Παρουσιάζοντας ένα ρεπερτόριο που συνδυάζει την ποιότητα με την παρέμβαση και τη δράση, με πίστη και συνέπεια στην ανάδειξη νέων έργων και δημιουργών, ο σκηνοθέτης Νίκος Διαμαντής μάς μιλά για τις φετινές παραστάσεις του θεάτρου Σημείο.
Αυτή τη σεζόν, το θέατρο σημείο παρουσιάζει τα έργα: «Καιομένη» του Γιόν Φόσσε, «UNDER – κρυμμένες φωνές», «Η αρκούδα» του Αντόν Τσέχωφ, «Ερωφίλη» του Γεωργίου Χορτάτση, «Cleansed» της Σάρα Κέιν, «Άμλετ» του Σαίξπηρ, «Γλαδιόλες και Μπάζα» του Πέντρο Πιέτρι και «Δεν μπορεί ο κάθε τσόγλανος» του Κίμωνα Ρηγόπουλου. Σκηνοθέτης των τριών πρώτων έργων, ο Νίκος Διαμαντής επιμένει σε ένα θέατρο ουσίας, εμπιστεύεται τη νέα γενιά του θεάτρου και το δικαίωμά της στα απαραίτητα της τέχνης, και μιλά για τις δημιουργίες του, για το θέατρο Σημείο και για τα συναισθήματά του για τη σημερινή Ελλάδα.
Ποια είναι η φιλοσοφία του θεάτρου Σημείο;
Είναι ένα ανοιχτό στις προκλήσεις θέατρο. Λειτουργεί με ευαισθησία και συλλογικότητα και στόχος του είναι η δημιουργία ενός ζωντανού θεατρικού κυττάρου. Λειτουργεί, γνωρίζοντας ότι το θέατρο ουσίας είναι μια παρηγοριά πνευματικότητας στους δύσκολους καιρούς μας. Έχει σαν στόχο να δημιουργήσει μια πλατιά πλατφόρμα ιδεών, έναν θεατρικό πυρήνα πραγματικά πρωτοποριακό, ανοιχτό σε προκλήσεις και, κυρίως, να υπηρετήσει ένα θέατρο, που δεν θα είναι κούφια προκλητικό, αλλά θα στέκεται με παρηγοριά και αλληλεγγύη στον κόσμο σήμερα.
Με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή των φετινών έργων και δημιουργών;
Προτείνουμε ανθρώπους όρθιους, ανθρώπους με μέλλον. Θεωρούμε ότι το μεγαλύτερο έλλειμμα στη σημερινή εποχή κρίσης είναι η ανυπαρξία μέλλοντος, η ανυπαρξία προοπτικής. Σε έναν κόσμο που δοκιμάζεται άγρια, σε έναν κόσμο απελπισμένο, προτείνουμε παρηγοριά, αλληλεγγύη, μέσα από ένα πρόγραμμα πνευματικότητας και ουμανισμού. Προσπαθούμε να φέρουμε τον άνθρωπο στο προσκήνιο. Το κύριο μέλημά μας είναι να μιλήσουμε για το πώς μπορεί ένα πρόσωπο σε κρίση να ανασηκωθεί, να στερεώσει τη ζωή του σε άλλες βάσεις, να μπορέσει να πετάξει ξανά. Η πρόκληση του ρεπερτορίου είναι να μπορέσει, απέναντι στην ευτέλεια, στο τυχαίο, στο εύκολο της ψυχαγωγίας, να δημιουργήσει μια θεατρική πλατφόρμα ενός σημείου πνευματικής ουσίας.
Σκηνοθετείτε τρεις παραστάσεις. Αρχίζοντας από την «Καιομένη» του Γιόν Φόσσε, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τι πραγματεύεται το έργο;
Ο Φόσσε είναι ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους συγγραφείς του θεάτρου στην Ευρώπη και ο στοχασμός του πάνω στην αγάπη, με την “Καιομένη”, αναδεικνύει ένα μοναδικό, μινιμαλιστικό, εκπληκτικής διαύγειας έργο, που ακουμπάει στο βάθος του Μπέκετ. Μια γυναικεία ματιά, μια γυναίκα που καίγεται εσωτερικά από την επιστροφή του αγαπημένου της. Στέκεται μόνη, μετά από είκοσι χρόνια απώλειας, και συνομιλεί μόνη μαζί του σαν να είναι ζωντανός εδώ δίπλα της. Ξαναζεί τη ζωή μαζί του.
