© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Πώς ένας οικονοµικός συντάκτης, εξοικειωµένος επί δεκαετίες µε τις επιχειρήσεις, τις επενδύσεις, το χρηµατιστήριο και τα χρηµατοπιστωτικά, θα µπορούσε να προσεγγίσει ένα απαιτητικό κείµενο, εστιασµένο στον πανάρχαιο πολιτισµό της Κίνας, έπειτα από ένα άκρως ενδιαφέρον ταξίδι του µε πολλές πολιτισµικές «στάσεις» στην αχανή και ισχυρή αυτή χώρα;
Όποιος δεν έχει εντρυφήσει στον κινεζικό πολιτισµό, περιορίζεται σε αποσπασµατικές εντυπώσεις, δίχως πραγµατική συνείδηση για το µέγεθος, την αξία και τη συµβολή της Κίνας στην ανάπτυξη του παγκόσµιου πολιτισµού.
Αυτό που έγινε εξαρχής αντιληπτό στη δηµοσιογραφική αποστολή που βρέθηκε πολύ πρόσφατα σε τρεις µεγάλες πόλεις της Κίνας, το Πεκίνο, τη Ναντζίνγκ και τη Σαγκάη, είναι ότι οι Κινέζοι τρέφουν τεράστιο σεβασµό για τον ελληνικό πολιτισµό, εκφράζοντας τον αµέριστο θαυµασµό τους.
Τα τελευταία χρόνια, µεταξύ Ελλάδας και Κίνας έχουν αναπτυχθεί πολλές και εξαιρετικά σηµαντικές διακρατικές συνεργασίες, µε σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών, εντυπώσεων, αλλά και γνώσεων σχετικά µε τους δύο αυτούς πανάρχαιους πολιτισµούς.
Η πρόσφατη περιήγηση στη µακρόπνοη κινεζική ιστορία, στους πολιτιστικούς θησαυρούς, στα άγνωστα σε εµάς ήθη και έθιµα των αρχαίων χρόνων της Κίνας, προσέδωσε µια εντελώς διαφορετική οπτική στο πολυήµερο ταξίδι της ελληνικής δηµοσιογραφικής αποστολής, σε µια χώρα η οποία ως οργανωµένο κράτος εµφανίστηκε τον 16ο µε 11ο αιώνα π.Χ. και ως πολιτισµός χιλιετίες πριν, όταν οι Κινέζοι άρχισαν να αναπτύσσουν τα πρώτα συστήµατα γραφής.
Το Ανάκτορο των Αυτοκρατόρων
Ξεχωριστή εµπειρία του ταξιδιού αποτέλεσε η επίσκεψη στην Απαγορευµένη Πόλη (Αυτοκρατορική Πόλη) του Πεκίνου, το Παλάτι, όπου γυρίστηκε -όπως είναι γνωστό- η ταινία του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι «Ο τελευταίος Αυτοκράτορας».
Καθιερώθηκε ως το Ανάκτορο των Αυτοκρατόρων της Κίνας. Βρίσκεται στην καρδιά της παλιάς πόλης του Πεκίνου. Σήµερα, λειτουργεί ως ένα απέραντο δηµόσιο µουσείο, αποτελώντας ένα από τα εµβληµατικότερα στοιχεία της κινεζικής ιστορίας. Στο Παλάτι του Πεκίνου έζησαν οι αυτοκρατορικές οικογένειες, από τη ∆υναστεία Μινγκ µέχρι το τέλος της ∆υναστείας Τσινγκ.
Η Αυτοκρατορική Πόλη, που περιβάλλεται από ένα άκρως επιβλητικό τείχος ύψους 10 µέτρων, οικοδοµήθηκε από το 1406 έως και το 1420 από τον τρίτο αυτοκράτορα της ∆υναστείας των Μινγκ, Γιονγκ – Λο, επισκευάστηκε τον 16ο αιώνα, ενώ ανακατασκευάστηκε και αναστηλώθηκε µε µεγάλες προσθήκες από τον 17ο µέχρι τον 19ο αιώνα.
Λέγεται ότι 200.000 ήταν οι εργάτες που συνέδραµαν για την κατασκευή των 800 κτιρίων µε τις 8.706 αίθουσες, όπου ζούσαν, πέραν των αυτοκρατορικών οικογενειών, 9.000 παλλακίδες και δεκάδες χιλιάδες ευνούχοι.
