 έφερε το ημερήσιο άλμα κατά +11,5% και τον ΓΔ ψηλότερα από τις 650 μονάδες. Τότε ήταν που η Leon Depolas Sec. ειδοποίησε: O ΓΔΧΑ επαναπροσδιορίζει το ανοδικό όριο διαπραγμάτευσης, το οποίο τοποθετούμε πλέον στην περιοχή των 690 με 720 μονάδες. Σήμερα το βράδυ θα έχουμε και τα νεότερα από την αναδιάρθρωση δεικτών του MSCI, όπου πιθανότατα θα μειωθεί η στάθμιση της Χώρας, και κατ΄ επέκταση η μεταβλητότητα θα παραμείνει αυξημένη.
Ο Νικόλας Πετράκης της Whitetip Investments ΑΕΠΕΥ συμπλήρωνε μετά από δυο συνεδρίες: Στον ΚΜΟ των 200 ημερών και τις 660 μονάδες φαίνεται να έχει “κολλήσει” ο Γενικός Δείκτης, με την Αγορά να έχει προσεγγίσει το άνω εύρος της συσσώρευσης στις 670 μονάδες. Η ζώνη τιμών 660 – 670 μονάδων αποτελεί, πλέον, την ουσιαστικότερη αντίσταση, η οποία φαίνεται να “χωνεύει” με άνεση, προς το παρόν, τα μεγάλα κέρδη της προχθεσινής συνεδρίασης.
Αλλά το χώνεμα δεν κράτησε πολύ αφού πάλι μια Δευτέρα, στις 16 Νοεμβρίου, το δεύτερο εμβόλιο που θα προχωρούσε προς έγκριση ήταν γεγονός, προκαλώντας ένα ακόμα ημερήσιο άλμα που έφερε τον ΓΔ σε κλείσιμο πάνω από τις 690 μονάδες. Η Ελληνοαμερικανική ΑΧΕΠΕΥ τόνισε τότε: “Ο ΓΔ με νέα εντυπωσιακή ανοδική συνεδρίαση, διέσπασε ανοδικά τις 665 μονάδες, αλλά και τις 700 μονάδες. Κινείται πάνω από τον ΚΜΟ-220 για πρώτη φορά μετά την πτώση του Μαρτίου και πραγματοποιεί νέο υψηλό 8μηνου. Μετά από αυτές τις εξελίξεις και εφόσον ο ΓΔ κινείται πάνω από τον ΚΜΟ-220, θα θεωρήσουμε ότι και η κύρια τάση έχει μετατραπεί σε ανοδική, μετά από οκτώ μήνες”.
Από τις 23 Νοέμβρη και έπειτα όλα τα κλεισίματα έγιναν πάνω από τις 700 μονάδες και ο Μάνος Χατζηδάκης της Beta Sec. σημείωσε: Τεχνικά, ο Γενικός Δείκτης βρίσκεται και επίσημα σε “ανοδική Αγορά”, μετά την διάσπαση των 200 ημερών, η οποία έγινε σύμφωνα με το εγχειρίδιο τεχνικής ανάλυσης: Έντονη κίνηση με χαμηλό ημέρας στο άνοιγμα και κλείσιμο κοντά στο υψηλό ημέρας, με συναλλαγές άνω των 100 εκατ. ευρώ. Η συνέχεια ήταν ενδεικτική των διαθέσεων, καθώς οι αγοραστές έδειξαν διάθεση να μην “αφήσουν τα πράγματα στην τύχη τους”, επιστρέφοντας σε καίρια σημεία των συνεδριάσεων της Τρίτης και της Πέμπτης, περιορίζοντας το βαθμό έκτασης της δικαιολογημένης κατοχύρωσης κερδών. Ο Γενικός Δείκτης δουλεύει επί του παρόντος τα επίπεδα των 700 μονάδων, πριν επιχειρήσει τον επόμενο μεσοπρόθεσμο στόχο του, τις 750 μονάδες.
