Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Δίνοντας θηλυκή υπόσταση σε έναν μυθικό μονόφθαλμο, ο οποίος, με ευστροφία, αναζητεί την ισορροπία ανάμεσα στο σοβαρό και το γελοίο, ανάμεσα στο σπλάτερ και την κωμωδία, η ηθοποιός Στεφανία Γουλιώτη μάς μιλά για την παράσταση «Κύκλωπας».
Το μοναδικό ακέραια σωζόμενο σατυρικό δράμα του Ευριπίδη, που παρουσιάστηκε σε σκηνοθεσία του Παντελή Δεντάκη, μετά την επιτυχία του στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου και στο 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Δάσους, ολοκληρώνει την πορεία του με μια παράσταση στο Ηρώδειο (Διονυσίου Αρεοπαγίτου – Ακρόπολη), την Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου, στις 9 το βράδυ.
Πρωταγωνίστρια σε αυτή την παράσταση που διερευνά έναν άκρως αντρικό κόσμο, μέσα από τη γυναικεία φύση, τον ψυχισμό, τα εκφραστικά μέσα και το σώμα της γυναίκας, και μας ξεναγεί σε έναν κόσμο ωμό και βίαιο, έναν κόσμο αλληλοεξόντωσης και ανθρωποφαγίας, όπου το δίκαιο ορίζεται από τον εκάστοτε ισχυρό, η Στεφανία Γουλιώτη μιλά για το έργο αλλά και για τα συναισθήματά της για τη σημερινή Ελλάδα.
Για τι μιλάει αυτό το έργο του Ευριπίδη και πώς εκτυλίσσεται η ιστορία του;
«Είναι ένα βίαιο, καταρχήν, έργο και, ως ένα βίαιο έργο, περισσότερο εστιάζει στην ανακύκλωση της βίας. Αυτό, που μου κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση, είναι το πώς αυτός που ασκεί βία γίνεται το θύμα και το πώς το υποτιθέμενο θύμα γίνεται ο θύτης. Πώς, δηλαδή, η βία είναι μία μη προσωποποιημένη δύναμη και πώς ο άνθρωπος έχει ανάγκη να υπάρχει σε κύκλους βίας».
Πώς το προσεγγίζει ο Παντελής Δεντάκης;
«Η βασική του και πρώτη έμπνευση ήταν τους ρόλους να τους παίξουν γυναίκες. Πρώτα από όλα, γιατί ήθελε να επισημάνει ότι η βία δεν είναι θέμα φύλου, αλλά ένα βαθιά ανθρώπινο θέμα που μας αφορά όλους, ανεξαρτήτως φύλου. Αυτό που μου έκανε εντύπωση σε αυτή του την επιλογή, και του “βγάζω το καπέλο” για αυτό, είναι ότι, σε καμία περίπτωση, δεν χρειάστηκε να μιμηθούμε τους άντρες. Αν μας ζητούσε κάτι τέτοιο, θα ακύρωνε την επιλογή του. Αυτό που ξύπνησε σε μένα αυτή του η επιλογή, και βλέποντας τις κοπέλες σε αυτούς τους ρόλους, είναι το κομμάτι της βίας από την πλευρά της μάνας. Το πώς η βία της μητέρας ενυπάρχει ανάμεσά μας, πώς, δηλαδή, όλη αυτή η καταπίεση, το ότι δεν είμαστε οι εαυτοί μας, αλλά είμαστε οι μανάδες μας ή, μάλλον, αυτό που θα ήθελαν οι μανάδες μας να είμαστε, ή το πώς περνάμε μια ζωή ολόκληρη, για να αποδείξουμε κάτι στην κοινωνία, έχοντας μεταφράσει την κοινωνία ως μια μεγάλη μητέρα. Αυτό είναι και η δική μου φυλακή και όλη αυτή η ιστορία με έχει ταράξει πάρα πολύ. Μωρό μητέρα – τέρας ή αντίστοιχα μωρό πατέρας – τέρας. Ο Κύκλωπας είναι ένα τέρας, που ευνουχίζει τα παιδιά του. Αυτοί οι σάτυροι είναι σαν παιδιά που τα έχει ευνουχίσει. Γίνονται τέτοιες συνδέσεις πολύ έντονες στο κεφάλι μου, οι οποίες με ταράζουν πολύ.