Πρόκειται για ένα αρχιτεκτονικό σύνολο, βασισµένο σε αυστηρούς γεωµετρικούς κανόνες, σε απλά – µινιµαλιστικά µοτίβα, που σέβονται και αναδεικνύουν την παράδοση της Κίνας.
Η Απαγορευµένη Πόλη «επιβάλλει» στον επισκέπτη ένα αίσθηµα ηρεµίας και γαλήνης, ταξιδεύοντάς τον αιώνες πίσω. Η ψευδαίσθηση ότι από τους χώρους των ανακτόρων θα ξεπροβάλουν µέλη των αυτοκρατορικών δυναστειών είναι ισχυρή. Για τον τουρίστα, το µουσείο λειτουργεί ως ησυχαστήριο ψυχής αλλά και ως επίκεντρο της κινεζικής Ιστορίας, ως ένας χώρος όπου αιώνες τώρα κατάφερε να κρατήσει εκτός των τειχών του τη σύγχρονη Κίνα.
Ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε για τη δηµοσιογραφική αποστολή µια αφίσα στον προαύλιο χώρο της Απαγορευµένης Πόλης, που διαφήµιζε µία ελληνική έκθεση στο Μουσείο του Παλατιού, µε τίτλο «Daedalus, Legends of Crete – ∆αίδαλος: Μύθοι της Κρήτης», την οποία οργάνωσε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου σε συνεργασία µε το Κινεζικό Μουσείο και το ελληνικό υπουργείο Πολιτισµού.
Η έκθεση, που εγκαινιάστηκε τον περασµένο Απρίλιο, από την υπουργό Πολιτισµού, Λίνα Μενδώνη, αποτελεί κορυφαία εκδήλωση για τον εορτασµό των 100 ετών του Μουσείου του Παλατιού. Σε αυτήν εκτίθενται 172 αρχαία αντικείµενα από τις συλλογές του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου -πολλά εκ των οποίων δεν είχαν εκτεθεί και άλλα δεν έχουν ταξιδέψει εκτός συνόρων-, καλύπτοντας ένα ευρύ χρονολογικό φάσµα, από τα προϊστορικά χρόνια ώς και τις ιστορικές περιόδους της Κρήτης.
Σε ισορροπία µεταξύ θεού και ανθρώπου
Η ξενάγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κίνας έδωσε την ευκαιρία στην ελληνική δηµοσιογραφική αποστολή να συγκεντρώσει έναν ανεκτίµητο θησαυρό εντυπώσεων και εικόνων για την Ιστορία και τον πολιτισµό της χώρας. Οι οικοδεσπότες µας στάθηκαν ιδιαίτερα µε τις αναφορές τους στην αξία του ελληνικού πολιτισµού, επισηµαίνοντας διαρκώς ότι οι αρχαίοι πολιτισµοί της Ελλάδας και της Κίνας έχουν πολλά να διδάξουν και τους δύο λαούς.
Η πρώτη εντύπωση που κυριαρχεί στον επισκέπτη είναι η αρχιτεκτονική δοµή του µουσείου.
Όπως µας επισηµάνθηκε, ο σχεδιασµός του βασίστηκε σε ένα από τα σηµαντικότερα εκθέµατα του µουσείου (χάλκινο zun – αρχαίο σκεύος κινεζικής τελετουργικής σκευουργίας), ώστε η κατασκευή να καταστεί ογκώδης – συµπαγής, µε σταθερή όψη και ισχυρό συµβολισµό στην τοπική παράδοση. Το κτίριο αποτυπώνει την ισορροπία µεταξύ θεϊκού και γήινου, ουρανού και γης, µοντέρνου και κλασικού, αρχαίου και σύγχρονου.
Υπό τη σκέπη του Αρχαιολογικού Μουσείου της Κίνας φιλοξενούνται πάνω από 7.000 ευρήµατα. Οι επισκέπτες του, διατρέχοντας 56.000 τ.µ., ταξιδεύουν -µε τη βοήθεια και της τεχνολογίας που κυριαρχεί ως εργαλείο περιήγησης- χιλιετίες πίσω, ανακαλύπτοντας το πώς ο κινεζικός πολιτισµός εξελίχθηκε από τα πρώτα προϊστορικά του χρόνια µέχρι το σχετικά πρόσφατο παρελθόν.
