Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Δέσμη μέτρων, μια οδηγία και δύο κανονισμοί, τα οποία αναμένεται να αυξήσουν τα έσοδα των κρατών-μελών από τον ΦΠΑ στο διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο, εντός και εκτός της Ε.Ε., απλουστεύοντας ταυτόχρονα τις διατυπώσεις και το κόστος για τις μμε και νεοφυείς επιχειρήσεις, αποφάσισε το Συμβούλιο Υπουργών ΕCOFIN.
Το «πακέτο» υιοθετήθηκε χωρίς συζήτηση (σημείο Α), δεδομένου ότι είχε προηγηθεί κοινή θέση των «28», ενώ στις 30 Νοεμβρίου η Ευρωβουλή έδωσε από την πλευρά της το «πράσινο φως» εγκρίνοντας τη νέα νομοθεσία. Εντάσσεται δε στο πλαίσιο της στρατηγικής της Ε.Ε. για την «ψηφιακή ενιαία αγορά».
Ειδικότερα, η δέσμη μέτρων που θα τεθεί σταδιακά σε ισχύ την περίοδο 2019-2021 προβλέπει:
- Νέους κανόνες που θα επιτρέψουν στις επιχειρήσεις που πωλούν προϊόντα μέσω Διαδικτύου να εκπληρώνουν όλες τις υποχρεώσεις τους που αφορούν τον ΦΠΑ εντός Ε.Ε. σε έναν τόπο.
- Απλοποίηση των κανόνων του ΦΠΑ για τις νεοφυείς επιχειρήσεις και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις που πωλούν μέσω Διαδικτύου.
- Μέτρα αντιμετώπισης της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ η οποία προέρχεται από χώρες εκτός Ε.Ε.
Τα επιμέρους μέτρα για κάθε μια από τις αποφάσεις του πακέτου στους παραπάνω τομείς είναι τα εξής:
Διαδικτυακή πύλη
Σήμερα, οι επιχειρήσεις διαδικτυακού εμπορίου οφείλουν να καταχωρίζουν τον ΦΠΑ σε όλα τα κράτη-μέλη στα οποία πωλούν προϊόντα. Οι υποχρεώσεις όσον αφορά την καταβολή του ΦΠΑ, που συχνά χαρακτηρίζονται ως ένας από τους μεγαλύτερους φραγμούς για το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο, κοστίζουν στις επιχειρήσεις περίπου 8.000 ευρώ για κάθε χώρα της Ε.Ε. στην οποία πωλούν προϊόντα. Η νέα πρόταση προβλέπει κατάργηση αυτής της υποχρέωσης με την υποβολή από τις επιχειρήσεις μίας απλής δήλωσης του οφειλόμενου ΦΠΑ η οποία θα καλύπτει το σύνολο της Ε.Ε., χρησιμοποιώντας τον διαδικτυακό ιστότοπο ενιαίας εξυπηρέτησης για τον ΦΠΑ (One Stop Shop). Το σύστημα αυτό υφίσταται ήδη για τις πωλήσεις ηλεκτρονικών υπηρεσιών, όπως οι εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα, και έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό, καθώς το 2015 εισπράχθηκαν περισσότερα από 3 δισ. ευρώ σε ΦΠΑ μέσω του συστήματος. Ο διοικητικός φόρτος για τις επιχειρήσεις θα μειωθεί σε εντυπωσιακό βαθμό, κατά 95%, με αποτέλεσμα η συνολική εξοικονόμηση για τις επιχειρήσεις της Ε.Ε. να ανέλθει σε 2,3 δισ. ευρώ, ενώ η αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ για τα κράτη-μέλη σε 7 δισ. ευρώ.
Επιπλέον, δημιουργείται μια νέα πύλη για τις πωλήσεις εξ αποστάσεως από τρίτες χώρες με αξία κάτω των 150 ευρώ. Έτσι θα μειωθεί το κόστος της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις ΦΠΑ για τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών.
Ο ΦΠΑ θα καταβάλλεται στο κράτος-μέλος του καταναλωτή, διασφαλίζοντας τη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών εσόδων μεταξύ των κρατών-μελών.
Οι ψηφιακές πλατφόρμες καθίστανται υπεύθυνες για την είσπραξη του ΦΠΑ στις εξ αποστάσεως πωλήσεις που διευκολύνουν. Πρόκειται για διάταξη που δεν περιλαμβανόταν στις προτάσεις της Επιτροπής, αλλά έγινε μια από τις βασικές διατάξεις της δέσμης μέτρων. Σήμερα, τα περισσότερα αγαθά που εισάγονται για πωλήσεις εξ αποστάσεως εισέρχονται στην Ε.Ε. χωρίς ΦΠΑ, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις της Ε.Ε.
