του Ole Hansen,
Επικεφαλής Στρατηγικής Εμπορευμάτων στη Saxo Bank
Την προηγούμενη εβδομάδα, ελάχιστες ημέρες πριν από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, τα εμπορεύματα σημείωσαν ορισμένες σημαντικές κινήσεις. Κάποια από αυτά, κυρίως τα πολύτιμα μέταλλα, ενεπλάκησαν στο ράλι των ΗΠΑ – άλλα, όπως το πετρέλαιο, παρασύρθηκαν από την έλλειψη αποφασιστικότητας του ΟΠΕΚ, ενώ τα βιομηχανικά μέταλλα ευνοήθηκαν από τα βελτιωμένα στοιχεία της Κίνας.
Ο δείκτης εμπορευμάτων Bloomberg, ο οποίος παρακολουθεί την απόδοση βασικών εμπορευμάτων, κατέγραψε τη χειρότερη εβδομάδα των τελευταίων τεσσάρων μηνών, με τον κλάδο ενέργειας να μειώνεται κατά 9% εξαιτίας της πτώσης στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Τα βιομηχανικά μέταλλα, με επικεφαλής τον ψευδάργυρο ο οποίος κατέγραψε υψηλό 5ετίας, κινήθηκαν ανοδικά λόγω της βελτίωσης της δευτερογενούς παραγωγικής δραστηριότητας στην Κίνα και στις ΗΠΑ, τις χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση αυτών των υλών στον κόσμο.
Καθώς ο παράγοντας φόβου στην αγορά μετοχών συνέχισε να αυξάνεται ενόψει των εκλογών αυτής της εβδομάδας, η τιμή των πολύτιμων μετάλλων έκανε το ίδιο. Ο χρυσός αναίρεσε όλες τις απώλειες των αρχών Οκτωβρίου, ενώ ο άργυρος βρήκε διπλή στήριξη από τον ρόλο του τόσο ως επενδυτικού εργαλείου όσο και ως βιομηχανικού μετάλλου.
Η διαφορά μεταξύ της Χίλαρι Κλίντον και του Ντόναλντ Τραμπ μειώθηκε δραματικά την τελευταία εβδομάδα ενεργούς εκστρατείας, ενόψει των προεδρικών εκλογών της 8ης Νοεμβρίου. Αυτή η αυξημένη αβεβαιότητα προκάλεσε αναταράξεις στις αγορές, με το δολάριο και τις μετοχές να αποδυναμώνονται και τον VIX να καταγράφει το μεγαλύτερο άλμα από τον Ιούνιο και την ψηφοφορία για το Brexit. Παράλληλα, η ζήτηση για τα πολύτιμα μέταλλα ανανεώθηκε, με το κόστος των call options ως προς τα put options να καταγράφουν τη μεγαλύτερη άνοδο από την εποχή της κρίσης Lehman το 2008.
Πηγή: www.fivethirtyeight.com
Το πρόσφατο ράλι του χρυσού ήταν αποτέλεσμα συνδυασμού της αδυναμίας του δολαρίου, της ανόδου των προοπτικών για τον πληθωρισμό και κυρίως της αυξημένης αβεβαιότητας για το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ.
Αν και η ψήφος υπέρ του Brexit τον Ιούνιο προκάλεσε αρχικά μεγάλη αναστάτωση στην αγορά, τελικά οι επιπτώσεις περιορίστηκαν στις βρετανικές μετοχές και τη λίρα. Μια νίκη του Τραμπ, ωστόσο, θα μπορούσε να έχει παγκόσμιες επιπτώσεις, εάν αναλογιστούμε τις φιλοδοξούμενες εμπορικές πολιτικές προστατευτισμού του, οι οποίες θα επηρεάσουν αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ, θα προκαλέσουν επιπλοκές στις αποφάσεις της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) σχετικά με τα επιτόκια, θα δημιουργήσουν προσδοκίες για υψηλότερες κρατικές δαπάνες και θα οδηγήσουν σε αυξημένους γεωπολιτικούς κινδύνους.
Μια νίκη της Κλίντον κατά πάσα πιθανότητα θα πυροδοτούσε μια αρχική αντιστροφή των αντιδράσεων – γι’ αυτό πρέπει να προσεγγίσουμε το αμφίβολο, αυτό, αποτέλεσμα με τη χρήση call options. Μία εβδομάδα νωρίτερα το risk reversal ενός μήνα με delta 25% υποστήριζε τα call options σε ποσοστό μόλις 0,5%, όμως κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που πέρασε ανέβηκε σχεδόν κατά 3% – το μεγαλύτερο άλμα από το 2008.
Διαγράμματα: Οι πραγματικές αμερικανικές αποδόσεις παραμένουν σταθερές παρά τις πρόσφατες έντονες μεταβολές στα ομόλογα, ενώ η ζήτηση για call options ενισχύθηκε ενόψει των αμερικανικών εκλογών.