Ο αντιπρόεδρος της Κινεζικής Ακαδηµίας Ιστορίας, Li Xuesong, υποδεχόµενος την ελληνική αποστολή, αναφέρθηκε στην ιστορία της Ακαδηµίας, που ιδρύθηκε το 1977, όπως και στη δοµή της, στους φορείς που εποπτεύει, καθώς και στους πέντε εκδοτικούς οίκους που λειτουργούν υπό την επίβλεψή του, οι οποίοι ετησίως, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, υποστηρίζουν 4.000 µε 5.000 εκδόσεις, µεταλαµπαδεύοντας στον υπόλοιπο κόσµο την ιστορία του κινεζικού πολιτισµού.
Ο Li Xuesong, αφού περιέγραψε τον τρόπο και τη φιλοσοφία βάσει της οποίας οργανώθηκαν οι χώροι του µουσείου, στάθηκε ιδιαίτερα στον ελληνικό πολιτισµό, σηµειώνοντας τη συµβολή του στη διαµόρφωση του παγκόσµιου πολιτισµού.
Τέλος, δεν παρέλειψε να σχολιάσει τη λειτουργία της Κινεζικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Αθήνα, η οποία, µεταξύ άλλων, παρουσιάζει και ανασκαφικό έργο, ενώ προσφάτως έθεσε σε εφαρµογή µία σύγχρονη πλατφόρµα ανταλλαγής ιδεών και πληροφοριών για την ελληνική και την κινεζική Ιστορία.
Το τείχος που ενώνει λαούς
Από το πολιτιστικό ταξίδι στο Πεκίνο δεν θα µπορούσε να λείψει µια έστω σύντοµη ξενάγηση στο πραγµατικά επιβλητικό Σινικό Τείχος, το οποίο άρχισε να κατασκευάζεται σταδιακά από τον 7ο αιώνα π.Χ., προκειµένου να προστατεύσει την Κίνα από τις επιδροµές τρίτων λαών.
Τη σηµερινή του µορφή έλαβε από τα τέλη του 14ου αιώνα µέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα µ.Χ., εκτεινόµενο σε 8.850 χλµ., ενώ µε όλες τις διακλαδώσεις του έχει συνολικό µήκος 21.196 χλµ. Αποτελεί έτσι το µεγαλύτερο σε διαστάσεις ανθρώπινο οικοδόµηµα.
Ευρισκόµενος πάνω στο Σινικό Τείχος, αισθάνεσαι µοναξιά µέσα στη µεγαλοπρέπεια, ιστορική ταπείνωση, γεωγραφική έκπληξη. Βλέπεις να κυλά πάνω στις κορυφογραµµές της Κίνας ένα ατελείωτο πέτρινο φίδι, ασάλευτο, απέραντο, ανίκητο.
Το οικοδόµηµα κτίστηκε για να χωρίσει λαούς, ωστόσο σήµερα τους ενώνει, µαγνητίζοντας επισκέπτες από όλο τον κόσµο.
Στα ενδότερα του ναού της πολιτικής ιδεολογίας
Έχοντας στη συλλογή του 4.548 εκθέµατα, το Μουσείο του Κοµµουνιστικού Κόµµατος άνοιξε τις πύλες του το 2021, υποδεχόµενο το κοινό του στο λόµπι, µε έναν πίνακα 600 τ.µ. από λάκα, µε την Ωδή στο Σινικό Τείχος.
Ο επιβλητικός σχεδιασµός, η συµπαγής δοµή και η τεράστια έκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων του Μουσείου αποπνέουν τον ισχυρό δυναµισµό, την απόλυτη κυριαρχία, το ακλόνητο και την αδιάλειπτη συνέχεια της κρατικής εξουσίας στην Κίνα.
Οι απλές, απέριττες, µινιµαλιστικές και συνάµα αυστηρές αυτοκρατορικές αρχιτεκτονικές γραµµές καταδεικνύουν την επιβλητικότητα, τον σεβασµό αλλά και το δέος από το οποίο «επιβάλλεται» να διακατέχεται ο απλός πολίτης για την εξουσία.
