Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Ο ανταγωνισμός μεταξύ των εμπορικών επιχειρήσεων κορυφώνεται αυτή την εβδομάδα εν όψει της Black Friday στις 23/11, η οποία έχει αποκτήσει τα τελευταία τρία χρόνια χαρακτηριστικά μεγάλου αγοραστικού event και στην Ελλάδα, με τις επιχειρήσεις να βλέπουν τους τζίρους τους να αυξάνονται 2 και 3 φορές κατά μέσο όρο πάνω από μια συνηθισμένη ημέρα.
Η προσδοκία των καταναλωτών και οι καμπάνιες των λιανεμπόρων που την καλλιεργούν δημιουργούν μια κατάσταση θετικής ανατροφοδότησης. Ωστόσο, το γεγονός ότι πολλοί επιχειρηματίες έχουν «απλώσει» τις προωθητικές ενέργειες, σε ορισμένες περιπτώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου, οδηγεί σε εκφυλισμό της δράσης, με μείωση του θετικού αντικτύπου της μακροπρόθεσμα.
Ας σημειωθεί ότι στην Ελλάδα η Black Friday έρχεται σε συνέχεια της ενδιάμεσης εκπτωτικής περιόδου (1η έως 10 Νοεμβρίου, συμπεριλαμβανομένης της Κυριακής 4 Νοεμβρίου) και λίγο μετά την τοποθέτηση των εμπορευμάτων της χειμερινής σεζόν στα ράφια των καταστημάτων. Μάλιστα, ορισμένες επιχειρήσεις είχαν αρχίσει να προσφέρουν εκπτωτικά είδη νωρίτερα, από τα τέλη Οκτωβρίου. Δηλαδή, όπως αναφέρουν στη «N» επιχειρηματικοί παράγοντες, η αγορά έχει υιοθετήσει μια μακρά περίοδο εκπτώσεων που εν πολλοίς αποδυναμώνει τη δυναμική των καταναλωτικών προσδοκιών για μιας ημέρας ευκαιρίες.
Ως αποτέλεσμα, είναι ζητούμενο εάν ο θεσμός Black Friday, που αρχίζει στις 23 Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται τη Δευτέρα (Cyber Monday, που είναι η Black Friday των on line καταστημάτων) 26 Νοεμβρίου, θα τονώσει τη ζήτηση, τα έσοδα και την κερδοφορία των εταιρειών. Εξάλλου, υπάρχει μια συγκλίνουσα άποψη ότι η πρακτική έχει αντίκτυπο στις αγορές του Δεκεμβρίου και ειδικά των εορτών. Σύμφωνα με το Picodi.com, πάντως, η Black Friday δίνει ώθηση στην εορταστική περίοδο των χριστουγεννιάτικων αγορών, με μόλις 18% των καταναλωτών να λέει ότι θα αγοράσει δώρα για τους αγαπημένους του και την πλειοψηφία να αγοράζει είδη για τους ίδιους (63%) και το σπίτι (39%).
Ωστόσο, η πρόσφατη έρευνα της Deloitte για τις προθέσεις των Ελλήνων καταναλωτών εν όψει της εορταστικής περιόδου έδειξε ότι ένας στους δέκα (10%) προτίθεται να προβεί σε χριστουγεννιάτικες αγορές και δώρα στα τέλη Νοεμβρίου και ειδικότερα κατά την Black Friday.
Στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η αρχή έγινε το 2016 με πρωτοπόρους εταιρείες από τον χώρο της τεχνολογίας. Η καμπάνια της Public κινητοποίησε τα αντανακλαστικά του ανταγωνισμού και τα διαφημιστικά σποτ κατέκλυσαν τα ΜΜΕ. Οι καταναλωτές είδαν το αμερικανικό έθιμο ως ευκαιρία να αποκτήσουν μισοτιμής gadgets των ονείρων τους, με αποτέλεσμα η πρώτη ελληνική Black Friday να μείνει στην ιστορία. Τηλεοράσεις, κινητά, κονσόλες, laptop και tablet έγιναν ανάρπαστα, με τον κόσμο να κάνει ουρά έξω από τα καταστήματα. Δεν ήταν όμως μόνο οι εταιρείες τεχνολογίας που βρέθηκαν στο επίκεντρο, κάτι που έγινε πιο εμφανές τη δεύτερη χρονιά της διοργάνωσης και φέτος, όπου μεγάλες αλυσίδες του λιανεμπορίου -όπως Media Markt, Πλαίσιο, Κωτσόβολος, Γερμανός, Praktiker, IKEA, H&M, Zara, Intersport, Adidas, Nike-, εμπορικά κέντρα -όπως The Mall Athens, Golden Hall, River West, Athens Metro Mall-, πολυκαταστήματα -όπως attica, Hondos Center- μέχρι εταιρείες αυτοκινήτων, ακόμη και super market, βενζινάδικα, εταιρείες εστίασης και υπηρεσιών μπήκαν στον χορό των προσφορών.