Ο Λουκάς Παπαϊωάννου της Fast Finance ΑΕΠΕΥ στα τέλη του Νοέμβρη υπογράμμισε: Τεχνικά, η Ελληνική Κεφαλαιαγορά επιβεβαίωσε την μακροπρόθεσμη αλλαγή τάσης της, με την έγκυρη επιτευχθείσα διάσπαση του ΚΜΟ (expo) 200 ημερών (ΓΔ 669,96, FTSE25 1619,23), η οποία λειτουργεί πλέον και σαν σημαντική στήριξη.
Αλλά τολμηρότερος εμφανίστηκε από τις πρώτες συνεδριάσεις του Δεκέμβρη ο Μάνος Χατζηδάκης της Beta Sec. που όρισε την πιθανή κορυφή στην μεσοπρόθεσμη άνοδο: Από τις αρχές Νοεμβρίου και μέχρι τώρα η εικόνα ήταν μονότονα ανοδική, με συνεχή νεότερα υψηλά και κλεισίματα προς το υψηλό ημέρας. Έχοντας μια τέτοια ορμή η Αγορά, είναι επόμενο τα τεχνικά όρια να πέφτουν σαν “χάρτινοι πύργοι”. Ωστόσο δεν πρέπει να παραγνωριστεί ότι οι ταλαντωτές έχουν εισέλθει σε πολυήμερες υπερτιμήσεις, έχοντας πλέον και την εβδομάδα σε απόσταση αναπνοής από το επίπεδο που ορίζει το σημείο υπερτίμησης. Η μεγάλη εικόνα έχει πλέον ξεκάθαρο σχηματισμό αντιστροφής “W” και απομένει μια ακόμα ανοδική φάση που θα φέρει το Γενικό Δείκτη στις 884 μονάδες. Πριν από αυτό το σημείο θα υπάρξει μια μικρή στάση για ανάσες, κατοχύρωση κερδών και εναλλαγή πρωταγωνιστών. Το τεχνικό ζητούμενο, για να μείνει το σενάριο των 884 μονάδων ενεργό, είναι η διατήρηση πάνω από τις 730 μονάδες.
Σχόλια εγχώριων αναλυτών
Ο Νικόλας Πετράκης της Whitetip Investments ΑΕΠΕΥ
Οι εκτιμήσεις της Επιστημονικής Κοινότητας για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων στο μεταλλαγμένο στέλεχος του ιού, κατάφεραν να απορροφήσουν τους κραδασμούς του ανοίγματος της Δευτέρας. Παρά ταύτα, η Αγορά παραμένει επιφυλακτική, δεδομένης της χρηματιστηριακής ανάπαυλας τεσσάρων ημερών, ενώ τρεισήμισι συνεδριάσεις απομένουν για το κλείσιμο ενός επεισοδιακού έτους.
Διαγραμματικά, ο Γενικός Δείκτης παραμένει εντός του γνώριμου εύρους συσσώρευσης, όπως και αναμενόταν, κατοχυρώνοντας το ενδιάμεσο επίπεδο των 780 μονάδων. Το εύρος της συσσώρευσης οριοθετείται από τις 760 και τις 805 μονάδες, αντίστοιχα. Οι ταλαντωτές πλέον έχουν αποσυμφορηθεί, με τις σημαντικότερες τεχνικές στηρίξεις να εντοπίζονται στις 745 μονάδες (23,6% της ανόδου και ΚΜΟ 30 ημερών) και χαμηλότερα στις 710 μονάδες (38,2% της ανόδου & εκθετικός ΚΜΟ 55 ημερών). Βασικό σενάριο παραμένει η διόρθωση (πτωτική κίνηση, ή παράταση της συσσώρευσης), ενώ συνέχιση της ανοδικής κίνησης θα έχουμε μόνο με την υπέρβαση των 805 μονάδων, σε ημερήσιο κλείσιμο.
