Σε μια εποχή που η τρομοκρατία έχει γίνει σημείο των καιρών, ο ηθοποιός Δημήτρης Μακαλιάς, στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα, ανέβασε το ιδιαίτερα επίκαιρο έργο του Τόρστεν Μπουχστάινερ, «Nordost», το οποίο, έχοντας αποσπάσει εξαιρετικές κριτικές, παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά.
Αποτυπώνοντας τα γεγονότα που συνέβησαν στο θέατρο Ντουμπρόβκα, στη Μόσχα, στις 23 Οκτωβρίου 2002, όταν 42 Τσετσένοι αυτονομιστές εισέβαλαν στον χώρο, απαιτώντας πλήρη αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από την Τσετσενία, το συγκλονιστικό αυτό έργο – ντοκουμέντο επιστρέφει στο θέατρο Άβατον, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 9.30 το βράδυ, για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων.
Με κοινή αποκορύφωση. Εξίσου αιματηρή και επώδυνη
57 ώρες ομηρίας, 850 όμηροι, 170 νεκροί. Στο έργο, τρεις γυναίκες, αυτόπτες μάρτυρες του γεγονότος, μια Τσετσένα «μαύρη χήρα», μια Ρωσίδα όμηρος και μια Λετονή γιατρός, παρουσιάζουν σε παρόντα χρόνο, η κάθε μια από τη δική της σκοπιά, το χρονικό της τραγωδίας.
Τώρα, 14 χρόνια μετά, βιώνουμε την εποχή, όπου η τρομοκρατία έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Είναι ίδιον της πολιτισμένης Δύσης. Καθημερινός εφιάλτης όλων. Όλα μπορούν να συμβούν, όλα συμβαίνουν και μαρτυρούν τις αιτίες τους. Το 2002, η κάθε μία από τις δύο πλευρές της ρωσο – τσετσενικής σύγκρουσης τής έδινε διαφορετικό όνομα: «απελευθερωτικός αγώνας» εναντίον «αντιτρομοκρατικής επιχείρησης». Το 2016, γινόμαστε αυτόπτες μάρτυρες μίας ατέρμονης βίας: ο πόλεμος στη Συρία, το μπαράζ τρομοκρατικών χτυπημάτων στην Κωνσταντινούπολη, οι επιθέσεις τρομοκρατίας στην Ευρώπη.
Ακούγοντας τις μαρτυρίες των τριών γυναικών, είναι σαν να τις ακούς σήμερα. Χωρίς να τίθεται ερώτημα υπαιτιότητας, οι διάλογοί τους συναρπάζουν με την ανθρωπιά τους και συγκινούν με την αφοπλιστική ειλικρίνειά τους. Η μία ιστορία φωτίζει την άλλη, και το παζλ συμπληρώνεται με το αιματηρό τέλος. Και εκεί, οι τρεις παράλληλες ζωές θα διασταυρωθούν. Με κοινή αποκορύφωση. Εξίσου αιματηρή και επώδυνη.
«Θα μπορούσαμε όλοι μας να είμαστε τόσο οι θύτες, όσο και τα θύματα»
Μιλώντας για το έργο, ο Δημήτρης Μακαλιάς μάς είχε αναφέρει: «Το αντικείμενο του “Nordost” είναι η αφύπνιση. Είναι η συνειδητοποίηση πως κάθε μας πράξη – είτε γίνεται ενεργητικά, είτε ακόμα και μέσω της απάθειάς μας – προκαλεί μια ακολουθία άλλων πράξεων. Όταν νιώθεις πως κάποια πράγματα είναι πολύ μακριά από εσένα, και, ξαφνικά, σου παρουσιάζονται στην αυλή του σπιτιού σου. Όταν πιστεύεις αφελώς πως είσαι απόλυτα ασφαλής, ενώ ο ίδιος είσαι μέρος της παγκόσμιας αναταραχής. Το “Nordost” συνταράσσει και συγκλονίζει με το πόσο αφοπλιστικό είναι.
Για τους λόγους που επέλεξε να το παρουσιάσει – σκηνοθετήσει αυτήν την εποχή, είχε τονίσει: «Νιώθω, εδώ και πολύ καιρό, πως ο κόσμος έχει ανάγκη να πολιτικοποιηθεί. Να συμμετάσχει. Να γίνει μέρος των αποφάσεων που τον αφορούν. Κάπως έτσι, θα πρέπει και να μάθει πόσο πραγματικά στο σκοτάδι βρίσκεται. Το έργο αυτό με συγκινεί, γιατί παρουσιάζει ένα πραγματικό γεγονός με ύφος ντοκιμαντέρ και σε βάζει στη θέση να αναρωτηθείς με ποιον από τους τρεις χαρακτήρες θα μπορούσες να ταυτιστείς. Και στο τέλος, συνειδητοποιείς πως θα μπορούσες να είσαι και τα τρία πρόσωπα. Θα μπορούσαμε όλοι μας να είμαστε τόσο οι θύτες, όσο και τα θύματα».
Ταυτότητα παράστασης
Κείμενο: Τόρστεν Μπουχστάινερ, μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας, σκηνοθεσία: Δημήτρης Μακαλιάς, μουσική: Στάμος Σέμσης, σκηνικά – κοστούμια: Νάντια Δαλκυριάδου, φωτισμοί: Γιώργος Ψυχράμης, φωτογραφία: Νίκος Καρανικόλας, βοηθός σκηνοθέτη: Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης. Ερμηνεύουν: Στέλλα Γκίκα (Όλγα, Ρωσίδα πολίτης), Νάντια Δαλκυριάδου (Ζούρα, Τσετσένα «Μαύρη Χήρα»), Αρετή Πασχάλη (Ταμάρα, Λετονή γιατρός).
Πληροφορίες
Θέατρο Άβατον: Ευπατριδών 3 – Κεραμεικός, τηλ. κρατήσεων: 210 3412689. Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά (χωρίς διάλειμμα). Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος: 10 ευρώ, μειωμένο: 8 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμείο θεάτρου, ηλεκτρονικά: theatroavaton.gr.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