ΜΜΕ και νεοφυείς επιχειρήσεις
Καθιερώνεται νέο ελάχιστο όριο πωλήσεων μέσω Διαδικτύου ύψους 10.000 ευρώ ετησίως και οι επιχειρήσεις των οποίων οι διαδικτυακές πωλήσεις δεν υπερβαίνουν το ποσό αυτό θα μπορούν να εφαρμόζουν τους κανόνες για τον ΦΠΑ που συνηθίζουν να εφαρμόζουν στη χώρα τους.
Με τον τρόπο αυτό η συμμόρφωση με τους κανόνες του ΦΠΑ θα καταστεί ευκολότερη για 430.000 εταιρείες σε όλη την Ε.Ε., οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 97% όλων των πολύ μικρών επιχειρήσεων διασυνοριακού εμπορίου.
Άλλες απλοποιήσεις θα επιτρέπουν στις μικρότερες επιχειρήσεις να εφαρμόζουν τους ίδιους κανόνες για τον ΦΠΑ με αυτούς που ισχύουν στη χώρα καταγωγής της επιχείρησης, με τους οποίους είναι εξοικειωμένοι, όπως οι απαιτήσεις για την έκδοση τιμολογίων και την τήρηση αρχείων. Το πρώτο σημείο επαφής θα είναι πάντοτε η φορολογική διοίκηση του τόπου εγκατάστασης της επιχείρησης και οι επιχειρήσεις δεν θα υπόκεινται πλέον σε φορολογικό έλεγχο σε κάθε κράτος-μέλος στο οποίο πραγματοποιούν πωλήσεις.
Τρίτες χώρες
Τα μικρά δέματα που εισάγονται στην Ε.Ε. τα οποία είναι αξίας μικρότερης των 22 ευρώ σήμερα απαλλάσσονται του ΦΠΑ. Καθώς εισάγονται περίπου 150 εκατομμύρια δέματα απαλλαγμένα από την καταβολή ΦΠΑ στην Ε.Ε. κάθε έτος, το σύστημα είναι ανοιχτό σε μεγάλης κλίμακας κατάχρηση και απάτη και δημιουργεί σοβαρές στρεβλώσεις εις βάρος των επιχειρήσεων της Ε.Ε.
Πρώτον, οι επιχειρήσεις της Ε.Ε. τίθενται σε σαφώς μειονεκτική θέση δεδομένου ότι, σε αντίθεση με τους ανταγωνιστές τους εκτός Ε.Ε., τα εμπορεύματα που πωλούν υπόκεινται σε ΦΠΑ ανεξαρτήτως αξίας, από το πρώτο κιόλας λεπτό του ευρώ.
Δεύτερον, τα εισαγόμενα υψηλής αξίας προϊόντα όπως τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα και οι ταμπλέτες σταθερά τιμολογούνται με αξία χαμηλότερη από την πραγματική ή περιγράφονται εσφαλμένα στο έγγραφο εισαγωγής ώστε να επωφεληθούν από αυτήν την απαλλαγή ΦΠΑ.
Με τους νέους κανόνες αίρεται αυτή η εξαίρεση για τα δέματα της παραπάνω κατηγορίας, για τα οποία θα καταβάλλεται πλέον κανονικά ο ΦΠΑ.
Χρονοδιάγραμμα
Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ με βάση το ακόλουθο χρονοδιάγραμμα:
- ως το 2019: θέσπιση μέτρων απλούστευσης για τις πωλήσεις ηλεκτρονικών υπηρεσιών εντός της Ε.Ε.,
- ως το 2021: επέκταση της μονοαπευθυντικής θυρίδας για τις πωλήσεις αγαθών εξ αποστάσεως, τόσο εντός της Ε.Ε. όσο και από τρίτες χώρες, καθώς και κατάργηση της εξαίρεσης από τον ΦΠΑ για τα μικρά δέματα.
Οι διατάξεις που θα ισχύσουν από το 2021 θα οριστούν λεπτομερέστερα σε νέα πρόταση της Επιτροπής στο πλαίσιο μη νομοθετικής διαδικασίας. Το Συμβούλιο ενέκρινε δήλωση όπου υπογραμμίζει ορισμένα ζητήματα τα οποία θα πρέπει να εξετάσει η Επιτροπή κατά το στάδιο της εφαρμογής. Οι διατάξεις που θα ισχύσουν από το 2019 καλύπτονται ήδη από τη δέσμη μέτρων.
Τα κράτη-μέλη έχουν περιθώριο ως τις 31 Δεκεμβρίου 2018 και ως τις 31 Δεκεμβρίου 2020 για να μεταφέρουν τις αντίστοιχες διατάξεις της οδηγίας στην εθνική τους νομοθεσία. Ο κανονισμός για την ενισχυμένη διοικητική συνεργασία θα τεθεί σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 2021.
Σύμφωνα με την εσθονική προεδρία με την αναμόρφωση των υφιστάμενων σήμερα κανόνων το σύστημα προσαρμόζεται στην ψηφιακή οικονομία, μειώνεται η γραφειοκρατία, ενώ επιτυγχάνεται εξοικονόμηση δαπανών για τις επιχειρήσεις και αυξημένα φορολογικά έσοδα για τα κράτη-μέλη.