Ανάλογη εικόνα και στον δείκτη Τραπεζών, με την μεγαλύτερη μεταβλητότητα του κλάδου να καθιστά πιο επιθετικές τις κινήσεις προς την όποια κατεύθυνση. Στηρίξεις ανιχνεύουμε στις 460 (23,6% της ανόδου) και 440 μονάδες (απλός και εκθετικός ΚΜΟ 30 ημερών) με την αντίσταση να διαμορφώνεται στην περιοχή των 520 μονάδων, όπου και δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει σε ημερήσιο κλείσιμο ο κλαδικός δείκτης. Πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν οι ΕΤΕ και ΕΥΡΩΒ εμφανίζοντας την καλύτερη τεχνική εικόνα, με τις ΑΛΦΑ και ΠΕΙΡ να έχουν τα πιο βεβαρυμμένα διαγραμματικά γραφήματα.
Η εξεύρεση εμβολίου και το πρόσφατο οικονομικό πακέτο στήριξης της Αμερικανικής Οικονομίας, αποτέλεσαν τους καταλύτες των τελευταίων εβδομάδων, με τις δυο αυτές εξελίξεις να έχουν αποτιμηθεί πλήρως από τις Αγορές. Πλέον θα χρειαστούν επιπλέον ‘καύσιμα, ώστε να διατηρηθεί το ανοδικό momentum στις Αγορές με ‘φρέσκα’ νέα, ώστε να μην οδηγηθούν οι Επενδυτές στην κατοχύρωση κερδών του τελευταίου διαστήματος”.
Σήμερα
Οι ασιατικές μετοχές σημείωσαν άνοδο σήμερα, αφού ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε το νόμο ύψους 2,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που αφορά σε ένα πακέτο για τους πληγέντες εκ της πανδημίας και δαπανών για το Δημόσιο, υποχωρώντας από την προηγούμενη απειλή του για αποκλεισμό του νομοσχεδίου.
Οι αγορές χαιρέτισαν την κίνηση καθώς θα αποκαταστήσει τα επιδόματα ανεργίας σε εκατομμύρια Αμερικανούς και θα αποτρέψει το κλείσιμο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
«Δεδομένου ότι η πανδημία του κοροναϊού έχει δείξει ελάχιστα σημάδια μείωσης, η βοήθεια έκτακτης ανάγκης ήταν απαραίτητη για να αποφευχθεί μια απότομη επιβράδυνση της οικονομίας κατά το πρώτο τρίμηνο. Θα ήταν ενοχλητικό αν δεν το είχαμε μέχρι το τέλος του έτους». Δήλωσε στο Reuters ο Nobuhiko Kuramochi, της Mizuho Securities.
Τα αμερικανικά ΣΜΕ του S&P σημείωσαν άνοδο + 0,62% στην πρώτη τους διαπραγμάτευση μετά τις χριστουγεννιάτικες διακοπές, σημειώνοντας άνοδο πολύ κοντά στο ρεκόρ από την περασμένη εβδομάδα.
Οι ευρωπαϊκές μετοχές αναμένεται να ακολουθήσουν, με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του Euro Stoxx 50 να αυξάνονται 0,42%, αν και πολλές αγορές συμπεριλαμβανομένου του Λονδίνου θα αργούν τη Δευτέρα.
Στην Ιαπωνία ο Nikkei σημείωσε άνοδο +0,74%. Ο ευρύτερος δείκτης MSCI των μετοχών Ασίας-Ειρηνικού εκτός Ιαπωνίας αυξήθηκε +0,20%, αλλά οι συναλλαγές κυλούν αργά με πολλές αγορές να παραμένουν κλειστές.
Οι αποδόσεις των ομολόγων των ΗΠΑ σημείωσαν άνοδο, με τα 10ετή να αποκτούν αποδόσεις 1,5 μονάδα βάσης ψηλότερα στο 0,945%.
Η διάθεση των εμβολίων COVID-19 ενισχύει επίσης τις ελπίδες για πιο οικονομική ομαλοποίηση το επόμενο έτος, με την Ευρώπη να ξεκινά μια προσπάθεια μαζικού εμβολιασμού την Κυριακή.
Αυτό για τώρα έχει αντισταθμίσει τους συναγερμούς για μια νέα εξαιρετικά μολυσματική παραλλαγή του ιού που μαίνεται στα νοτιοανατολικά της Αγγλίας και επιβεβαιώθηκε σε πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας, της Γαλλίας και του Καναδά, το Σαββατοκύριακο.