Η “Καιομένη” μιλάει για την αιώνια αγάπη μέσα από την απώλεια, για τον τρόπο που ξαναζούμε την αγάπη που ζήσαμε, για τον τρόπο που μας στοιχειώνει. Η αγάπη είναι ένας ήρεμος δαίμονας, που τρυπώνει μέσα στη γυναίκα και οδηγεί τη ζωή της, τις σκέψεις της. Ένα εκπληκτικό πνευματικό δημιούργημα υψηλής ποιότητας λόγου, υψηλής θερμοκρασίας και ενέργειας που, σαν άνεμος, σαρώνει τη μνήμη της. Επικοινωνία χωρίς λέξεις, επικοινωνία μυστική, ένα θηλυκό μυαλό που γεννάει εικόνες και συναισθήματα.
Στην άκρη του κόσμου, μπροστά στη θάλασσα, μια γυναίκα μιλάει για την αγάπη και καίγεται. Είναι ένα έργο τολμηρό, που αντλεί την πρωτοτυπία του στη διεισδυτικότητα, με την οποία μάς κάνει συνενόχους σε μια ζωή με κεντρικό πυρήνα την αγάπη. Μπεκετικό, μινιμαλιστικό, μια ελλειπτική ονειρική σπείρα, ουσιαστικά μία μεγάλη πρόταση, όπου, με προσθαφαιρέσεις λέξεων, δημιουργούνται διαρκή τρεμάμενα close – up, μας αποκαλύπτει πολλαπλές εκδοχές σχέσης και ζωής. Είναι ένας στοχασμός στην αέναη αγάπη και στο ελάχιστο της ζωής, ένα σχόλιο στη μοναξιά μέσα από τα μάτια μιας γυναίκας.
Πού στηρίζεται η σκηνική σύνθεση «UNDER – κρυμμένες φωνές» και ποιος είναι ο στόχος της;
Είναι μία παράσταση – σχόλιο πάνω στο πρόβλημα της μετανάστευσης και στον τρόπο που μία σύγχρονη κοινωνία προσπαθεί να το λύσει μέσα από τον σεβασμό και την αλληλεγγύη προς τον άλλο. Οι σύγχρονες κοινωνίες, βιώνοντας ραγδαίες εξελίξεις, όπως οικονομική κρίση, αναδυόμενα ακραία πολιτικά και κοινωνικά κινήματα, ανεργία, φτώχια, καλούνται να επαναπροσδιορίσουν με υπευθυνότητα τις ευθύνες του σήμερα και, κυρίως, τις προκλήσεις του αύριο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, σε αυτή τη μεταβατική και ταραχώδη ιστορική συγκυρία, προκύπτει η ανάγκη επανεξέτασης του μεταναστευτικού ζητήματος, καθώς και όλων των προβλημάτων που αυτό προκαλεί.
Η παράσταση καταγράφει τις απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες, μέσα στις οποίες οι άνθρωποι αυτοί έρχονται στη χώρα μας, προσδοκώντας ένα καλύτερο αύριο, ένα μέλλον, και περιγράφει τις δύσκολες συνθήκες ζωής, μέσα στις οποίες ζουν, θέλοντας να τονίσει τον σεβασμό και την αλληλεγγύη μας προς αυτούς. Η παράσταση στηρίζεται σε πρωτογενές δραματουργικό υλικό από μαρτυρίες, συνεντεύξεις, ηχητικά ντοκουμέντα, λογοτεχνικά κείμενα, καθώς και σύγχρονα ταχυδράματα, γραμμένα από μία γενιά σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων, όπως οι Βασιλική Πέτσα, Ναταλία Κατσού, Χρήστος Χρυσόπουλος, Χρήστος Αγγελάκος.
Επίσης, το θέατρο Σημείο έχει συλλέξει υλικό από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και από άλλες οργανώσεις, που κινούνται στον χώρο αλληλεγγύης προς τους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο. Στόχος της παράστασης είναι να υπάρξει ένας δημιουργικός διάλογος και ένας ουσιαστικός προβληματισμός για τις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, μέσα στις οποίες ερχόμαστε εξίσου αντιμέτωποι, τόσο με τις προκλήσεις, όσο και με τις ευθύνες που μας αναλογούν. Τον χειμώνα, σε συνεργασία και με την αιγίδα του Δήμου Αθηνών, η παράσταση θα παρουσιαστεί σε ευαίσθητες περιοχές και ομάδες. Ουσιαστικά, σε συνεργασία με τον Δήμο, δημιουργούμε ένα ανοιχτό δίκτυο παρέμβασης σε ευαίσθητες και δύσκολες περιοχές.
Πείτε μας λίγα λόγια και για την «Αρκούδα» του Τσέχωφ.
