Πέρασαν κιόλας 120 χρόνια από το πρώτο ταξίδι του Οδοντωτού τραίνου Διακοπτού – Καλαβρύτων, στις 10 Μαρτίου 1896, στις ράγες του σιδηροδρόμου που εμπνεύστηκε και κατασκεύασε ο Χαρίλαος Τρικούπης.
Πρώτο δρομολόγιο του οδοντωτού μέσα στο φαράγγι, με πρώτο επιβάτη τον Βασιλιά Γεώργιο Α’. Κυρίως ως μέσο μεταφοράς ανθρώπων και εμπορευμάτων και συχνά ως εργαλείο ελπίδας και διαφυγής, ο Οδοντωτός, ανανεωμένος και διάσημος πλέον, λειτουργεί πια ως τουριστικό αξιοθέατο και ως ονειρικό πέρασμα στο φαράγγι.
Μια διαδρομή που ενώνει το Διακοπτό με τα Καλάβρυτα, τη θάλασσα με το βουνό και αναδεικνύει ταυτόχρονα το μοναδικής ομορφιάς Φαράγγι του Βουραϊκού, που είναι ενταγμένο στο δίκτυο γεωπάρκων της Unesco.
Ο Οδοντωτός έχει εύρος γραμμής 75 εκατοστά και είναι από τις στενότερες σιδηροδρομικές γραμμές στην Ελλάδα. Ο λόγος που κατασκευάστηκε τόσο στενός είναι, για να χρησιμοποιηθούν μικρότερα και πιο ευέλικτα βαγόνια για την δύσκολη αυτή διαδρομή, καθώς και για την ελαχιστοποίηση του κόστους των τεχνικών έργων. Το μήκος του είναι 22 χιλιόμετρα. Η μέγιστη κλίση της γραμμής είναι 17,5% στα σημεία με οδόντωση, ενώ η μέγιστη κλίση της γραμμής χωρίς οδόντωση είναι 3,3%.
Τα υπόστεγα του τροχιαίου υλικού και οι υποδομές συντήρησης βρίσκονται στο Διακοπτό. Υπήρχαν επιπλέον υποδομές στον σταθμό Καλαβρύτων κατά την εποχή των ατμομηχανών, αλλά δεν χρησιμοποιούνται πλέον.
Η γραμμή προγραμματιζόταν να ηλεκτροδοτηθεί, και οι ηλεκτροκίνητες μηχανές είχαν παραγγελθεί από τη γαλλική εταιρεία Billard. Πριν την άφιξη των μηχανών αυτών, τα σχέδια για ηλεκτροδότηση της γραμμής είχαν εγκαταλειφθεί, έτσι και οι μηχανές δεν χρησιμοποιήθηκαν. Ως πρόχειρη λύση, προστέθηκε μια ηλεκτροκίνητη μηχανή, η οποία μετέφερε έναν μετατροπέα σε πετρελαιοκίνητη, στο ενδιάμεσο δύο βαγονιών. Αυτή η λύση λειτούργησε αποτελεσματικά για δεκαετίες.
Υπεραιωνόβιος, αλλά… και τόσο νέος, ο Οδοντωτός σιδηρόδρομος, έχοντας ταξιδέψει εκατομμύρια επιβατών από όλο τον κόσμο σε μια διαδρομή, που αποτελεί σπάνια και αξέχαστη εμπειρία ως μοναδική στον κόσμο, ξεκινά από φέτος έναν νέο κύκλο, που στοχεύει στην τοπική ανάπτυξη, στην αύξηση του τουρισμού, στην ανάδειξη της τοπικής γαστρονομίας και των τοπικών εκλεκτών προϊόντων, καθώς και της πολυπρόσωπης πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής.
Αποφασίστηκε, έτσι, ο μήνας Μάιος να είναι μήνας Οδοντωτού, με σύνθημα: «Οδοντωτός: Μας ταξιδεύει, μας ενώνει, μας εμπνέει». Το πρόγραμμα εκδηλώσεων σε Διακοπτό και Καλάβρυτα, περιλαμβάνει ημερίδες, μουσικές εκδηλώσεις, γαστρονομία και πολλές άλλες εκπλήξεις, κυρίως πολύ χαμηλές τιμές εισιτηρίων όλο το μήνα για όλα τα σχολεία και τους ενήλικες.
Γιορτές του Οδοντωτού 2016
Σάββατο 14 Μαΐου
19:30: Σταθμός Οδοντωτού, Διακοπτό: «Ο Οδοντωτός Διακοπτού – Καλαβρύτων ως μέσο της Τοπικής Ανάπτυξης, του Τουρισμού και του Πολιτισμού». Εκδήλωση και συζήτηση.
21:00: «Τραγούδια των τραίνων». Το συγκρότημα Passepartout με μια συλλογή τραγουδιών για τα τραίνα, από το χθες και το σήμερα.
Τετάρτη 18 Μαΐου (Διεθνής Ημέρα Μουσείων)
«Δημοσιογράφοι Εν Συρμώ». Ημερήσιο δημοσιογραφικό οδοιπορικό με τον Οδοντωτό, από το Διακοπτό στα Καλάβρυτα. Αποχαιρετιστήρια εκδήλωση στη μουσειακή μηχανή, στον σταθμό Διακοπτού.
