Αποτελούν καταφύγιο για περισσότερα από 1.400 είδη θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας και συμβάλλουν στην προστασία της ελληνικής ακτογραμμής και των παραθαλάσσιων τοπίων της χώρας από το φαινόμενο της διάβρωσης.
Έχουν θεμελιώδη ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, της βιωσιμότητας και της παραγωγικότητας των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων, εκτιμάται ότι παράγουν 24 εκατ. τόνους οξυγόνου ετησίως στον ελληνικό χώρο και απορροφούν 15 φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα, συγκρινόμενα με τα δάση του Αμαζονίου.
Ο λόγος είναι για τα υποθαλάσσια δάση, ή λιβάδια Ποσειδωνίας. Πρόκειται για αυτά που αποκαλούμε, μη γνωρίζοντας, «φύκια».
Έπειτα από ενδελεχή έρευνα της επιστημονικής κοινότητας προέκυψε ότι υπάρχει ανάγκη συλλογής επιστημονικών δεδομένων αλλά και ευαισθητοποίησης γύρω από την Ποσειδωνία, που αποτελεί ένα μοναδικό είδος ενδημικό της Μεσογείου και ταυτόχρονα ένα οικοσύστημα ιδιαιτέρως ευάλωτο στις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Το Ίδρυμα Vodafone σε συνεργασία με το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας (Oceanus Lab) του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών ανακοίνωσε χθες στη Σύρο την έναρξη του προγράμματος Vodafone Posidonia, παρουσία του αθηναϊκού τύπου.
Για την τηλεπικοινωνιακή εταιρεία και το ομώνυμο ίδρυμα είναι μια στρατηγική πρωτοβουλία στο πλαίσιο των δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που αφορά στη χαρτογράφηση και προστασία των υποθαλάσσιων δασών Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica) στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, και την ανάδειξή τους ως έναν από τους σημαντικότερους πνεύμονες της Μεσογείου.
Στόχος του προγράμματος είναι να χαρτογραφηθεί η Ποσειδωνία, αρχικά σε στρατηγικές περιοχές του Αιγαίου Πελάγους, ικανές να δώσουν στους ειδικούς την δυνατότητα ασφαλών αναγωγών για τον υπολογισμό του συνόλου της Ποσειδωνίας στον ελληνικό χώρο. Πρώτη στάση του προγράμματος στις Κυκλάδες είναι ο θαλάσσιος χώρος γύρω από τα νησιά της Σύρου και της Πάρου, ενώ έχει ήδη προγραμματιστεί για την άνοιξη η ερευνητική αποστολή στη θάλασσα της Μυκόνου και της Δήλου.
Η αρχική εκτίμηση είναι ότι στον ελληνικό χώρο τα λιβάδια Ποσειδωνίας καταλαμβάνουν περί τα 2.700 χιλιόμετρα.
Η Ποσειδωνία ως βιότοπος προτεραιότητας Κοινοτικού Ενδιαφέροντος (τύπος οικοτόπου 1120, εντάχθηκε στην Οδηγία για τους οικοτόπους της ΕΕ 92/43/EEC). Επιπλέον, τα λιβάδια της P. oceanica και της C. Nodosa αναφέρονται ως σημαντικά αντιπροσωπευτικά είδη των αγγειόσπερμων στο πλαίσιο των Οδηγιών της ΕΕ
(Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά, 2000/60/EC και Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική, 2008/56/EC). Με βάση τα παραπάνω, τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να θεσπίσουν μέτρα διαχείρισης και προγράμματα παρακολούθησης, με την Ελλάδα, δυστυχώς, να βρίσκεται ακόμα στο μηδέν.
Όπως επεσήμανε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Vodafone Ελλάδος, Χάρης Μπρουμίδης, «σε μια εποχή κλιματικής απορρύθμισης και οικολογικής κρίσης, το Ίδρυμα Vodafone επικεντρώνει την προσοχή, τις υποδομές και την τεχνογνωσία του στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Ο νέος πυλώνας δράσης για το Περιβάλλον προστίθεται στην κοινωφελή δραστηριότητα του Ιδρύματος με 21 χρόνια δράση, στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης και της κοινωνίας».