Ο Κύκλωπας έχει μια φράση, η οποία λέει “τη μάνα μου κακίζω, είναι το φταίξιμο όλο δικό της”. Είναι δύσκολο εμείς, ως παιδιά, να παραδεχτούμε ότι οι γονείς που τόσο αγαπάμε έχουν μεγάλη ευθύνη και είναι αντίστοιχα δύσκολο να τους αποδώσουμε αυτή την ευθύνη. Και αυτή, βέβαια, είναι μια αλυσίδα, γιατί και οι γονείς τους είχαν αντίστοιχες ευθύνες. Απλά, κάποια στιγμή, αυτή η αλυσίδα πρέπει να σπάσει».
Πού ακροβατούν οι ήρωες του «Κύκλωπα»;
«Θα μιλήσω για τον Κύκλωπα, τον οποίο γνωρίζω λίγο καλύτερα. Ο Κύκλωπας ακροβατεί, είναι ανάμεσα σε δύο κόσμους: αυτόν που έχει απαρνηθεί και αυτόν που ανακαλύπτει σταδιακά μέσω του Οδυσσέα. Έχει χτίσει τεράστια τείχη και ολόκληρη προσωπικότητα, για να μη βλέπει αυτό που έχει απαρνηθεί, για να επιβιώσει. Έχει απορρίψει τους ανθρώπους και ζει με αυτά τα ανθρωπόμορφα ζώα, τους σατύρους. Μέσω του Οδυσσέα, ανακαλύπτει τη ζωή. Μεθάει για πρώτη φορά και είναι σαν μωρό παιδί. Ο κόσμος που είχε δημιουργήσει δεν ήταν για αυτόν. Σε αυτή του την ακροβασία, τον βλέπεις να είναι ένα μωρό. Και αυτή είναι η ωραία αντίθεση: βλέπεις τον Κύκλωπα, ένα τεράστιο τέρας, να εκφοβίζει τον κόσμο, αλλά, ουσιαστικά, η ψυχή του είναι η ψυχή ενός μωρού».
Ο σκληρός κόσμος του έργου πόσο μοιάζει με τον σύγχρονο κόσμο μας;
«Ο δυτικός πολιτισμός έχει κάνει ό,τι μπορούσε και μπορεί, για να κατευνάσει αυτή την ανάγκη για βία που υπάρχει μέσα μας, αλλά, επειδή πρόκειται για ένα πολύ αρχέγονο συναίσθημα, αυτή βρίσκει άλλους τρόπους να διοχετεύεται. Κάτι που συναντάμε στην ψυχολογική βία, μια πιο αόρατη δύναμη, η οποία πλέον ασκείται με πολύ μεγαλύτερη ένταση γύρω μας».