Αδιαµφισβήτητα, για την Κίνα, το Μουσείο του Κοµµουνιστικού Κόµµατος λογίζεται ως ο ναός της πολιτικής ιδεολογίας που, είτε συµφωνείς είτε όχι, δεν έχεις το περιθώριο να το αντιµετωπίσεις αδιάφορα. Το αντίθετο…
Ο τρόπος παρουσίασης των εκθεµάτων, η σκηνοθετική και θεατρική προσέγγιση της πρόσφατης Ιστορίας της χώρας οδηγούν τον Κινέζο επισκέπτη στο να αισθανθεί σιγουριά και εµπιστοσύνη για τους ηγέτες του κοµµουνιστικού κόµµατος. Περιθώρια αµφισβήτησης δεν υφίστανται. Ο χώρος αποπνέει τον πολιτικό, οικονοµικό και τεχνολογικό δυναµισµό της Κίνας.
To µήνυµα που περνά
Στους πολίτες της χώρας περνά το µήνυµα ότι η κινεζική κοινωνία «επιβάλλεται» να είναι άρρηκτα δεµένη µε το κοµµουνιστικό καθεστώς, το οποίο εγγυάται τη συνέχεια, την οικονοµική προοπτική και την κοινωνική ευηµερία, όπως και την κυριαρχία µιας παγκόσµιας δύναµης στη διεθνή οικονοµία και το τεχνολογικό µέλλον.
Στους ∆υτικούς επισκέπτες προκαλεί αδιαµφισβήτητα σεβασµό αλλά και µια αίσθηση «ελεγχόµενης ερµηνείας», όπως και την απορία αν ο µουσειακός αυτός χώρος είναι όντως η «ψυχή» της σύγχρονης Κίνας.
Ανοικτός διάλογος µε την ιστορία
Το παλαιότερο αλλά και ένα από τα σηµαντικότερα Μουσεία της Κίνας είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ναντζίνγκ, µε τις συλλογές του να καλύπτουν χιλιάδες χρόνια πολιτισµού, τέχνης και Ιστορίας.
Βρίσκεται στην πρώην αυτοκρατορική πρωτεύουσα της Κίνας, γεφυρώνοντας µε την εξωτερική δοµή του την απόσταση που χωρίζει την παραδοσιακή από τη σύγχρονη κινεζική αρχιτεκτονική. ∆εν προβάλλει τη µνηµειακότητα άλλων εθνικών µουσείων, αντίθετα προτάσσει µια ήσυχη, σχεδόν διαλογιστική µεγαλοπρέπεια.
Το εσωτερικό του σε κερδίζει µε τη µεθοδικότητα και την αισθητική λιτότητα, µε το µουσειακό αφήγηµα να µην είναι τόσο εµποτισµένο ιδεολογικά.
Η πολιτιστική υπερηφάνεια είναι διάχυτη, κύρια προτεραιότητα αποτελεί η κατανόηση του πολιτισµού, µε τα εκθέµατα του µουσείου να είναι ιστορικά και υπαρξιακά, εστιάζοντας στη σχέση που ανέπτυξε ο άνθρωπος µε τη ζωή, τον θάνατο και τη µνήµη, περνώντας από την µία εποχή στην άλλη.
Οι χώροι του µουσείου δίδουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να ανοίξει «διάλογο» µε την Ιστορία, να αισθανθεί ένας προσωρινός «κάτοικος» µιας µακράς, πολυδιάστατης πολιτιστικής «οικίας».
Το καλλιτεχνικό εργαστήρι του µεταξιού
Συνώνυµο της ηρεµίας, του θαυµασµού και του σεβασµού στην ανθρώπινη δεξιοτεχνία, όπως και ύµνος στην υφαντική τέχνη είναι το Μουσείο Μεταξιού της Ναντζίνγκ.
Ο χώρος, µε έναν συγκλονιστικά αθόρυβο τρόπο, κερδίζει τον επισκέπτη. ∆ίχως φαντασµαγορικά στοιχεία, εξηγεί ότι το µετάξι δεν αποτέλεσε απλά πρώτη ύλη για την παραγωγή αγαθών.
