Θέτοντας και πάλι το ερώτημα του λόφου – κήπου, ο εικαστικός Νίκος Παπαδόπουλος παρουσιάζει την ατομική του έκθεση, με τίτλο «Η Πόλη των Βράχων», η οποία εγκαινιάζεται στην γκαλερί ΑΔ, την Τετάρτη 9 Νοεμβρίου, στις 8 το βράδυ.
Η έκθεση αυτή, αλλά και το σύνολο της τελευταίας δουλειάς του Νίκου Παπαδόπουλου «βαδίζουν» το προσωπικό μονοπάτι, που ακολούθησε ο καλλιτέχνης στον λόφο του Φιλοπάππου. Συχνοί περίπατοι αλλά και in situ καλλιτεχνικές δράσεις με την «Ομάδα Φιλοπάππου», το 2001, τον οδήγησαν να θέσει το ερώτημα του λόφου – κήπου.
Ο κήπος δεν αποτελεί φυσικό τοπίο, αλλά αντικατοπτρίζει τις ανθρώπινες αντιλήψεις κάθε εποχής. Συνιστά ένα «ενδιάμεσο» προστατευμένο περιβάλλον ως προς την παρθένα φύση, «εντός των τειχών» του οποίου μπορούμε να διερευνήσουμε και να πειραματιστούμε, να ελέγξουμε και να κρίνουμε, να αποδεχτούμε ή να απορρίψουμε απόψεις για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και το σύμπαν, για τη διάκριση μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου, για την ίδια τη ζωή.
Ο γυμνός λόφος που έγινε κήπος
Ο Νίκος Παπαδόπουλος άρχισε να φωτογραφίζει τους ολάνθιστους «κατοίκους» του λόφου, προκειμένου να συντάξει ένα αρχείο χλωρίδας. Σε συναντήσεις, όμως, με τους υπεύθυνους αρχαιολόγους του λόφου, πληροφορήθηκε ότι, παλαιότερα, ο λόφος ονομαζόταν «Πόλη των Βράχων». Οι φωτογραφίες έως και το 1920 μαρτυρούν ως κύριο χαρακτηριστικό του τη γύμνια, με το μνημείο να αναδύεται στην κορυφή, και να διαφαίνονται μόνο κάποια σκόρπια φρύγανα στο τοπίο. Τι μεσολάβησε και, από αυτό το άνυδρο και γυμνό περιβάλλον, φτάσαμε σήμερα να περπατάμε στα καταπράσινα μονοπάτια του λόφου;
Μέσα στην παγκόσμια τάση ανασυγκρότησης της θρυμματισμένης Εδέμ, η βασίλισσα Αμαλία δημιουργεί τον πρώτο βοτανικό κήπο στην Ελλάδα, τον Εθνικό Βασιλικό Κήπο. Τον Ιανουάριο του 1900, η πριγκίπισσα Σοφία οργανώνει εκστρατεία φύτευσης στον λόφο. Με πολιτική απόφαση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, τον Ιανουάριο του 1957, ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης αναλαμβάνει, εκτός από τον περιβάλλοντα χώρο της Ακροπόλεως, τον λόφο του Φιλοπάππου και την εκτέλεση της μελέτης του σχετικά με τη χλωρίδα της περιοχής.
Αποτέλεσμα παρατήρησης, μελέτης και σχολιασμού
Τη σχέση πόλης – κήπου – φύσης πραγματευόταν ο Νίκος Παπαδόπουλος και στις δύο προηγούμενες εκθέσεις του στην γκαλερί ΑΔ. Είτε ως κήπος, είτε ως εξοχή, είτε ως στοιχείο που φύεται απρόσμενα και σχεδόν παρασιτικά μέσα στον αστικό ιστό, τα τοπία του καλλιτέχνη αναπτύσσονται πάνω στις λευκές επιφάνειες με έναν τρόπο ελλειπτικό. Πεδίο της έρευνάς του είναι η ζωγραφική επιφάνεια και, πάνω ακριβώς σε αυτήν, ξεδιπλώνει τις σκέψεις του, αποτέλεσμα παρατήρησης, μελέτης και σχολιασμού.
Ο κενός χώρος του χαρτιού λειτουργεί υπαινικτικά σαν μία δέσμη, που λούζει με άπλετο φως τις εικόνες, και το πενάκι ή το μολύβι αντίστοιχα υπακούνε στους βασικούς κανόνες του πουαντιγισμού επάνω στο λευκό. Η τελεία παίρνει τη θέση του κόκκου του φωτογραφικού φιλμ ή του ψηφιακού pixel. Με αυτόν τον τρόπο, η ποιητική του μετασχηματισμού των φυσικών αντικειμένων σε εικόνες συνεχίζεται με τη ζωγραφική γλώσσα, η οποία πρώτα αποδομεί την κάθε σκηνή και, στη συνέχεια, την ανασυνθέτει επιλεκτικά. Το κάθε σημείο του έργου μιμείται την ακίδα του εκτυπωτή και η κάθε εικόνα συγκροτείται μόνο με την επανάληψη του σημείου.
Εκτός ενός μοναχικού περιπατητή
Απέναντι στην ταχύτητα της μηχανικής διαδικασίας, ο καλλιτέχνης παραθέτει μία ανάποδη χρονικότητα, εκείνη του ανθρώπινου χεριού που ακολουθεί τον νου. Η περίοπτη θέση δίνεται στο κενό, η ημιτελής και φθίνουσα εικόνα επαναφέρει την απόφαση και τη χειρονομία του καλλιτέχνη. Έτσι, μέσα από την παρατήρηση και τη μίμηση, ο Νίκος Παπαδόπουλος φτάνει σε αυτό, που ο Goethe ονομάζει ρυθμό.
Στα έργα του, με αφορμή τον λόφο, συνήθως δεν υπάρχουν πρόσωπα, εκτός ενός μοναχικού περιπατητή που αγναντεύει το περιβάλλον, αναφορά στο γνωστό έργο του Φρήντριχ. Ο καλλιτέχνης χρησιμοποιεί συχνά τον σχολιασμό γνωστών έργων τέχνης, όπως το «Πρόγευμα στη Χλόη» του Μανέ.
Τα τραπεζομάντηλα, με προκαθορισμένα επαναλαμβανόμενα μοτίβα, παίρνουν τη θέση του φυσικού τοπίου και αντίστροφα. Άλλοτε, εμφανίζονται ως τεχνητό φόντο ενός πικ – νικ στην εξοχή και, άλλοτε, το φυσικό χώμα και η γη χρησιμοποιούνται για την ανακατασκευή της προσομοίωσης ενός τραπεζομάντηλου. Ακόμα και ο τρόπος, με τον οποίο σχεδιάζει τα τοπία του λόφου, παρουσιάζει αυτήν την αμφισημία.
Πληροφορίες
Γκαλερί ΑΔ: Παλλάδος 3 – Ψυρρή, τηλ.: 210 3228785. Διάρκεια έκθεσης: 9 Νοεμβρίου 2016 – 7 Ιανουαρίου 2017. Ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Παρασκευή: 12:00 – 21:00 και Σάββατο: 12:00 – 16:00.
naftemporiki.gr