Βάσει ερευνών της επιστημονικής κοινότητας που επικαλέστηκαν οι συντελεστές του προγράμματος, η χαρτογραφούμενη Ποσειδωνία, μόνο κατά τον πρώτο χρόνο του έργου, επιτυγχάνει άμεσο και έμμεσο οικονομικό αντίκτυπο που δύναται να υπερβαίνει τα 10 δισ. ετησίως και αφορά τα οφέλη από την παραγωγή οξυγόνου, την απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα και τη συντήρηση οικοσυστημάτων.
Για την υλοποίηση του προγράμματος, το Ίδρυμα Vodafone συνεργάζεται με το Oceanus Lab του Πανεπιστημίου Πατρών, που αποτελεί το μεγαλύτερο διδακτικό και ερευνητικό πανεπιστημιακό εργαστήριο στον τομέα του στην Ελλάδα, υπό την επιστημονική επίβλεψη του Καθηγητή Περιβαλλοντικής και Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στο Τμήμα Γεωλογίας και Κοσμήτορα της Σχολής Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιώργου Παπαθεοδώρου.
Ο κ. Παπαθεοδώρου, παρουσιάζοντας χθες το εν λόγω πρόγραμμα στην όμορφη Ερμούπολη της Σύρου, χαρακτήρισε την Ποσειδωνία τον «παιδικό σταθμό» των ψαριών. Η άγνοια επί του θέματος συντελεί στην καταστροφή της γι΄αυτό και στους στόχους του προγράμματος είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού και των αρχών ώστε να σταματήσει, όσο αυτό είναι δυνατό, η καταστροφή τους.
Ειδικότερα, το πρόγραμμα περιλαμβάνει τη συστηματική καταγραφή και χαρτογράφηση των λιβαδιών Ποσειδωνίας σε στρατηγικές περιοχές του Αιγαίου με την χρήση εξοπλισμού προηγμένης τεχνολογίας, καθώς και εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πολιτών και των αρμόδιων θεσμών και φορέων.
Επιστέγασμα της πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία της ψηφιακής διαδραστικής πλατφόρμας «Citizen Science», προσβάσιμη σε όλους, η οποία θα ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο μέσω του δικτύου της Vodafone με οπτικό υλικό και δεδομένα από την έρευνα, ενώ, παράλληλα, θα δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να ανεβάζουν το δικό τους υλικό και τις τοποθεσίες όπου συναντούν λιβάδια Ποσειδωνίας, συμβάλλοντας, έτσι, στην πρόοδο της έρευνας.
Ανάμεσα στις εντυπωσιακές δράσεις που περιλαμβάνει ο προγραμματισμός του Vodafone Posidonia ξεχωρίζει η πόντιση του υποβρυχίου Παρατηρητηρίου Ποσειδωνίας, το οποίο με υψηλής τεχνολογίας κάμερες, αισθητήρες IoT (διαδίκτυο των πραγμάτων) και τη δύναμη του Vodafone Green Network θα προσφέρει δυνατότητα επισκόπησης του βυθού σε πραγματικό χρόνο, με σκοπό τόσο την παραγωγή επιπρόσθετων επιστημονικών δεδομένων, όσο και την ευκαιρία να θαυμάσει κανείς από μακριά την ομορφιά του βυθού.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαθεοδώρου, «το ερευνητικό πρόγραμμα που υλοποιείται με την στήριξη του Ιδρύματος Vodafone φιλοδοξεί να χαρτογραφήσει με μεγάλη ακρίβεια ένα παράκτιο ενδιαίτημα προτεραιότητας, τα λιβάδια P. oceanica (Ποσειδωνία), το οποίο αποτελεί ένα συνηθισμένο αλλά και τόσο άγνωστο οικοσύστημα των ρηχών νερών, έως βάθη 40-45 μέτρων. Επιπλέον στοχεύει στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση των πολιτών για αυτό το ιδιαίτερο ενδιαίτημα που προσφέρει πολύ σημαντικές οικοσυστημικές υπηρεσίες στο περιβάλλον της Μεσογείου Θάλασσας. Εξελιγμένα ηχοβολιστικά συστήματα, υποβρύχια κατευθυνόμενα βαθυσκάφη και αυτόνομα οχήματα επιφανείας θα χρησιμοποιηθούν για την αποτύπωση των λιβαδιών σε νησιά των Κυκλάδων. Επιπλέον, θα ποντισθεί υποθαλάσσιο παρατηρητήριο σε επιλεγμένο λιβάδι Ποσειδωνίας για την παρακολούθηση των πιθανών περιβαλλοντικών πιέσεων και των φυσικοχημικών παραμέτρων του νερού».