Καθιέρωσε µια βαθιά πολιτισµική και τελετουργική παράδοση, που διατρέχει αιώνες κινεζικής Ιστορίας και που δεν ήταν άλλη από την υφαντική τέχνη του µεταξιού και ιδιαίτερα το περίφηµο Yunjin brocade (σύννεφο-µετάξι).
Κεντήµατα, χρυσοκλωστές, µοτίβα αυτοκρατορικά, κατακλύζουν τον χώρο, ο οποίος παραθέτει την αξία του µεταξωτού, το πώς γεννιέται, πώς αναπνέει, πώς ζει, αλλά και το πώς ανά τους αιώνες χαρακτήρισε το κύρος, την ιεραρχία, την εξουσία.
Η απόλυτη ησυχία, εκκωφαντική κραυγή
Το «Memorial Hall της Σφαγής της Ναντζίνγκ» δεν είναι ευχάριστο, είναι δύσκολο, βαρύ, έντονα φορτισµένο.
Από έναν χώρο µνήµης, που αποπνέει απόλυτο σεβασµό στα 300.000 θύµατα της σφαγής (βάσει στοιχείων της Κίνας) κατά την εισβολή του ιαπωνικού αυτοκρατορικού στρατού, το 1937, στον δεύτερο Σινοϊαπωνικό Πόλεµο, βγαίνεις συγκλονισµένος, διαφορετικός.
Αρχιτεκτονικά το µνηµείο, µε ψυχρό, αυστηρό, σχεδόν ταφικό ύφος, µε χαµηλούς φωτισµούς, σιωπηλές επιφάνειες και απόλυτη κυριαρχία του ασπρόµαυρου, αφήνει την αίσθηση ότι εισέρχεσαι σε µια πληγή. Με εικόνες ωµές, µε καταγγελτική αφήγηση και µηνύµατα στους τοίχους φορτισµένα από λέξεις, όπως σφαγή, γενοκτονία, ακρότητες, θηριωδία, το αφήγηµα είναι ξεκάθαρο: ο ιαπωνικός στρατός σκότωσε, κατέστρεψε, διέσυρε, και η διεθνής κοινότητα στεκόταν σε απόσταση.
Η απόλυτη ησυχία που επικρατεί στο Memorial Hall είναι ίσως η εκκωφαντική κραυγή του κινεζικού λαού.
«Η Κίνα δεν επιθυµεί µία συγκρουσιακή σχέση µε τις ΗΠΑ»
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες στιγµές του ταξιδιού αποτέλεσε η συζήτηση που είχαµε µε τον Luo Linquan, vice president of China Public Diplomacy Association (CPDA), στο πλαίσιο δείπνου το οποίο παρέθεσε στη δηµοσιογραφική αποστολή από την Ελλάδα.
Ο Κινέζος διπλωµάτης, ο όποιος συνόδευσε τους Έλληνες δηµοσιογράφους σε ορισµένες από τις επισκέψεις τους στο Πεκίνο, αναφέρθηκε µε ιδιαιτέρως θερµά λόγια για τη θητεία που είχε προ ετών στην πρεσβεία της Κίνας στην Ελλάδα, τονίζοντας τη θετική εικόνα που αποκόµισε από τους Έλληνες και γενικότερα από τη χώρα, καθώς και τις πρωτοβουλίες που ίδιος ανέλαβε, προκειµένου τα δύο κράτη να οικοδοµήσουν ακόµη πιο στενές και δηµιουργικές σχέσεις.
Αναφερόµενος στις διεθνείς πολεµικές εντάσεις, σηµείωσε ότι κανένα κράτος δεν ωφελείται από έναν πόλεµο. Όλα τα προβλήµατα µπορούν να λυθούν µέσα από ειρηνικές διαδικασίες, δίχως να χάνονται ανθρώπινες ζωές, ανέφερε χαρακτηριστικά, ενώ, απαντώντας σε ερώτηση της «Ν» σχετικά µε τον εµπορικό πόλεµο που κήρυξε ο Αµερικανός πρόεδρος µεταξύ άλλων και στην Κίνα, τόνισε ότι η Κίνα δεν επιθυµεί µία συγκρουσιακή σχέση µε τις ΗΠΑ και για τον λόγο αυτόν εργάζεται µε την προοπτική να ξεπεραστεί η κρίση.
