«Ο Λόγος», το αριστούργημα του Δανού συγγραφέα και πάστορα Κάι Μουνκ, ανεβαίνει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Χατζάκη, στην Α΄ Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών, έως τις 29 Μαΐου [λεωφ. Βασιλίσσης Αμαλίας 50, Αθήνα].
Σε ένα χωριό της Δανίας των αρχών του 20ού αιώνα, ο νεαρός γιος ενός μεγαλοκτηματία συναντάει κλεφτά την κόρη ενός ράφτη, με σκοπό να τη ζητήσει σε γάμο. Ο άδολος έρωτας του ζευγαριού όμως δε φαίνεται να μπορεί να καρπίσει, καθώς η κόντρα των δύο φατριών, που φαινομενικά μοιάζει να συντηρείται από μία ταξική αντιπαλότητα, στην πραγματικότητα στηρίζεται στις αποκλίνουσες, βαθιά ριζωμένες πνευματικές πεποιθήσεις τους, οι τύποι των οποίων, αδυνατούν να βρουν κοινό έδαφος.
Έτσι, ξετυλίγεται το παρασκήνιο των διαδικασιών και διαπραγματεύσεων εν αναμονή ενός, όχι και τόσο μεταφορικού, θαύματος.
Το σπουδαίο έργο του Δανού συγγραφέα και ιερέα, ο οποίος έμεινε γνωστός και για το τεράστιο έργο του κατά της επέλασης του Ναζισμού- έκανε τεράστια επιτυχία στην σύγχρονή του Δανία, και μεταφέρθηκε το 1955 στον κινηματογράφο στην αριστουργηματική εκδοχή του Καρλ Ντράγιερ, η οποία τιμήθηκε με τον Χρυσό Λέοντα στη Βενετία και τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, μεταξύ άλλων παγκόσμιων διακρίσεων.
Στην παράσταση του Γρηγόρη Χατζάκη, μέσα σε μία ομιχλώδη ατμόσφαιρα μαγικού ρεαλισμού, στο εσωτερικό μιας εκκλησίας, η πρακτική, ηθική, υπαρξιακή αντιμαχία των ηρώων του έργου, μεταφέρεται ως ένα αλληλοσυνδεόμενο σύστημα πνευματικών προβληματισμών και συγκρούσεων, που αποδίδεται από τον ηθοποιό Βαγγέλη Στρατηγάκο, ο οποίος ερμηνεύει το σύνολο των ρόλων.
Ο Γρηγόρης Χατζάκης μίλησε μαζί μας.
Τι σας ενέπνευσε να ανεβάσετε το συγκεκριμένο έργο;
«Όταν είδα, πριν λίγα χρόνια, την ομώνυμη ταινία του Ντράγιερ, με άγγιξε βαθιά και, ψάχνοντας πληροφορίες για το έργο, διαπίστωσα πως βασιζόταν σε θεατρικό κείμενο, το οποίο, μάλιστα, πότε δεν είχε ανέβει στην Ελλάδα. Η ενδοσκοπική υπαρξιακή πλευρά του έργου άλλα και η εποχή -ο συγγραφέας ήταν σύγχρονος του Στρίντμπεργκ και του Ίψεν- που πάντα με γοητεύει στη θεατρική δραματουργία, με ενέπνευσαν να ασχοληθώ με αυτό».
Πώς προσεγγίσατε το ιδιαίτερο θεολογικό και φιλοσοφικό περιεχόμενο του έργου;
«Η φιλοσοφική και θεολογική αναζήτηση είναι ο θεμέλιος λίθος των προβληματισμών του Μουνκ. Στην ανάγνωσή μας, προσπαθήσαμε να το δούμε όλο πιο προσωπικά. Σαν όλες οι συγκρούσεις να ενυπάρχουν σε έναν άνθρωπο. Με έναν τρόπο, το οικουμενικό του χώρου ανοιχτού προς όλους, γίνεται το περιβάλλον ενός είδους τελετουργίας της κάθε ξεχωριστής οντότητας. Οι υπαρξιακές αγωνίες, οι έγνοιες της καθημερινότητας, οι προβληματισμοί και η προσπάθεια αποσιώπησης της ηρεμότερης φωνής που πρεσβεύει την “Αγάπη”, είναι ένα σύστημα που, πιστεύω, πως απαντάται στην καθημερινότητα του μέσου ανθρώπου».
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε κατά την προετοιμασία της παράστασης;
«Βασικό ζητούμενο, ήταν ο λόγος με την κίνηση, στον ηθοποιό, να λειτουργούν παράλληλα σε διαφορετικές εντάσεις, ταχύτητες και συναισθηματικές καταστάσεις· όπως, όταν έντονες σκέψεις μάς κατακλύζουν την ώρα κάποιας εργασίας ή μιας ρουτίνας μας. Όσο έντονες κι αν γίνονται οι σκέψεις και προσπαθούν να μας επιβληθούν, τόσο μπορεί σωματικά να μας αφήνουν αμέτοχους ή ακόμα και να μας αφοπλίζουν. Ο συντονισμός αυτός, νομίζω ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση».
Ο Βαγγέλης Στρατηγάκος ερμηνεύει όλους τους ρόλους. Τι σας οδήγησε σε αυτή τη δραματουργική επιλογή;
«Ακριβώς όπως είπα πριν, μας ενδιέφερε να διερευνήσουμε τα μέσα με τα οποία θα μπορούσε να λειτουργήσει το έργο με τις σχέσεις του να γίνονται πτυχές μίας και μόνο προσωπικότητας».