Αναλογιζόμενη τη σημερινή κατάσταση της Ελλάδας, τι μας έφερε σε αυτό το σημείο;
«Η πολιτική ζωή του τόπου είναι ένα καθρέφτισμα της ψυχικής μας κατάστασης. Σίγουρα, μας έφεραν οι κακές επιλογές ανθρώπων στην εξουσία. Αυτό, όμως, είναι ένας φαύλος κύκλος: έχεις τους ανθρώπους που σου αξίζουν με κάποιον τρόπο. Δηλαδή, εμείς δεν κάναμε κάτι γι’ αυτό υπεύθυνα ως λαός, ο καθένας έμεινε στον μικρόκοσμό του. Οι Έλληνες είμαστε ψυχικά και συναισθηματικά πολύ ανώριμοι, λειτουργούμε παρορμητικά. Βλέπεις ότι, όλα αυτά τα χρόνια, συμπεριφερθήκαμε στην ψήφο μας σαν παιδιά που ψάχνουμε έναν μπαμπά να μας προστατέψει. Δεν μπορείς, όμως, ως ενήλικας να φέρεσαι έτσι. Και βάλαμε σε αυτές τις θέσεις ανθρώπους, που ένιωσαν την ανάγκη να ασκήσουν την εξουσία, όπως οι γονείς στα παιδιά τους, και όχι να δουλέψουν για ένα ανώτερο όραμα. Νομίζω ότι ένα μεγάλο πνευματικό κενό μάς έφερε εδώ. Και το χειρότερο είναι ότι όλα πλέον είναι ένα θέμα οικονομικό, αν τα πάει καλά η οικονομία. Αν πηγαίνει καλά οικονομικά η ζωή σου, σημαίνει ότι είσαι κι εσύ ευτυχισμένος. Και, φυσικά, αυτό είναι μια τεράστια παρεξήγηση. Και όπως το κράτος παλεύει με τη βία η οικονομία του να τα πάει καλύτερα, παλεύεις κι εσύ μεμονωμένα να τα πας οικονομικά καλύτερα, λες και όλα εξαρτώνται πλέον από αυτό».
Βλέπετε αίσιους οιωνούς για το μέλλον;
«Είμαστε σε θετικούς “ρυθμούς ανάπτυξης” -μια φράση που χρησιμοποιείται ευρέως τα τελευταία χρόνια. Θεωρώ ότι είμαστε σε μια καλή κατάσταση, ο καθένας χρειάζεται να προχωράει για τους δικούς του λόγους. Είμαστε ένας λαός με πολλή ζωή και τρομερή αγάπη ο ένας για τον άλλον. Οπότε, ναι, είμαστε ανάμεσα σε θετικούς οιωνούς, μένει μόνο να το δούμε και εμείς».
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Παντελής Μπουκάλας, σκηνοθεσία: Παντελής Δεντάκης, σκηνικά – κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα, επιμέλεια κίνησης: Ερμής Μαλκότσης, μουσική: Λευτέρης Βενιάδης, φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης, βοηθοί σκηνοθέτη: Έφη Ρευματά – Θανάσης Ζερίτης, βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Μυρτώ Κοσμοπούλου, κατασκευή σκηνικού: Νίκος Δεντάκης, φωτογραφίες: Κική Παπαδοπούλου, Ερμηνεύουν: Στεφανία Γουλιώτη (Κύκλωπας), Άννα Καλαϊτζίδου (Οδυσσέας), Αλεξάνδρα Αϊδίνη (Σιληνός), Νεφέλη Μαϊστράλη, Μαρία Μοσχούρη, Αμαλία Νίνου, Μυρτώ Πανάγου, Ελένη Τσιμπρικίδου (Σάτυροι), Έφη Ρευματά (κομπάρσος).
Πληροφορίες
Ωδείο Ηρώδου Αττικού: Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Ακρόπολη – Αθήνα, τηλ.: 210 3241807. Τιμές εισιτηρίων: διακεκριμένη ζώνη: 40 ευρώ, Α΄ ζώνη: 30 ευρώ, Β΄ ζώνη: 25 ευρώ, Γ΄ ζώνη: 20 ευρώ (κανονικό) και 15 ευρώ (άνω των 65 ετών), άνω διάζωμα: 15 ευρώ, φοιτητικό – παιδικό – ανέργων: 10 ευρώ. Πώληση εισιτηρίων: ταμεία θεάτρου (καθημερινά: 9:00 – 14:00 και 18:00 – 21:00), κεντρικά εκδοτήρια Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου: Πανεπιστημίου 39 – εντός στοάς Πεσμαζόγλου (Δευτέρα – Παρασκευή: 9:00 – 17:00, Σάββατο: 9:00 – 15:00), καταστήματα Seven Spots, Reload, Media Markt, βιβλιοπωλεία Ευριπίδης, τηλεφωνικά: 11876 και 210 3272000, ηλεκτρονικά: viva.gr και greekfestival.gr.