Αφού έφτασε το χαμηλό των 1.242 $ ανά ουγγιά στον απόηχο των μαζικών πωλήσεων της 4ης Οκτωβρίου, ο χρυσός αρχικά πέρασε λίγες εβδομάδες σταθεροποίησης ενώ συνεχιζόταν η ρευστοποίηση των –ιδιαίτερα υψηλών– θέσεων αγοράς από τα hedge fund. Καθώς, όμως, η αύξηση των επιτοκίων τον Δεκέμβριο είχε ήδη προεξοφληθεί, η προσοχή άρχισε να στρέφεται στις επικείμενες εκλογές. Το προηγούμενο μεγάλο κύμα μαζικών πωλήσεων στα ομόλογα –που τώρα ανακάμπτουν– δεν προκάλεσε πωλήσεις στον χρυσό, καθώς αντισταθμίστηκε από μια σχεδόν αντίστοιχη άνοδο στις μελλοντικές προσδοκίες για τον πληθωρισμό, οδηγώντας έτσι τις σημαντικές πραγματικές αποδόσεις κοντά στο μηδέν.
Πιστεύουμε ότι τα χειρότερα για τον χρυσό πέρασαν και ότι εκτός από τις εκλογές, μια σειρά από άλλους παράγοντες στήριξης, όπως οι φόβοι για τον πληθωρισμό και η αβεβαιότητα στην αγορά μετοχών, θα στηρίξουν μια νέα ανάκαμψη που θα διαρκέσει μέχρι το 2017. Το βασικό επίπεδο συνεχίζει να είναι το υψηλό του Ιουλίου, αφού μια ανοδική διάσπαση θα αύξανε τις πιθανότητες για τα 1.485 $ μέσα στους επόμενους μήνες.
Διάγραμμα: Ενόψει των εκλογών στις ΗΠΑ, ο χρυσός προσπαθεί να διασπάσει την αντίσταση στα 1.308 $ ανά ουγγιά, γεγονός που θα άνοιγε τον δρόμο σε μια νέα προσπάθεια αμφισβήτησης του υψηλού του Ιουλίου στα 1.330 $ ανά ουγγιά.
Ο ΟΠΕΚ σε διαδικασία αυτογκόλ
Αφού στήριξε πολλαπλώς φέτος την αγορά με προφορικές παρεμβάσεις, ο ΟΠΕΚ υποσχέθηκε τελικά τη λήψη μέτρων στις 28 Σεπτεμβρίου, κατά τη συνάντησή του στο Αλγέρι. Η αναλυτική συμφωνία περικοπής της παραγωγής θα ανακοινώνονταν κατά τη συνάντηση του ΟΠΕΚ στις 30 Νοεμβρίου. Αυτό θα άφηνε στο καρτέλ αρκετό χρόνο ώστε να ρυθμίσει τις λεπτομέρειες σχετικά με το ποιος και το πόσο της συμφωνίας.
Στο Παγκόσμιο Συνέδριο Ενέργειας που διεξήχθη στην Κωνσταντινούπολη στις 10 Οκτωβρίου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν άφησε επίσης υπόνοιες ότι η Ρωσία ήταν έτοιμη να ακολουθήσει τον ΟΠΕΚ στην απόφαση για περιορισμό της παραγωγής πετρελαίου είτε με ένα πάγωμα της παραγωγής είτε με κάποια μείωση. Ως συνέπεια αυτών, το πετρέλαιο κατέγραψε ισχυρό ράλι ξεπερνώντας τα 50 USD, με έντονες προσδοκίες ότι τα 60 USD βρίσκονταν στον άμεσο ορίζοντα.
Τα hedge fund συντάχθηκαν πλήρως με αυτή την προοπτική και στις 11 Οκτωβρίου κατείχαν ακαθάριστη θέση αγοράς στο αργό πετρέλαιο WTI και το Brent ίση με 840 εκατ. βαρέλια, μετά τη μεγαλύτερη άνοδο αγορών στην ιστορία.
Ωστόσο αυτό αποτελεί παρελθόν. Σήμερα, μόλις έναν μήνα αργότερα, το πετρέλαιο έχει καταγράψει τις μεγαλύτερες απώλειες σε επίπεδο εβδομάδας για το τελευταίο 10μηνο, ενώ οι μαζικές πωλήσεις ύψους 16% από την κορυφή της 10ης Οκτωβρίου ανέτρεψαν όλα τα κέρδη από τη συνάντηση στο Αλγέρι, με τα 40 USD να φαίνονται πλέον πολύ πιθανότερα σε σχέση με τα 60 USD που συζητούνταν κάποτε. Τι άλλαξε;
Διάφορα μέλη του ΟΠΕΚ, όπως το Ιράν, η Νιγηρία, η Λιβύη και τελευταία το Ιράκ, επιδιώκουν να εξαιρεθούν από τη ρήτρα μείωσης της παραγωγής, ενώ η Ρωσία έχει επιστρέψει στην αρχική θέση της, αποδεχόμενη στην καλύτερη περίπτωση μόνο πάγωμα της παραγωγής.