20:00 – 22:00: Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος: «Διαδράσεις μνήμης: Οδοντωτός σιδηρόδρομος και Καλάβρυτα». 120 χρόνια παράλληλης ιστορίας: Κατοχή – αντίσταση – ολοκαύτωμα – απελευθέρωση.
Σάββατο 21 Μαΐου
11:00 – 13:00: Σταθμός Οδοντωτού – Καλάβρυτα: «Γεύσεις του Οδοντωτού». Εκδήλωση για την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων και της γαστρονομίας, σε συνεργασία με την «Αχαΐα Αναπτυξιακή Α.Ε.».
12:00: Σταθμός Οδοντωτού – Καλάβρυτα: Φιλαρμονική Νέων του δήμου Καλαβρύτων. Μουσική εκδήλωση – συναυλία.
Κυριακή 22 Μαΐου (Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας)
11:00: Πνευματικό Κέντρο – Διακοπτό: «Οδοντωτός Σιδηρόδρομος – Φορέας Διαχείρισης Χελμού – Βουραϊκού, γραμμές παράλληλες». Εκδήλωση – ημερίδα από τον Φορέα Διαχείρισης Χελμού – Βουραϊκού.
Σάββατο 28 Μαΐου
19:00: Σταθμός Οδοντωτού – Καλάβρυτα: «Οδοντωτός και Καλάβρυτα – 120 χρόνια ΜΑΖΙ με τη ζωή, την ιστορία, τον πολιτισμό και την ανάπτυξη». Εκδήλωση – συζήτηση για τα 120 χρόνια του Οδοντωτού.
21:00: Σταθμός Οδοντωτού – Καλάβρυτα: «Τραγουδάμε για τον Οδοντωτό». Χαρούμενη μουσική εκδήλωση – συναυλία.
Κυριακή 29 Μαΐου
10:30: Πνευματικό Κέντρο – Διακοπτό: «Ο Μουντζούρης στη Μηχανή του Χρόνου, Οδοντωτός Διακοπτού – Καλαβρύτων, 1896 – 2016». Παρουσίαση του βιβλίου που ετοίμασαν οι μαθητές του ΓΕΛ Διακοπτού, σε συνεργασία με τη ΔΗ.Κ.ΕΠ.Α.
11:30 – 13:30: Σταθμός Οδοντωτού – Διακοπτό: «Γεύσεις του Οδοντωτού». Εκδήλωση για την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων και της γαστρονομίας, σε συνεργασία με την «ΑΧΑΪΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ Α.Ε.».
12:00: Σταθμός Οδοντωτού – Διακοπτό: Φιλαρμονική Αιγίου «Ευτέρπη». Μουσική εκδήλωση – συναυλία.
Κυριακή 5 Ιουνίου (Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος)
Ώρες δρομολογίων Οδοντωτού: «Εκπαίδευση Εν Συρμώ». Εκπαιδευτικές και ενημερωτικές δράσεις για τους επιβάτες των δρομολογίων του Οδοντωτού, από το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κλειτορίας – Ακράτας.
Δευτέρα 6 Ιουνίου
10:00: Καλάβρυτα: «Δράσεις με μαθητές και εκπαιδευτικούς για τον Οδοντωτό και το Εθνικό πάρκο». Εκπαιδευτικές εκδηλώσεις για το Περιβάλλον, το Εθνικό Πάρκο και το Γεωπάρκο Χελμού – Βουραϊκού και τον Οδοντωτό Σιδηρόδρομο. Διοργανώνει το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κλειτορίας – Ακράτας.
Πληροφορίες επισκεπτών
Ειδικές τιμές εισιτηρίων Οδοντωτού για τον Μάη 2016: προσφορά: ΤΡΑΙΝΟΣΕ για όλα τα σχολεία: Δευτέρα – Παρασκευή: 3,30 ευρώ ανά διαδρομή και άτομο, για ομάδες 6 επιβατών και άνω: 3,30 ευρώ ανά διαδρομή και άτομο, για τις 17 και 24 Μαΐου και τις 12, 19 και 26 Μαΐου. Για Κυριακή 22 Μαΐου, Παγκόσμια ημέρα Βιοποικιλότητας: 30% έκπτωση για όλους. Πληροφορίες – κρατήσεις: τηλ. Σ.Σ. Διακοπτού: 26910 43206, Σ.Σ. Καλαβρύτων: 26920 23050. Δρομολόγια ανάβασης Διακοπτό – Ζαχλωρού: 06:45, 08:15 και 09:45. Εισιτήρια: 3 ευρώ. Κρατήσεις: τηλ. 26913 60700 (Δευτέρα – Παρασκευή: 8:00 – 14:30). Ενημέρωση μαθητών σχολείων και ομάδων επισκεπτών (δωρεάν). Γενικές πληροφορίες: ΔΗ.Κ.ΕΠ. Αιγιαλείας, τηλ. 26910 28210, 68308 (Δευτέρα – Παρασκευή: 9:00 – 16:00).
