Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των μέτρων στήριξης που ελήφθησαν προκειμένου να στηριχτεί εν μέσω πανδημίας η αγορά δεν θα προσμετρηθεί στο φετινό έλλειμμα και θα «χτυπήσει» μόνο στο δημόσιο χρέος. Η συγκεκριμένη δημοσιονομική διευκόλυνση δεν θα ισχύσει μόνο για την Ελλάδα αλλά και για όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, προβλέπεται ότι μέτρα τα οποία αφορούν χρηματοδοτικές διευκολύνσεις επιχειρήσεων ή φυσικών προσώπων δεν θα αντιμετωπίζονται ως δαπάνες της τρέχουσας χρήσης, με το επιχείρημα ότι οι ωφελούμενοι θα υποχρεωθούν να επιστρέψουν τα χρήματα αυτά. Για τον ελληνικό κρατικό προϋπολογισμό, αυτή η λογιστική διευθέτηση θα έχει σημαντικό αντίκτυπο, καθώς από το συνολικό πακέτο μέτρων στήριξης -το οποίο σε ταμειακούς όρους αναμένεται να προσεγγίσει τα 19-20 δισ. ευρώ, ενώ μαζί με τις εγγυήσεις και τις αναστολές φόρων θα ξεπεράσει τα 25-26 δισ. ευρώ- τα μέτρα που θα αφορούν είτε τις επιστρεπτέες προκαταβολές είτε και τις αναστολές φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων θα ξεπεράσουν τα 4 δισ. ευρώ.
Αφαίρεση αυτού του ποσού τόσο από το πρωτογενές έλλειμμα όσο και από το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης -σε λογιστικούς όρους, καθώς σε πραγματικούς όρους η δαπάνη έχει πραγματοποιηθεί- θα περιορίσει το ύψος του ελλείμματος κατά τουλάχιστον 2-2,5 ποσοστιαίες μονάδες. Χωρίς αυτή τη διευθέτηση υπήρχε ορατός πλέον ο κίνδυνος το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης να διαμορφωθεί ακόμη και πάνω από το 10% του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα:
* Πρωτογενές αποτέλεσμα: Πριν ανακοινωθούν τα νέα μέτρα οικονομικής στήριξης, το οικονομικό επιτελείο είχε υπολογίσει το φετινό πρωτογενές έλλειμμα στα 9,723 δισ. ευρώ με βάση τον ορισμό ESA 2010 ή στα 10,643 δισ. ευρώ με βάση τη μεθοδολογία της ενισχυμένης εποπτείας. Ως ποσοστό του ΑΕΠ το πρωτογενές έλλειμμα εκτιμήθηκε στο 5,7% με βάση τον ορισμό ESA και στο 6,23% με βάση τον ορισμό της αυξημένης εποπτείας.
Ωστόσο, μετά τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, έχουμε σημαντικότατες τροποποιήσεις και στον αριθμητή και στον παρονομαστή του κλάσματος. Στον αριθμητή θα πρέπει να προστεθεί το μεγαλύτερο τμήμα από το πρόσθετο κόστος των μέτρων στήριξης, δηλαδή 3,3 δισ. ευρώ τουλάχιστον, και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι το lockdown θα τελειώσει στο τέλος του μήνα. Με πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος 3,3 δισ. ευρώ στην καλύτερη περίπτωση, το πρωτογενές έλλειμμα θα φτάσει κοντά στα 13 δισ. ευρώ (με βάση τον ορισμό ESA) ή ακόμη και στα 14 δισ. ευρώ με βάση τον μνημονιακό ορισμό. Από την άλλη, το ΑΕΠ δεν θα είναι 170,721 δισ. ευρώ (σ.σ.: τόσο είχε υπολογιστεί με δεδομένη την εκτίμηση για ύφεση 8,2%), αλλά πολύ χαμηλότερο και αυτό για δύο λόγους:
1. Πρώτον, αναμένεται ότι θα «βαθύνει» η ύφεση και μάλιστα σημαντικά από τη στιγμή που η χώρα έχει μπει και πάλι σε καραντίνα. Η ύφεση για τον Νοέμβριο αναμένεται να κινηθεί από 15%-18%, ενώ για το σύνολο της χρονιάς, πολύ δύσκολα θα αποφευχθεί πλέον ύφεση μικρότερη του 10%.
2. Δεύτερον, το ΑΕΠ του 2020 θα υπολογιστεί με βάση τα νέα δεδομένα που δημιουργήθηκαν μετά και την αναθεώρηση που έκανε η ΕΛΣΤΑΤ. Εκτιμάται ότι πλέον το ΑΕΠ του 2020 θα περιοριστεί στα 164-165 δισ. ευρώ.
Με πρωτογενές έλλειμμα στην περιοχή των 12-13 δισ. ευρώ και ΑΕΠ της τάξεως των 165 δισ. ευρώ, το πρωτογενές έλλειμμα θα φτάσει στο 7,2%-7,3% για φέτος. Αν όμως αφαιρεθεί από τον ορισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος το σύνολο της δαπάνης για τις επιστρεπτέες προκαταβολές και τις αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων, είναι πιθανή η συγκράτηση κάτω από το όριο του 5%.
* Έλλειμμα γενικής κυβέρνησης: Για τους ίδιους ακριβώς λόγους που ισχύουν για το πρωτογενές αποτέλεσμα, αναμένεται και εκτόξευση του ελλείμματος σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης. Μόνοι οι τόκοι του 2020 εκτιμώνται σε περίπου 5 δισ. ευρώ, οπότε το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης μετά και τα νέα δεδομένα θα αναπροσαρμοστεί κοντά στα 20 δισ. ευρώ (από περίπου 14,699 δισ. ευρώ που είχε εκτιμηθεί στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού).
Με δεδομένη και τη συρρίκνωση του ΑΕΠ στα 165 δισ. ευρώ, η χώρα επανέρχεται στις ημέρες του 2009 με έλλειμμα γενικής κυβέρνησης της τάξεως του 10%-10,5%. Με τη «διόρθωση» λόγω της εξαίρεσης των δαπανών για τις χρηματοδοτικές διευκολύνσεις από τον ορισμό του ελλείμματος, το ποσοστό του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης, θα περιοριστεί στο 7%-8%.