Μελέτες παραγωγής για τον Οκτώβριο καταγράφουν παραγωγή ύψους ρεκόρ από τον ΟΠΕΚ, με αυξημένη παροχή πετρελαίου από τη Νιγηρία, τη Λιβύη και το Ιράν, ενώ η Ρωσία έχει αγγίξει επίσης ρεκόρ της μετά-Σοβιετικής εποχής. Σε αποκορύφωμα των συγκεκριμένων εξελίξεων, καταγράφεται επίσης η μεγαλύτερη εβδομαδιαία αύξηση στα αποθέματα των ΗΠΑ στην ιστορία. Ως εκ τούτου, τα hedge fund συνωστίζονται στην έξοδο των διαψευσμένων και πλέον επώδυνων προσδοκιών για άνοδο των τιμών.
Διάγραμμα: Τα τελευταία χρόνια, οι κερδοσκοπικές τοποθετήσεις αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα πίσω από τις διάφορες μεταβολές τιμών κατά +20% και προς τις δύο κατευθύνσεις. Οι προφορικές παρεμβάσεις χωρίς την ακόλουθη δράση έκαναν τους συμμετέχοντες στην αγορά να τρέχουν πίσω από τις εξελίξεις, συχνά με απώλειες ως συνέπεια.
Μια φάση γρήγορης ρευστοποίησης των θέσεων υπερέκθεσης, τόσο θέσεων αγοράς όσο και πώλησης, κρύβεται πίσω από διάφορες μεταβολές της τάξης του 20-25% –ανοδικά ή καθοδικά– των τελευταίων χρόνων. Ενώ οι πρώτες ενδείξεις στήριξης από τη Σαουδική Αραβία τον περασμένο Αύγουστο βοήθησαν στην αποφυγή ενός μεγάλου σορταρίσματος ενώ η αγορά έτρεχε με 22%, τώρα συμβαίνει το αντίθετο. Αν, μάλιστα, δεν δοθεί νέα έμφαση στις περικοπές παραγωγής, οι τρέχουσες μαζικές πωλήσεις δεν θα παύσουν μέχρι να μειωθούν οι θέσεις αγοράς, και αυτό ενδέχεται να οδηγήσει το πετρέλαιο πίσω σε τιμές κοντά στα 40 $ ανά βαρέλι.
Η αυξημένη παροχή από τη Νιγηρία και τη Λιβύη, και οι προβλέψεις για έντονη περίοδο συγκέντρωσης αποθεμάτων από τη Βόρεια Θάλασσα έχουν θέσει τα spread στο αργό πετρέλαιο Brent υπό πίεση. Το εντεινόμενο contango αποτελεί σημαντική ένδειξη μιας πλεονασματικής αγοράς. Το spread 6 μηνών μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου όπως παρουσιάζεται παρακάτω κυμαίνεται στα 4 $ ανά βαρέλι. Ένα τόσο μεγάλο spread έχει ανοίξει ξανά τον δρόμο για παιχνίδια αποθήκευσης στη θάλασσα. Οι αγοραστές παραλαμβάνουν πετρέλαιο, το μεταφέρουν σε ένα σουπερτάνκερ στη θάλασσα για έξι μήνες και εξασφαλίζουν κέρδη από την πώλησή του σε προθεσμιακή τιμή περίπου 9% υψηλότερη από αυτήν της αγοράς.
Οι τελευταίες μαζικές πωλήσεις στο πετρέλαιο σημειώθηκαν μετά την τεχνική συνάντηση της περασμένης εβδομάδας στη Βιέννη, όπου οι παραγωγοί εντός και εκτός ΟΠΕΚ δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σχετικά με το ποιος ή πόσο θα πρέπει να μειώσει την παραγωγή. Το Reuters δημοσίευσε την Παρασκευή ότι κατά τη συνάντηση επανήλθαν στο προσκήνιο παλιές διαφωνίες ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και το Ιράν, με το Ριάντ να απειλεί να αυξήσει κάθετα την παραγωγή και να οδηγήσει τις τιμές χαμηλότερα αν το Ιράν αρνηθεί να περιορίσει την παροχή.
Σε ό,τι αφορά το μέλλον, εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι ο ΟΠΕΚ, υπό την απειλή μιας νέας κατάρρευσης της τιμής, θα καταλήξει τελικά σε κάποιου είδους συμφωνία, αφού πολλά μέλη του δεν μπορούν να διαχειριστούν εύκολα μια παρατεταμένη καθυστέρηση της εξισορρόπησης της αγοράς. Μένει να φανεί αν μια τέτοια συμφωνία θα πετύχει κάτι περισσότερο από μια σταθεροποίηση της τιμής. Ο δρόμος προς την ανάκαμψη και την εξισορρόπηση συνεχίζει να επιμηκύνεται, με τον ΟΠΕΚ και την έλλειψη συνεργασίας στους κόλπους του να ευθύνονται ολοένα και περισσότερο για αυτό.
Διάγραμμα: Το αργό πετρέλαιο Brent διέσπασε την ανοδική τάση από τα χαμηλά του Ιανουαρίου και τα πράγματα μοιάζουν όλο και πιο άσχημα. Μια διάσπαση κάτω από τα 45 $ ανά βαρέλι αυξάνει τον κίνδυνο παρατεταμένης αδυναμίας προς την κατεύθυνση του χαμηλού του Αυγούστου στα 41,5 $ ανά βαρέλι.
