Η νουβέλα του Μ. Καραγάτση, «Χίμαιρα», με προoίμιο του Δημήτρη Τάρλοου, εισαγωγή της Μαίρης Μικέ και επίμετρο του Στρατή Πασχάλη, παρουσιάζεται από τις εκδόσεις της Εστίας και το θέατρο Πορεία, στο Βιβλιοπωλείο της Εστίας, τη Δευτέρα 18 Ιανουαρίου, στις 8 το βράδυ.
Στην παρουσίαση, θα μιλήσουν η Μαρίνα Καραγάτση, ο μεταφραστής και κριτικός λογοτεχνίας Άρης Μπερλής, ο ποιητής Στρατής Πασχάλης και ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Δημήτρης Τάρλοου, με συντονίστρια τη φιλόλογο και κριτικό βιβλίου Λαμπρινή Κουζέλη.
Ένα λεπτομερές ψυχογράφημα
Ο Μ. Καραγάτσης έγραψε τη «Χίμαιρα», το 1936. Το 1953, κυκλοφόρησε αναθεωρημένη ως η «Μεγάλη χίμαιρα». Το έργο εντάσσεται στην τριλογία του συγγραφέα, «Εγκλεισμός κάτω από τον Φοίβο», στην οποία συμπεριλαμβάνονται ο «Συνταγματάρχης Λιάπκιν» και ο «Γιούγκερμαν». Και τα τρία βιβλία αναφέρονται σε πρόσωπα αλλοδαπών, που έρχονται στην Ελλάδα, εγκαθίστανται στη χώρα, όμως, μέσα από μία πορεία ζωής, δεν καταφέρνουν να «εγκλιματιστούν» και, τελικά, καταστρέφονται.
Η «Χίμαιρα» είναι ένα λεπτομερές ψυχογράφημα. Ο συγγραφέας καταπιάνεται με έναν γυναικείο χαρακτήρα και τον αναλύει συστηματικά. Ηρωίδα του είναι η Μαρίνα, μια νεαρή Γαλλίδα που ερωτεύεται, παντρεύεται και ακολουθεί τον άνδρα της στη Σύρα, στο πατρικό του σπίτι της Επισκοπής. Εκεί, ζει κάτω από τον βαρύ αποδοκιμαστικό ίσκιο της πεθεράς της.
Καθώς συνδέει την τύχη της με τα βαπόρια του άνδρα της, κάθε ψυχική της αναταραχή έχει περίεργες συνέπειες πάνω στη ζωή τους. Όταν έρχεται η οικονομική καταστροφή, που είναι συνδεδεμένη με την ψυχική φθορά της ηρωίδας, τότε όλα μπαίνουν στο φαύλο κύκλο του έρωτα και του θανάτου.
«Σαν ενιαία κινηματογραφική σεκάνς»
Ο Στρατής Πασχάλης σημειώνει, μεταξύ άλλων, στο επίμετρο του βιβλίου: «Η πρώτη εκδοχή της “Χίμαιρας”, η γυμνή κι απέριττη, του 1936, λες και πρόκειται για έργο διαφορετικό σε σχέση με την κατοπινή, ευρύτερα γνωστή, εκδοχή του ’53. Χωρίς τις εκτενείς μυθολογικές αναφορές, τα ποιητικά παραθέματα, τις πολλές φιλοσοφικές αναλύσεις, ο λόγος εδώ, που δεν “θυμίζει τη θάλασσα”, επιγραμματικός, νηφάλιος, παραθετικός, ακολουθεί με γαλήνη, σαν ενιαία κινηματογραφική σεκάνς, την απεγνωσμένη εσωτερική πορεία της Ξένης από την κουπαστή του καραβιού της άφιξης, μέχρι “το τρομερό βήμα” στα χείλη του γκρεμού της τελικής πτώσης.
Περισσότερο νουβέλα παρά ρομάντζο, περισσότερο κοντά στον ποιητικό ρεαλισμό της ψυχογραφίας παρά στον κατοπινό υποβλητικό ρομαντισμό του μελοδράματος, το κείμενο, καθαρό από πυκνές περιγραφές και πηγαίους καταιγισμούς, προσεγγίζει την ηρωίδα με ανατομική αποστασιοποίηση. Ο Καραγάτσης, στην τροχιά της Μαρίνας, από τη γαλλική κόλαση ως τον εξαγνισμό της, καθώς διαλύεται αυτοκτονικά στο φως και τα νερά του Αιγαίου».
«Ας γελάσω!»
Ο Δημήτρης Pοδόπουλος, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του M. Kαραγάτση, γεννήθηκε το 1908, στην Αθήνα. Το αινιγματικό αρχικό M. λέγεται πως προέρχεται από το όνομα Mίτια, έκφραση της αγάπης του για τον Nτοστογιέφσκι και, ιδίως, για τους «Aδελφούς Kαραμαζώφ», ενώ το Kαραγάτσης οφείλεται στο καραγάτσι, κάτω από το οποίο καθόταν μικρός και διάβαζε, κοντά στην εκκλησία της Pαψάνης.
Το 1924, τελείωσε το Γυμνάσιο και πήγε στην Γκρενόμπλ, για να σπουδάσει Νομικά, τα οποία συνέχισε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1927, πήρε μέρος στον A΄ λογοτεχνικό διαγωνισμό της Νέας Εστίας, με το διήγημα «Κυρία Νίτσα», το οποίο απέσπασε τον A΄ έπαινο, και δημοσιεύτηκε, το 1929, σε συλλογικό τόμο, που περιελάμβανε τα βραβευμένα διηγήματα του διαγωνισμού («Oι θεότητες του Kοτύλου», εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας).
Με το διήγημα αυτό, ξεκίνησε ο Kαραγάτσης τη λογοτεχνική σταδιοδρομία του και τη μακρά συνεργασία του με τη Νέα Εστία, δημοσιεύοντας σε αυτήν διηγήματα, μυθιστορήματα σε συνέχειες και μεταφράσεις.
Πέθανε στις 14 Σεπτεμβρίου 1960, σε ηλικία 52 χρόνων, αφήνοντας ανολοκλήρωτο το μυθιστόρημα «Το 10», που έγραφε εκείνον τον καιρό. H τελευταία φράση που πρόλαβε να γράψει, η τελευταία φράση της ζωής του, ήταν «Ας γελάσω!». Το τεράστιο έργο του – διηγήματα, κριτικές θεάτρου και, κυρίως, μυθιστορήματα – κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της Εστίας.
Πληροφορίες
Βιβλιοπωλείο της Εστίας: Ευριπίδου 84 – Αθήνα, τηλ.: 210 3213907.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
