Σε διαβούλευση είναι αυτή τη στιγμή το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, το οποίο έρχεται από την κυβέρνηση με πολλές περγαμηνές, με σημαίες την «απλοποίηση» και τη «διευκόλυνση». Σε αυτήν τη διάσταση θα ήθελα να παραθέσω μερικά σχόλια σε κάποια καίρια σημεία του νομοσχεδίου.
- Μεγαλύτερες ελευθερίες για τους εργαζόμενους στη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.
Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας ήρθε στη ζωή μας με τον Ν 4808/2021 και προβλέπει τη δυνατότητα της συμφωνίας μεταξύ εργοδότη-εργαζομένου για εργασία 4 ημερών την εβδομάδα και 10 ώρες ημερησίως και 3 ρεπό. Η δυνατότητα αυτή με το παρόν νομοσχέδιο μπορεί να επεκταθεί σε όλο τον χρόνο, καθώς μέχρι τώρα η πρόβλεψη ήταν για έως 6 μήνες μέσα στο έτος. Κατά τη γνώμη μου δεν ήταν η χρονική διάρκεια το πρόβλημα, αλλά η δυσπιστία των εργαζομένων στη συγκεκριμένη διάταξη, καθώς πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος η διευθέτηση να γίνει εργαλείο καταστρατήγησης των χρονικών ορίων εργασίας. Γι’ αυτό και δεν έχει χρησιμοποιηθεί όσο θα περίμεναν οι διοικούντες. - Μεγαλύτερη ελευθερία στο αίτημα που μπορεί να καταθέσει ο εργαζόμενος για κατανομή της ετήσιας άδειας αναψυχής.
Έχω τοποθετηθεί πολλάκις δημόσια ότι οι άδειες των εργαζομένων είναι το μεγάλο πρόβλημα που θα συναντήσουν οι επιχειρήσεις με την ψηφιακή κάρτα εργασίας, καθώς για να αποδειχθεί η άδεια θα πρέπει να μην υφίσταται σήμανση της κάρτας. Πέραν τούτου, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων είναι γνωστό ότι από τις επιχειρήσεις, λόγω φόρτου εργασίας ή λόγω καλής διαχείρισης, δεν εφαρμόζεται ή δύσκολα εφαρμόζεται το ισχύον καθεστώς κατάτμησης της αδείας (δηλ. το υποχρεωτικό συνεχόμενο 10ήμερο), ενώ σαφώς λιγότερες είναι οι περιπτώσεις που οι εργαζόμενοι δεν επιθυμούν τη λήψη 10 συνεχόμενων ημερών αδείας. Το στοίχημα, λοιπόν, εδώ δεν είναι, κατ’ εμέ, η «ελευθερία» του εργαζόμενου να αιτηθεί μικρότερα διαστήματα αδείας, καθώς κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι αυτή η διάταξη εισάγεται για να διευκολύνει τις επιχειρήσεις που δεν μπορούν να τηρήσουν τους κανόνες της κατάτμησης. Το στοίχημα είναι ο γενικός εκσυγχρονισμός των διατάξεων από το υπουργείο, αλλά και η θέσπιση διαδικασιών από τις επιχειρήσεις ώστε να είναι εφικτός ο προγραμματισμός και η χορήγηση των αδειών στους εργαζόμενους, με απώτερο στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας. - Τη δυνατότητα να εργαστεί στην εκ περιτροπής εργασία -εφόσον το επιθυμεί- σε υπερωρία με αποδοχές προσαυξημένες κατά 40%.
Μερικές φορές κάποιες ρυθμίσεις ή διατάξεις εκ πρώτης όψεως μοιάζουν αναχρονιστικές, όμως έρχονται να «επισημοποιήσουν» πρακτικές που ήδη ακολουθούνται και, πολλές φορές, εις βάρος του εργαζόμενου. Η δυνατότητα πραγματοποίησης υπερωρίας στην εκ περιτροπής απασχόληση, μαζί με την ψηφιακή κάρτα (όταν εφαρμόζεται σωστά…) θα καταλήξει σε αύξηση των αποδοχών των εργαζομένων, με κίνητρο για τους εργοδότες την απαλλαγή της υπερωρίας από ασφαλιστικές εισφορές. Αφού αποδεδειγμένα γίνεται, πρέπει θεσμικά να καλυφθεί ο εργαζόμενος. Εδώ, θέλω να τονίσω ότι και στη μερική απασχόληση υπάρχουν υπερβάσεις των χρονικών ορίων εργασίας και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από τη διοίκηση του υπουργείου. - Τη δυνατότητα να εργαστεί έως 13 ώρες την ημέρα (κατ’ εξαίρεση) σε έναν εργοδότη με προσαύξηση 40% στην αμοιβή.
Και εδώ το θέμα δεν είναι μόνο το να υπάρχει η δυνατότητα αυτή και να καλύπτει περιπτώσεις που όντως πραγματοποιείται 13η ώρα εργασίας, που σήμερα είναι παράνομη υπερωρία, αλλά το κατά πόσο το «κατ’ εξαίρεση» είναι διαπραγματεύσιμο. Και αυτό το πρόβλημα χρονίζει. Το «κατ’ εξαίρεση» γίνεται «κατ’ έθιμον» με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον εργαζόμενο.
Επίσης, το 13ωρο εργασίας με τον Ν 5053/2023 μπορεί να εφαρμοστεί και σε δύο εργοδότες σε μία ημέρα, με την επιφύλαξη των διατάξεων για την ανάπαυση των εργαζομένων. Και εδώ πρέπει να ρυθμιστούν πολλά θέματα, όπως η εξασφάλιση των χρονικών ορίων εργασίας, με κυριότερο τον μέσο όρο 48 ωρών εργασίας για κάθε διάστημα 16 εβδομάδων. - Μεγάλη απλοποίηση της διαδικασίας πρόσληψης και fast track προσλήψεις ορισμένου χρόνου για έως 2 ημέρες για επείγουσες ανάγκες. Κατάργηση πολλών εντύπων των οποίων η πληροφορία ήδη υποβάλλεται στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ. Ειδική εφαρμογή για εργοδότες (τύπου myErgani). Πολύ σημαντικό να μειώνεται και να εξαλείφεται η γραφειοκρατία. Πολύ σημαντικό να υπάρχει ευελιξία στις δηλωτικές υποχρεώσεις στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ (το οποίο ειρήσθω εν παρόδω έχει αργήσει 1,5 χρόνο!). Εξίσου σημαντικό όμως είναι να γίνει με πρόγραμμα, σύστημα και κατάλληλη εκπαίδευση των επιχειρήσεων και όχι η εφαρμογή να επαφίεται αποκλειστικά στην καλή θέληση των λογιστών-φοροτεχνικών.
Αναμένουμε με αγωνία τις τελικές διατάξεις, αλλά με ακόμα πιο μεγάλη αγωνία τη νομολογία που θα γραφτεί πάνω σε αυτές.
* Ο Νίκος Φραγκιαδάκης είναι λογιστής φοροτεχνικός, σύμβουλος επιχειρήσεων, CEO της NAF Accounting. Tax. Consulting
