Με το γεωπολιτικό θέμα ελέω Τουρκίας να «σημαδεύει» σταθερά την πρόοδο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, νέο επεισόδιο καταγράφεται στα ρυθμιστικά με την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου να διατηρεί εκκρεμότητες που επιτείνουν τον κίνδυνο αναστολής του έργου.
Ειδικότερα, όπως επισημαίνουν πηγές με γνώση του θέματος που συνομίλησαν με την «Ν», το θέμα έχει κολλήσει στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου και την «κωλυσιεργία» που επιδεικνύει στην ανάληψη του κόστους που αναλογεί στην χώρα, για τις μέχρι στιγμής εγκεκριμένες δαπάνες του έργου.
Σύμφωνα με την συμφωνία CBCA (Cross-Border Cost Allocation) που έχουν συνάψει η Ελληνική με την Κυπριακή Ρυθμιστική Αρχή για το συγκεκριμένο έργο, η ανάκτηση των δαπανηθέντων κεφαλαίων από τον ΑΔΜΗΕ, ως project promoter του έργου, εκκινεί από την έναρξη κατασκευής του έργου και πραγματοποιείται σε αναλογία 37% Ελλάδα και 63% Κύπρος, κατόπιν σχετικής τεκμηρίωσης των σχετικών δαπανών.
Σε αυτή τη βάση, ο ΑΔΜΗΕ τεκμηρίωσε δαπάνες 20 εκατ. ευρώ για το 2025 που επιμερίζονται κατά 7 εκατ. στην Ελλάδα και 13 εκατ. στην κυπριακή πλευρά. Ως προς το κομμάτι της Ελλάδας, όπως διευκρινίζουν οι ίδιες πηγές, η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων έχει εγκρίνει και αποδώσει το σχετικό έσοδο στον ΑΔΜΗΕ με την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου να διατηρεί το θέμα σε εκκρεμότητα.
Τον Ιούλιο οι αποφάσεις Αξίζει να σημειωθεί, όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές, ότι το εν λόγω ζήτημα έχει ευρύτερη σημασία καθώς η απόδοση εσόδου από τις Ρυθμιστικές Αρχές συνιστά «τεκμήριο» και έμπρακτη νομιμοποίηση ότι υπάρχει έργο με τον Διαχειριστή να μπορεί, ακολούθως, να απευθυνθεί τόσο στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων όσο και σε εμπορικές τράπεζες για την χρηματοδότηση του έργου.
Σε περίπτωση που δεν τελεσφορήσει η προαναφερόμενη διαδικασία με την Ρυθμιστική Αρχή της Κύπρου να εμμένει στην στάση της, το έργο κινδυνεύει με αναστολή καθώς «θα μείνει από λεφτά», με τον ΑΔΜΗΕ να μην προτίθεται να συνεχίσει να ξοδεύει ίδια κεφάλαια όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα. Σημειώνεται, όπως υπογραμμίζουν οι ίδιες πηγές, ότι η Nexans έχει πληρωθεί για την κατασκευή του καλωδίου μέχρι και τον Ιούνιο με το πρόβλημα να προκύπτει ευθύς αμέσως περί τα τέλη Ιουλίου όταν και θα πρέπει να πληρωθεί εκ νέου για να συνεχίσει τις εργασίες.
Από την πλευρά του ο Προέδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης υπήρξε ξεκάθαρος ως προς την στάση του Διαχειριστή από τούδε και στο εξής, εξηγώντας, μεταξύ άλλων, σε πρόσφατη συνέντευξή του στο πλαίσιο της σειράς podcast «Στην Πρίζα» ότι Ο ΑΔΜΗΕ έχει επενδύσει 250 εκατομμύρια ευρώ και 50 εκατ. αρχικά για να εξαγοράσει το έργο.
Με αυτά τα χρήματα, έχει φτάσει πλέον σε ένα σημείο όπου είναι απαραίτητο να προβεί σε δανειοδότηση για να συνεχίσει. «Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να ξοδεύουμε ίδια κεφάλαια.
Για να έχουμε πρόσβαση σε δάνεια από τράπεζες ή την EIB, πρέπει να έχουμε διασφαλίσει από τους Ρυθμιστές των δύο κρατών ότι θα ρέει το έσοδο. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε διασφαλίσει κάτι τέτοιο, συνεπώς βρισκόμαστε μπροστά στην πιθανότητα να αναγκαστούμε να διακόψουμε τη χρηματοδότηση του έργου αν δεν διασφαλιστεί το έσοδο. Έχουν περάσει δύο χρόνια, έχουμε πολλές διαπραγματεύσεις και με την Κομισιόν, αλλά δεν έχει υπάρξει αποτέλεσμα», σημείωσε σχετικά.
Εκκρεμούν οι έρευνες βυθού
Επισημαίνεται ότι οι έρευνες βυθού μεταξύ Κρήτης και Κύπρου βρίσκονται σε εξέλιξη με το 60% των ερευνών να έχει ολοκληρωθεί και το υπόλοιπο 40% να μένει σε εκκρεμότητα σε διεθνή ύδατα, όπου θα πρέπει να εκδοθεί NAVTEX καθώς και να βρεθεί διαθέσιμο πλοίο προκειμένου να προχωρήσουν.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το υπόλοιπο των ερευνών θα διαρκέσει ένα τρίμηνο πράγμα που σημαίνει ότι αν επιλυθούν τα ρυθμιστικά θέματα που προαναφέρθηκαν και προχωρήσει η αδειοδότηση για τις έρευνες, τότε παραμένει εφικτό το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί για έναρξη της πόντισης του καλωδίου εντός του 2026.
Όλα βέβαια τελούν υπό την προϋπόθεση ότι θα μεσολαβήσουν τα επόμενα βήματα το επόμενο διάστημα με πρώτο και κύριο ζήτημα την ροή εσόδου και από την κυπριακή πλευρά προκειμένου να μην ανασταλεί η κατασκευή του καλωδίου που σε διαφορετική περίπτωση, δύναται να ανατρέψει το ισχύον χρονοδιάγραμμα εν συνόλω.
Το γεωπολιτικό ρίσκο
Ως προς το γεωπολιτικό ρίσκο που εξαρχής συνοδεύει το σχέδιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου, τα μέχρι στιγμής δεδομένα αφορούν στην εκατέρωθεν αναγνώριση και πρόκριση του έργου σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο με τελευταία παρέμβαση τις δηλώσεις του Υπουργού Ενέργειας της Κύπρου εχθές στο συνέδριο του Economist περί κυβερνητικής στήριξης για την υλοποίηση του έργου.
Ως γνωστόν, αν το έργο αναβληθεί λόγω γεωπολιτικών παραγόντων, τότε το μέχρι στιγμής κόστος επιμερίζεται κατά 50-50 ανάμεσα στις δύο πλευρές, όπως προβλέπει η διακρατική συμφωνία που έχει υπογραφεί και εγκριθεί από τα κοινοβούλια των δύο χωρών.
Τηλεδιάσκεψη υπό την Κομισιόν
Να αναφέρουμε τέλος ότι το θέμα του καλωδίου τυγχάνει τελευταία αυξημένου ενδιαφέροντος από την Κομισιόν με πληροφορίες να αναφέρουν ότι προγραμματίζεται ευρεία τηλεδιάσκεψη για την πρόοδο του έργου υπό την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την συμμετοχή των ΡΑΑΕΥ, ΡΑΕΚ και ΑΔΜΗΕ την ερχόμενη Τρίτη 8 Ιουλίου.