Η “Αρκούδα” είναι μια μικρή όπερα, μια σουρεαλιστική μεταγραφή του εξαιρετικού έργου του Τσέχωφ, η οποία φλερτάρει με το καρτούν, τον βωβό κινηματογράφο, το σλάπστικ. Όλο το εγχείρημα είναι μια φάρσα τρελή, όπου η μία ανατροπή διαδέχεται την άλλη, μια φελινική extravaganza, όπου ο έρωτας θριαμβεύει.
Ποια είναι τα συναισθήματά σας για τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα;
Ζώντας στο θέατρο, ζήσαμε πάντα με τα λίγα και τα αναγκαία. Περιμένω, όπως όλοι. Έχω παιδί και περιμένω να βρω τον τρόπο, που θα του προσφέρω το μέλλον που του στερήσαμε. Σκέφτομαι το τεράστιο ψέμα που καλλιεργείται δίπλα μας, βλέπω καθημερινά τους ανθρώπους που βρίσκονται σε πραγματικό αδιέξοδο, τις ζωές που ρημάζουν, και σκέφτομαι: υπάρχει κάποιος πολιτικός στην Ελλάδα του σήμερα, που να μην είναι τυφλός απέναντι σε αυτό που συμβαίνει;
Όταν παρουσιάζαμε, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών, το “Μουσείο Ανθρώπινης Συμπεριφοράς”, στο Μουσείο Μπενάκη, ένα κεντρικό θέμα στη συζήτηση με τον Νίκο Ξυδάκη ήταν ο φόβος. Και όχι τόσο η οικονομική ανασφάλεια, αλλά ο φόβος για το ανύπαρκτο μέλλον, η αίσθηση ότι ζούμε σε κινούμενη άμμο, όπου λέγονται διαρκώς ψέματα. Δημιουργήσαμε μία κοινωνία τέρας και, δυστυχώς, δεν έχουμε την τόλμη να κοιτάξουμε καταπρόσωπο τα λάθη μας.
Τι σας εμπνέει αισιοδοξία;
Οι νέοι, ο γιος μου, η δύναμη και η τόλμη που, αντικρίζοντας την αθωότητα στα πρόσωπά τους, αντλείς από τη ζωή. Η δύναμή τους να τα αλλάξουν όλα.
Ταυτότητα παραστάσεων
«Καιομένη»: σκηνοθεσία: Νίκος Διαμαντής, σκηνικά – κοστούμια: Γιώργος Πάτσας, μετάφραση: Αντώνης Γαλέος, φωτογραφίες: Μικέλα Τσόντζου. Ερμηνεύει η Ιωάννα Μακρή. Χορεύει ο Γρηγόρης Γαϊτανάρος. Συμμετέχουν οι Σταύρος Γιαννακόπουλος και Φρεντερίκα Σανταρέλλι. Παραστάσεις: Κεντρική Σκηνή, Παρασκευή και Σάββατο: 21.30, Κυριακή: 19.30. Τιμές εισιτηρίων: 12, 8 (φοιτητικό) ευρώ, ελεύθερη είσοδος για τους ανέργους.
«UNDER – κρυμμένες φωνές»: σκηνοθεσία – σκηνική επιμέλεια: Νίκος Διαμαντής. Συμμετέχουν: Έλενα Αρβανίτη, Σταύρος Γιαννακόπουλος, Χρήστος Σκούρτας, Μικές Γλύκας, Αράς Χαμεντιάν. Παραστάσεις: Κεντρική Σκηνή, κάθε Πέμπτη: 21.30. Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος: 10 ευρώ, ελεύθερη είσοδος για τους ανέργους.
«Η αρκούδα»: σκηνοθεσία – φωτισμοί: Νίκος Διαμαντής, μουσική: William Walton, λιμπρέτο: Paul Dehn – William Walton, μουσική διδασκαλία – ζωντανή εκτέλεση μουσικής: Νίκος Βασιλείου, φωτογραφίες: Αλέξανδρος Παπαϊωάννου. Παίζουν: Ειρήνη Αθανασίου, Αρκάδιος Ρακόπουλος, Μιχάλης Ψύρας, Μιχάλης Κατσούλης. Παραστάσεις: από 20 Οκτωβρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, για 8 παραστάσεις. Τιμή εισιτηρίου: γενική είσοδος: 10 ευρώ.
Πληροφορίες
Θέατρο Σημείο: Χαριλάου Τρικούπη 4 – Καλλιθέα (πίσω από την Πάντειο), τηλ.: 210 9229579, 6976 494351.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
