Οι εταιρείες Βίκος, ΕΨΑ και Λουξ, μέλη της πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, αποφάσισαν να κλιμακώσουν τη δράση τους για το θέμα της χρήσης εθνικών συμβόλων στις συσκευασίες της Coca Cola, προχωρώντας σε εξώδικη διαμαρτυρία κατά του υπουργείου Πολιτισμού.
Οι τρεις εταιρείες χαρακτηρίζουν «παράνομη επικοινωνιακή στρατηγική» τη χρήση εθνικών συμβόλων στις συσκευασίες της Coca Cola, επισημαίνοντας ότι το Συμβούλιο Ελέγχου Επικοινωνίας τις έχει δικαιώσει. Από την πλευρά του ο πολυεθνικός όμιλος απαντά ότι έχει κινηθεί απολύτως νόμιμα ακολουθώντας όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες και λαμβάνοντας όλες τις εγκρίσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες, όπως η Εφορία Αρχαιοτήτων. Το υπουργείο Πολιτισμού με τη σειρά του «δείχνει» ουσιαστικά την προηγούμενη πολιτική ηγεσία ως υπεύθυνη και έχει συστήσει ειδική ομάδα εργασίας για το θέμα.
Σε ανακοίνωσή τους τα μέλη της ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ σημειώνουν ότι το Συμβούλιο Ελέγχου Επικοινωνίας έχει δώσει διορία 30 εργάσιμων ημερών στην Coca Cola για να αποσύρει από τη διαφημιστική της καμπάνια την παρουσία των εθνικών συμβόλων όχι μόνο από τις συλλεκτικές συσκευασίες της αλλά και από το σύνολο της επικοινωνίας της και εκφράζουν την έντονη δυσφορία τους για τη στάση του η στάση του υπουργείου Πολιτισμού. «Η στάση του απέναντι στην εμπορευματοποίηση της εθνικής μας κληρονομιάς εγείρει ερωτήματα» αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Όπως υποστηρίζουν το υπουργείο «λαμβάνοντας υπόψη του την απόφαση μιας και μόνο έμμισθης συμβούλου του, παραχωρεί το δικαίωμα στην Coca Cola να συνεχίζει να εμπορευματοποιείται τα εθνικά μνημεία χωρίς να προβαίνει στην επιβολή κάποιου προστίμου ή την πληρωμή των σχετικών τελών, παρά τη σαφήνεια του νόμου επί του θέματος. Η εν λόγω απόφαση εγείρει ερωτήματα καθώς η μη διεκδίκηση είσπραξης των προβλεπομένων ποσών από το Υπουργείο Πολιτισμού προς την εταιρεία σημαίνει τη ζημίωση του κράτους και της οικονομίας συνολικά, αφού σε αντίθετη περίπτωση η πολυεθνική θα κατέθετε κάποια εκατομμύρια στα ταμεία της χώρας».
Διευκρινίζουν επίσης καμία από τις εταιρείες δεν προσβλέπει μέσω της προσφυγής της στη δικαιοσύνη στην χρηματική αποζημίωση, αντιθέτως, απώτερος σκοπός αποτελεί ο περιορισμός της αυθαιρεσίας στη χρήση των εθνικών συμβόλων για επιχειρηματικό όφελος.
«Με στόχο την προάσπιση αλλά και την προώθηση του σύγχρονου, επιχειρηματικού και παραγωγικού πολιτισμού της χώρας μας, η Λουξ, η Βίκος και η ΕΨΑ θα προβούν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες και κινήσεις εάν η εξώδικη διαμαρτυρία προς το Υπουργείο Πολιτισμού δεν ληφθεί υπόψη και δεν αποδώσει καρπού» προειδοποιούν, ενώ προσθέτουν ότι με την εν λόγω διαφημιστική καμπάνια της Coca Cola «είναι πασιφανές ότι αφενός καταστρατηγείται η έννοια του αθέμιτου ανταγωνισμού και της επιχειρηματικής δεοντολογίας και αφετέρου πλήττεται σφοδρά η οικονομία της χώρας».
H απάντηση του υπουργείου Πολιτισμού
Τη δική του απάντηση για το εξώδικο το οποίο απέστειλαν οι εταιρείες Βίκος, ΕΨΑ και Λουξ σχετικά με τη χρήση εθνικών συμβόλων σε συσκευασίες της Coca Cola δίνει το υπουργείο Πολιτισμού. Σε αυτή επιρρίπτει ευθύνες στην προηγούμενη κυβέρνηση και επισημαίνει ότι έχει συγκροτηθεί ομάδα εργασίας ώστε μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2019 να επανεξετάσει την υπουργική απόφαση Ζορμπά-Στρατή και να προτείνει νέο θεσμικό πλαίσιο.
