Το παρόν αναμετριέται με την Ιστορία στην «προκλητική» αναδρομική έκθεση του ζωγράφου Ιωάννη Μητράκα, που παρουσιάζεται στις αίθουσες της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Συλλογής του κεντρικού κτηρίου του Μουσείου Μπενάκη.
Σε επιμέλεια του αναπλ. Καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ιωάννη Κολοκοτρώνη, και συντονισμό της ιστορικού τέχνης – βυζαντινολόγου Πανωραίας Μπενάτου, η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 27 Μαρτίου.
Στα 85 έργα του καλλιτέχνη που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στις αίθουσες του Μουσείου Μπενάκη, τα πινέλα του Ιωάννη Μητράκα διασταυρώνονται με τον χρωστήρα του Άγγελου, του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, των Λαμπάρδων, του Κωνσταντίνου Τζάνε και του Θεόδωρου Πουλάκη και πολλών ανώνυμων βυζαντινών και μεταβυζαντινών «πιτόρων» και τεχνιτών, που γεφύρωσαν το πέρασμα από τον Ελληνισμό της αρχαιότητας στον νεότερο Ελληνισμό. Την έκθεση συνοδεύει μικρό έντυπο με εισαγωγικά κείμενα και επιλεγμένο οπτικό υλικό.
Ένας άλλος τρόπος νόησης και αισθητικής διατύπωσης
Γεννημένος το 1936, στον Προβατώνα Έβρου, από πρόσφυγες γονείς της Ανατολικής Ρωμυλίας, ο Ιωάννης Μητράκας πρωτοεμφανίστηκε στον εικαστικό χώρο το 1970, εκθέτοντας τους «Λιγνιτωρύχους», στο «Πρακτορείο Πνευματικής Συνεργασίας» του καβαφιστή Μάριου Βαϊάνου. Ξεκίνησε ως αυτοδίδακτος ζωγράφος με έρεισμα τη βυζαντινή τέχνη και, σε μισό αιώνα αδιάλειπτης πορείας, μας έδειξε έναν άλλο τρόπο νόησης και αισθητικής διατύπωσης: να μην περιγράφουμε τα συναισθήματα φωτογραφικά, αλλά να τα αποδίδουμε ποιητικά.
Τα έργα του, «ουρανοκατέβατα» υπάρχουν στον χώρο, σε έναν ανοιχτό διάλογο μορφών, θεματογραφίας, αισθητικής και περιεχομένου, ώστε να είναι εμφανής η λεπτή ισορροπία εντυπώσεων ανάμεσα στη βυζαντινή στερεότητα και τις αιωρούμενες ζωγραφιές του καλλιτέχνη, ανάμεσα στην κατασταλαγμένη ιστορία και το αενάως διαμορφούμενο παρόν.
Από τη βυζαντινή τέχνη, αρχικά υιοθέτησε την τεχνική της αυγοτέμπερας, τη σημασιολογική προοπτική, τη σχηματοποίηση του χώρου και το πλάσιμο των μορφών. Αυτή η πρωτόλεια τεχνική τού επέτρεψε, αρχικά, να ζωγραφίσει τον σεβασμό του προς τον καθημερινό μόχθο των λιγνιτωρύχων του Αλιβερίου Ευβοίας, όπου είχε εγκατασταθεί από το 1965, πριν διορισθεί το 1967, μετά από διαγωνισμό, ως κοινωνικός λειτουργός της ΔΕΗ. Κι επειδή ο σεβασμός στην παράδοση και τη θρησκεία των λαϊκών ανθρώπων χαρακτηρίζει περισσότερο τους ακρίτες των συνόρων μας, στα μάτια του, οι λιγνιτωρύχοι αγιοποιήθηκαν.
Στην πορεία, η βαθιά γνώση για τη λαϊκή τέχνη και τη θρακική παράδοση, το ενδιαφέρον για την επιστήμη, ο θαυμασμός για την κληρονομιά του Ελληνισμού και η αγάπη για τον άνθρωπο και, ιδίως, τα συναισθήματα της προσφυγιάς τού επέτρεψαν να ξανοιχτεί και σε άλλες θεματογραφίες, δημιουργώντας ένα προσωπικό πάνθεο ιδεαλιστικών ηρώων, αγιοποιημένων εργατών και πνευματικών μορφών της επιστήμης και της ελληνικής παράδοσης.
Οι ήρωες του: αγιοποιημένοι λιγνιτωρύχοι, λαϊκοί άνθρωποι, αυτοκράτορες, παγανιστικοί θεοί ή άγιοι, μορφοποιημένες ιδέες και έννοιες, είναι ενεργές φιλοσοφικές συνειδήσεις, ζωγραφισμένες με τέτοιο τρόπο, ώστε να δίνουν την εντύπωση ότι ανήκουν σε έναν υπερρεαλιστικό κόσμο, όπου το όνειρο λειτουργεί υποσυνείδητα, αποκαλύπτοντας τους μηχανισμούς διαχρονίας του Ελληνισμού.
Πληροφορίες
Μουσείο Μπενάκη – Κεντρικό Κτήριο: Κουμπάρη 1 – Αθήνα, τηλ.: 210 3671000. Ωράριο λειτουργίας: Τετάρτη και Παρασκευή: 9.00 – 17.00, Πέμπτη και Σάββατο: 9.00 – 24.00, Κυριακή: 9.00 – 15.00, Δευτέρα και Τρίτη: κλειστά. Τιμή εισιτηρίου έκθεσης: κανονικό: 5 ευρώ, μειωμένο: 3 ευρώ.
naftemporiki.gr