Με ποιον τρόπο αξιοποιήσατε το σκηνικό περιβάλλον της εκκλησίας;
«Αρχιτεκτονικά, η συγκεκριμένη Εκκλησία ερμηνεύει το ίδιο το έργο: δύο πλευρές που χωρίζονται από έναν κοινό διάδρομο που στην ευθεία του βλέπει σε έναν τεράστιο σταυρό. Από μόνο του, αυτό ερμηνεύει οπτικά το έργο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο προστέθηκαν εικόνες, εν είδει -διαμορφούμενων κατά τη δράση- εγκαταστάσεων, που συμπληρώνουν και ερμηνεύουν τις προβληματικές των ηρώων και του έργου».
Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η βασική ιδέα ή το μήνυμα που θέλει να μεταφέρει ο Μουνκ μέσα από το έργο;
«Η δύναμη τού θαύματος και η πίστη σε αυτό. Η δύναμη της πίστης στο θαύμα. Καθώς, επίσης, πως η πίστη είναι σχέση, και σχέση ξεχωρισμένη από ταμπέλες».
Μέσα από ποιες διαδρομές, «Ο Λόγος» -που γράφτηκε το 1925, παραμένει σήμερα έργο επίκαιρο;
«Η υπαρξιακή αγωνία, η αναζήτηση, η σχέση με το επέκεινα, οι φιλοσοφικοί στοχασμοί του Μουνκ, ακόμα και πρακτικές συγκρούσεις όπως αυτές που αναφέρονται μέσα στο κείμενο, παραμένουν στο ακέραιο σήμερα, όπως πιστεύω πως πάντοτε λειτουργούν αναλλοίωτες ως πυξίδες».
Πώς βλέπετε τον ρόλο της πίστης και του θαύματος στη σύγχρονη κοινωνία και στο θέατρο;
«Κάπως συγκεχυμένα. Υπάρχει μία διάχυτη υπαρξιακή αναζήτηση, μία ανάγκη πίστης, η “αγάπη” που έχει γίνει σημαία των πάντων, χωρίς όμως να θέλουμε να τα κατονομάσουμε. Πιστεύουμε γενικά, ζητάμε ή απαιτούμε την αγάπη γενικά, προσπαθούμε να απαντήσουμε τις ανησυχίες μας μέσω πρακτικών διεργασιών. Βασικά, σε συνδυασμό με την απουσία πολιτικής συνειδητότητας και θέσης, προσπαθούμε να κάνουμε τον υπαρξισμό, την αναζήτηση της πίστης και την ανάγκη για αγάπη, κομμάτι της πολιτικής πράξης. Παλεύουμε -όπως οφείλουμε να κάνουμε- για τον διαχωρισμό της εκκλησίας από το κράτος, αλλά μεταφορτώνουμε ακόμα και στο κράτος τις αρετές ενός νέου είδους θρησκείας, που επίσης θα έπρεπε να διαχωρίζεται. Υπάρχει ένας φόβος που, ταυτόχρονα, φοβόμαστε και να τον δούμε στα μάτια και τον ντύνουμε με ευτελή φτιασίδια, που ακόμα δεν έχουν βρει την πραγματική τους θέση».
Πώς πιστεύετε ότι θα ανταποκριθεί το κοινό, βλέποντας ένα έργο με τόσο έντονο θεολογικό και φιλοσοφικό υπόβαθρο;
«Κάθε άνθρωπος όταν έρχεται αντιμέτωπος με ανάλογους στοχασμούς, ανταποκρίνεται διαφορετικά. Ο καθένας βλέπει το κομμάτι που τον αφορά ή το κομμάτι που αντέχει να διαχειριστεί, ανάλογα ακόμα και με τη διάθεση εκείνης της στιγμής. Σίγουρα, πιστεύω θα προβληματίσει, μάλλον θα συγκινήσει και μακάρι να εντοπίσει ο καθένας ειλικρινώς, τις πτυχές αυτές του εαυτού του που αφήνει να βγαίνουν περισσότερο στην επιφάνεια».
Ταυτότητα Παράστασης
Μετάφραση – Διασκευή: Βαγγέλης Στρατηγάκος / Γρηγόρης Χατζάκης
Σκηνοθεσία – Εικαστική Επιμέλεια – Φωτισμοί: Γρηγόρης Χατζάκης
Κοστούμια: Lila Nova
Μουσική: Βύρων Κατρίτσης
Κίνηση: Χλόη Αλιγιάννη
Διδασκαλία Χορωδίας: Σοφία Κετεντζιάν
Σύμβουλος Δραματουργίας: Αλέξανδρος Πιπιλιός
Σκηνογραφικός Σύμβουλος: Μαρίζα Σουλιώτη
Τεχνική Υποστήριξη: Λευτέρης Δούρος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κική Μπαρμπαβασίλογλου
Φωτογραφίες: Φίλιππος Μαργαλιάς
Γραφιστική Επιμέλεια: Michelangelo Bevilacqua
Δημόσιες Σχέσεις: Χρύσα Ματσαγκάνη
Ερμηνεύει (όλους τους ρόλους) ο Βαγγέλης Στρατηγάκος
Συμμετέχει Φωνητικό Σύνολο (Ελένη Βασιλείου, Γιάννης Κωσταρίκας, Ορέστης Μάρκου, Μαρία Νιστεφτοπούλου, Ευαγγελία Φυλακτού)
Πληροφορίες Παράστασης
Ημέρες & ώρες παραστάσεων
Τετάρτη & Πέμπτη στις 21:00
Διάρκεια παράστασης: 100 λεπτά
Τιμές εισιτηρίων
Γενική Είσοδος: 10€
Προπώληση εισιτηρίων: https://fienta.com/s/o-logos
Τηλεφωνικές κρατήσεις: 697 8129423
Α’ Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών
Λεωφ. Βασιλίσσης Αμαλίας 50, Αθήνα