Ακολουθεί ολόκληρη η απάντηση του υπουργείου:
«Η εταιρεία “Coca Cola Ελλάς” είχε απευθυνθεί τον Νοέμβριο 2018 στις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, προκειμένου να λάβει άδεια ελεύθερης σχεδιαστικής σύνθεσης-σκίτσου για τη διαφήμιση συλλεκτικής συσκευασίας αφιερωμένης στην Αθήνα. Οι Υπηρεσίες, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, απάντησαν στους ενδιαφερομένους ότι δεν απαιτείται άδεια χρήσης για την ελεύθερη σχεδιαστική απεικόνιση από πλευράς αρμοδιοτήτων Υπουργείου Πολιτισμού.
Στις 4 Ιουλίου 2019 -τρεις μέρες πριν από τις Εθνικές Εκλογές- δημοσιεύθηκε εσπευσμένα η Υπουργική Απόφαση Ζορμπά-Στρατή σχετικά με τους «Όρους, προϋποθέσεις, διαδικασίες και καθορισμό των οργάνων χορήγησης άδειας παραγωγής, αναπαραγωγής και διάδοσης στο κοινό, με οποιοδήποτε τρόπο και μέσο, αντιγράφων και απεικονίσεων μνημείων που ανήκουν στο Δημόσιο». Η υπουργική απόφαση αφορά, ανάμεσα στα άλλα, «και στην παραγωγή αντιγράφων, απεικονίσεων και λοιπών αναπαραστάσεων, τρισδιάστατων ή μη, με οποιοδήποτε τρόπο και μέσο -ανεξαρτήτως μεθοδολογίας- μνημείων που ανήκουν στο Δημόσιο…».
Η υπουργική απόφαση εκδόθηκε μετά από τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ της 1ης Αυγούστου 2018. Δηλαδή, με 11 μήνες καθυστέρηση και με σημαντικές αλλαγές -μη αιτιολογημένες- σε σχέση με τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ και τις αντιρρήσεις των αρμοδίων Υπηρεσιών.
Σε αντίθεση με την ύπαρξη θεσμικού πλαισίου, που δημιουργήθηκε το 2005, το 2011 και το 2012, και που αφορά στην καταβολή τελών στο Δημόσιο στην περίπτωση κινηματογραφήσεων, βιντεοσκοπήσεων, φωτογραφήσεων μνημείων και χρήσης τους στο διαδίκτυο, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν φρόντισε για την έκδοση αντίστοιχης απόφασης καταβολής τελών για τις προβλεπόμενες στην υπουργική απόφαση Ζορμπά-Στρατή χρήσεις. Ως εκ τούτου δεν διασφάλισε την διαδικασία είσπραξης εσόδων για το Δημόσιο.
Με την υπουργική απόφαση Ζορμπά-Στρατή εισάγεται προληπτική λογοκρισία για αναπαραστάσεις, είτε αφορά στα παιδιά που ζωγραφίζουν μνημεία, είτε σε οποιονδήποτε καλλιτέχνη εμπνέεται, σχεδιάζει και απεικονίζει μνημεία, καθώς απαιτείται σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, άδεια από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και μάλιστα κατόπιν γνωμοδότησης του ΚΑΣ.
Με εισήγησή τους όλες οι αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού ζήτησαν από την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Λίνα Μενδώνη, την ανάκληση της υπουργικής απόφασης Ζορμπά-Στρατή, διότι δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην εφαρμογή της, καθώς εκδόθηκε χωρίς σαφή νομική εξουσιοδότηση, παρουσιάζει ζητήματα συνταγματικότητας ως προς την κατοχύρωση της προστασίας της Τέχνης και αντίκειται στις διατάξεις του θεσμικού πλαισίου για την πνευματική ιδιοκτησία.
Με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, έχει συγκροτηθεί ομάδα εργασίας ώστε μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2019 να επανεξετάσει την Υπουργική απόφαση Ζορμπά-Στρατή, προκειμένου να προτείνει νέο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο σύμφωνα με τον ν. 3028/2002 θα εισαχθεί εντός του έτους ενώπιον του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για την κατά νόμον γνωμοδότηση».
