Tα δύο τελευταία χρόνια οι δύο στις τρεις μεταποιητικές επιχειρήσεις (ποσοστό 64%) στην Ελλάδα επενδύουν μεν, αλλά συντηρητικά και μόνο για τα απαραίτητα και την επιβίωσή τους – ιδιάιτερα οι μικρές και μεσαίες μεγέθους επιχειρήσεις – και όχι για το μέλλον και την ανάπτυξή τους, σύμφωνα με τα πορίσματα της μεγάλης πανελλαδικής έρευνας του ΣΒΕ (Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος) για τις επενδύσεις στη Βιομηχανία-Μεταποίηση.
Οι επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης είναι πιο ενεργές επενδυτικά από εκείνες της Αττικής, ωστόσο γενικά λείπουν οι παραγωγικές επενδύσεις καθώς το 82% ρίχνει χρήματα για την αγορά μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού, ενώ μόνο το 23% επενδύει στην έρευνα και ανάπτυξη για την παραγωγή νέων προϊόντων. Την ίδια ώρα ως κυριότερα εμπόδια για την υλοποίηση επενδύσεων αναδεικνύονται η αβεβαιότητα στο φορολογικό περιβάλλον, οι καθυστερήσεις στις διαδικασίες εγκρίσεων για να τρέξει ένα επενδυτικό πλάνο (γραφειοκρατία), η δυσκολία πρόσβασης σε τραπεζική χρηματοδότηση, το υψηλό ενεργειακό κόστος και η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.
Αναλυτικότερα, τα τρία στα τέσσερα ευρώ των επενδύσεων που έγιναν την τελευταία διετία προήλθαν από ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων, ενώ μόνο το 1,3% των κεφαλαίων προήλθε από φορολογικά κίνητρα, μόλις το 11,5% από τραπεζικό δανεισμό και το 50% των 603 επιχειρήσεων του δείγματος δεν έκανε χρήση κανενός κρατικού προγράμματος.
Βασικό συμπέρασμα της έρευνας είναι επίσης ότι ο Αναπτυξιακός Νόμος, αντί να διευκολύνει, επιβραδύνει, καθώς τον αξιοποίησαν μόνο τρεις στις δέκα και το 74% από αυτές αναφέρει γραφειοκρατία και καθυστερήσεις. Από τις επιχειρήσεις που πραγματοποίησαν επενδύσεις, εξάλλου, όπως επισήμανε ο διευθυντής ερευνών και συνιδρυτής της Palmos Analysis που διεξήγαγε την έρευνα για λογαριασμό του ΣΒΕ, Πασχάλης Αλέξανδρος Τεμεκενίδης, μόνο οι μεγαλύτερες στράφηκαν στην καινοτομία και τις εξαγωγές. Οι μικρότερες δεν έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν, δίνουν προτεραιότητα σε πιο άμεσες ανάγκες και στη μείωση του λειτουργικού κόστους. Τόσο στην καινοτομία, όσο και στις εξαγωγές οι μεταποιητικές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης αποδεικνύονται πιο ενεργές επενδυτικά από εκείνες της Αττικής.
Αξιολόγηση του Περιβάλλοντος Υλοποίησης Επενδύσεων
Η αξιολόγηση του περιβάλλοντος υλοποίησης επενδύσεων στην Ελλάδα σήμερα είναι αρνητική από την πλειοψηφία των μεταποιητικών επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν επενδύσεις την τελευταία διετία, καθώς σε μια κλίμακα από το 0-Εντελώς εχθρικό περιβάλλον μέχρι το 10-Απολύτως φιλικό περιβάλλον, το 47% των μεταποιητικών επιχειρήσεων βαθμολογεί κάτω από την βάση (δηλαδή από 0 μέχρι και 4) το περιβάλλον υλοποίησης επενδύσεων στην χώρα μας, έναντι μόλις 27% που δίνει βαθμολογίες πάνω από την βάση (δηλαδή από 6 μέχρι και 10). Πρέπει να επισημανθεί, όμως, ότι μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων, που καταγράφουν και την πιο έντονη επενδυτική δραστηριότητα, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων (51% – 54%) δίνουν βαθμολογίες πάνω από την βάση, ενώ αυξημένο ποσοστό θετικών αξιολογήσεων και μειωμένο ποσοστό αρνητικών αξιολογήσεων δίνουν οι μεταποιητικές επιχειρήσεων με εξαγωγική δραστηριότητα.
