Το Φετιχιέ Τζαμί, στον Αρχαιολογικό Χώρο Ρωμαϊκής Αγοράς Αθηνών, υποδέχεται την έκθεση ‘ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕ ΑΙΣΙΟ ΤΕΛΟΣ. Η επιστροφή τριών αρχαιοτήτων από την Ατλάντα’, η οποία διοργανώνεται από τη Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών του Υπουργείου Πολιτισμού.
Όπως πληροφορεί ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, η έκθεση, που ξεκίνησε χθες 5/4 και θα διαρκέσει έως 31/5/24, πραγματεύεται τη μακρά και δύσκολη πορεία επαναπατρισμού τριών ελληνικών αρχαιοτήτων: μιας πήλινης μινωικής λάρνακας στον τύπο του λουτήρα, με γραπτή διακόσμηση (ΥΜ ΙΙΙΑ – μέσα 14ου αι. π.Χ.), μιας μαρμάρινης καθιστής ανδρικής μορφής από τον διάκοσμο επιτύμβιου ναΐσκου (350-325 π.Χ.) και ενός μαρμάρινου αγάλματος της θεάς Αρτέμιδος (δεύτερο μισό του 2ου αι. π.Χ.). Κατά την παραλαβή τους από το Πανεπιστήμιο της Ατλάντα, Emory, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη είχε δηλώσει μεταξύ άλλων: «Το Μουσείο Carlos έρχεται να προστεθεί σε έναν κατάλογο μουσείων σε όλο τον κόσμο που τα τελευταία χρόνια καταβάλλουν σημαντική προσπάθεια να ερευνήσουν ζητήματα προέλευσης των αντικειμένων των συλλογών τους.
Μουσεία που τα στελέχη τους έχουν το θάρρος να γνωστοποιήσουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους και να επιστρέψουν στις χώρες προέλευσης τα αντικείμενα, που διαπιστώνουν ότι συνδέονται με παράνομες πράξεις. Όταν, μάλιστα, η κίνηση αυτή γίνεται από ένα Μουσείο άμεσα συνδεδεμένο με ένα Πανεπιστημιακό Ίδρυμα, η πράξη αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα. Ευαισθητοποιεί τους φοιτητές για την παγκόσμια μάστιγα αρπαγής και παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών από κυκλώματα αρχαιοκαπήλων, που προσδοκούν μόνον στο κέρδος, οδηγώντας στην απώλεια αναντικατάστατων και πολύτιμων αρχαιολογικών, ιστορικών και επιστημονικών πληροφοριών. Διδάσκει στους νέους επιστήμονες υψηλές αξίες, όπως ο σεβασμός στον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά της κάθε χώρας, αναπόσπαστα στοιχεία της ταυτότητας κάθε λαού”.
Οι αρχαιότητες, παρότι εντάσσονται σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, ‘δένονται’ με κοινή μοίρα: Εντοπίστηκαν σε λαθρανασκαφές, κατά τις δεκαετίες του 1980 και 1990, και διακινήθηκαν εντός και εκτός Ελλάδας από μεγάλα αρχαιοκαπηλικά κυκλώματα, πριν καταλήξουν στο Μουσείο Michael C. Carlos του Πανεπιστημίου Emory, στην Ατλάντα των ΗΠΑ. Κοινή και η μοίρα της επιστροφής τους, αφού οι συνεχιζόμενες από το 2007 προσπάθειες των αρμοδίων Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού κατέληξαν στον επαναπατρισμό τους, στις 22 Ιανουαρίου 2024. Ο επισκέπτης της έκθεσης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει, σε πρώτο επίπεδο, τρία μοναδικά έργα τέχνης, ‘γεννήματα’ διαφορετικών τόπων και εποχών. Σε δεύτερο επίπεδο, ωστόσο, μπορεί να διαπιστώσει τον αγώνα που απαιτείται από πλευράς Υπουργείου Πολιτισμού, τη συνεχή και ενδελεχή έρευνα σε φωτογραφικά και έντυπα αρχεία, τη συνεργασία με διεθνείς διωκτικές, δικαστικές και διπλωματικές αρχές, για την επίτευξη του αυτονόητου, που δεν είναι άλλο από την επιστροφή των ξενιτεμένων μνημείων στον τόπο που τα δημιούργησε, συμπληρώνει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ.