Μάλιστα, το 2018 οι επιχειρηματίες έχουν κάνει ένα ακόμη βήμα μπροστά, έχοντας επενδύσει, εκτός από διαφημιστικές καμπάνιες και σε ειδικούς ιστοτόπους ενημέρωσης, για να προσελκύσουν και να δεσμεύσουν την πελατεία τους εβδομάδες πριν από την 23η Νοεμβρίου.
Το έθιμο
Η Black Friday είναι η ημέρα που ακολουθεί την Ημέρα των Ευχαριστιών στις ΗΠΑ (τέταρτη Πέμπτη του Νοεμβρίου), η οποία θεωρείται αρχή της περιόδου των χριστουγεννιάτικων αγορών από το 1952. Τότε οι λιανοπωλητές, έπειτα από ένα ολόκληρο έτος λειτουργίας με απώλειες (σημειωτέον έγραφαν τις ζημιές με κόκκινο χρώμα στα λογιστικά τους βιβλία), κατέβαζαν τις τιμές ώστε να επωφεληθούν από τις χριστουγεννιάτικες δαπάνες. Έτσι έκλειναν ταμείο με κέρδη, τα οποία σημείωναν στα βιβλία τους με μαύρο χρώμα, εξού και η «Μαύρη Παρασκευή». Ο όρος Black Friday άρχισε να υιοθετείται παγκοσμίως από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Οι περισσότεροι μεγάλοι λιανέμποροι ανοίγουν πολύ νωρίς, ήδη από τις νυχτερινές ώρες, ενώ σε πολλές χώρες η συγκεκριμένη ημέρα είναι αργία για το Δημόσιο, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι δυνητικοί αγοραστές. Οι τζίροι των καταστημάτων είναι ιλιγγιώδεις (ξεπερνούν τα 50 δισ. δολ. για 2-3 μέρες μόνο στις ΗΠΑ, ακόμη και σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας).
Ακόμη και σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η Black Friday έχει χαρακτηριστεί αμερικανισμός που δεν μεταφράζεται σωστά (Retail Week, 2013), πολλά καταστήματα και διαδικτυακές πλατφόρμες διαδίδουν την αμερικανική ιδέα. Στη Γερμανία το έθιμο υιοθετείται από το 2006, στην Ελβετία πρώτο λανσάρισμα φέρεται να έγινε από το πολυκατάστημα Manor το 2015, ενώ στη Ρουμανία η Black Friday έχει μαζική συμμετοχή από την περίοδο 2014-2015. Την ίδια περίοδο εμφανίζεται στη Γαλλία, όταν κολοσσοί του λιανεμπορίου όπως οι Apple και Amazon ανακοίνωσαν εκπτώσεις ως 85%, για να ακολουθήσουν τοπικοί παίκτες όπως οι Fnac και Auchan. Στην Ελλάδα το έθιμο ήρθε το 2016, όπως και στην Πολωνία και στην Ουκρανία.
Θετικό το 36% των Ελλήνων
Θετικοί στο να ανταποκριθούν και να επωφεληθούν από τις Βlack Friday προσφορές δήλωσαν κατά 36% οι Έλληνες ερωτηθέντες σε σχετική έρευνα που πραγματοποίησε το Picodi.com (το ηλεκτρονικό marketplace με δραστηριότητα σε 35 χώρες). Απ’ αυτούς το 77% σημείωσε πως εξοικονομεί χρήματα, το 6% δήλωσε πως είναι πρόθυμο να πάρει το αγαπημένο του προϊόν σε δόσεις, ενώ το 17% δήλωσε ότι έχει αρκετά ικανοποιητικό εισόδημα για να κάνει μεγαλύτερα ψώνια.
Σύμφωνα με την έρευνα, το 38% των καταναλωτών ξέρει τι θα ψωνίσει, ενώ το 62% θα πραγματοποιήσει τις αγορές του αυθόρμητα. Το 20% θα αγοράσει 1 προϊόν, το 37% 2-3, το 11% 4-5, ενώ το 37% ενδιαφέρεται να αποκτήσει 5 ή παραπάνω καινούργια προϊόντα. Το 71% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι μπορεί να βρει πραγματικές εκπτώσεις, ενώ το 29% θεώρησε ότι οι προσφορές και οι εκπτώσεις δεν είναι αληθινές και δεν αξίζουν τον κόπο. Πέρυσι το μέσο ποσοστό έκπτωσης στα καταστήματα κατά την Black Friday έφτασε το 53%.