Αξιοσημείωτη είναι και η παρακάτω διαφοροποίηση:
Η αβεβαιότητα στο φορολογικό περιβάλλον θεωρείται από την πλειοψηφία των μεταποιητικών επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν επενδύσεις κατά την τελευταία διετία ως το κύριο εμπόδιο για την υλοποίηση επενδύσεων στη χώρα μας και ακολουθούν οι καθυστερήσεις των διαδικασιών (αδειοδοτήσεις, απονομή δικαιοσύνης κτλ) και η πρόσβαση σε χρηματοδότηση και η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος.
Ως βασικοί λόγοι, όμως, που δυσκολεύουν τις μεταποιητικές επιχειρήσεις στην υλοποίηση των επενδυτικών τους σχεδίων στο μεσοπρόθεσμο μέλλον (επόμενο 12μηνο), αναφέρονται κατά σειρά η αδυναμία εξεύρεσης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, η αστάθεια στο διεθνές περιβάλλον και η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος. Πρέπει, ωστόσο, να επισημανθεί ότι μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων που έχουν επενδυτικό προσανατολισμό, ως βασικός λόγος που δυσχεραίνει την απόφαση για την υλοποίηση επενδυτικών τους σχεδίων αναφέρεται η αστάθεια στο διεθνές περιβάλλον.
Λουκία Σαράντη: «Επενδύοντας στη Βιομηχανία επενδύουμε στο μέλλον της χώρας»-« Η βιομηχανία μας χρειάζεται εθνική στρατηγική με υπερκομματική δέσμευση»
«Η χαμηλή επενδυτική τάση – τόνισε σχολιάζοντας τα πορίσματα της έρευνας η πρόεδρος του ΣΒΕ, Λουκία Σαράντη – επηρεάζει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα και τη δυνατότητα σύγκλισης με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ένας τομέας στον οποίο η Ελλάδα υπολείπεται διαχρονικά σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό που ζητάμε από την Πολιτεία είναι ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Η βιομηχανία που δίνει τόσα στον τόπο χρειάζεται στήριξη για να μπορέσει με τη σειρά της να προσφέρει ακόμα περισσότερο στην οικονομία και στην κοινωνία μας. Η Ελλάδα πρέπει να επαναπροσδιορίσει το παραγωγικό της μοντέλο και να θέσει στο επίκεντρό του τη στήριξη της βιομηχανίας μέσα από στρατηγικές επενδύσεις. Η βιομηχανία μας χρειάζεται εθνική στρατηγική με υπερκομματική δέσμευση. Δεν ζητάμε προνόμια, αλλά συνθήκες ισοτιμίας και σταθερότητας. Επενδύοντας στη Βιομηχανία επενδύουμε στο μέλλον της χώρας, στο μέλλον της Ελλάδας».
Προτάσεις-αιτήματα
Η έρευνα μεταξύ των 603 μεταποιητικών επιχειρήσεων πανελλαδικά καταλήγει στις εξής προτάσεις-αιτήματα:
- Πολιτική απόφαση να στηριχθεί η ελληνική βιομηχανία: Να τεθεί στο επίκεντρο του νέου παραγωγικού μας μοντέλου και να έχει δίπλα της μία αποτελεσματική δημόσια διοίκηση.
- Σταθερότητα και πρόβλεψη: Σταθερό, διαφανές και αξιόπιστο φορολογικό πλαίσιο. Μείωση της φορολογίας, των ασφαλιστικών εισφορών και του κόστους ενέργειας.
- Επενδυτικά εργαλεία που λειτουργούν: Ριζική απλοποίηση του Αναπτυξιακού Νόμου και στόχευση των κινήτρων ανά μέγεθος και ρόλο επιχείρησης.
- Πρόσβαση στη χρηματοδότηση για όλους: Μείωση του κόστους δανεισμού και διευκόλυνση της πρόσβασης σε τραπεζική χρηματοδότηση. Ενεργοποίηση τραπεζών και αναπτυξιακών εργαλείων με όρους αγοράς και διαφάνειας.
- Εργασία με προοπτική: Σύνδεση επενδύσεων με τη δημιουργία σταθερών, ποιοτικών θέσεων εργασίας. Βελτίωση του συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης, θέμα για το οποίο o ΣΒΕ έχει πραγματοποιήσει μια μεγάλη μελέτη με την Deloitte.
- Πράσινη και ψηφιακή μετάβαση με παραγωγική βάση: Επενδύσεις στην καινοτομία, στην εξοικονόμηση πόρων και στον ψηφιακό μετασχηματισμό της παραγωγής.
- Δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού για την επιχειρηματικότητα: Απλοποίηση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος για την επιχειρηματικότητα και η ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης.
