© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Αίγυπτος, Μεσοποταμία, Βίκινγκς· τρεις πολιτισμοί, τρεις μυθολογίες. Όλη η αρχαιολογία και η μυθολογία τριών σημαντικών πολιτισμών με τις μεγάλες και μικρές ιστορίες τους, ξετυλίγονται δοσμένες με τον πιο ευχάριστο τρόπο στο βιβλίο του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος κι ένας Βίκινγκ μπαίνουν σ’ ένα μπαρ», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Key Books.
Ποιος Φαραώ ακύρωσε τους αρχαίους θεούς και όλο το ιερατείο, φτιάχνοντας έναν δικό του θεό; Γιατί οι Αιγύπτιοι εργάτες έκαναν μαζικές απεργίες εναντίον του Φαραώ; Πώς ο Όσιρις έγινε αρχαίος θεός της ανάστασης; Πώς η θεά Ίσιδα κέρδισε μια δίκη ενώ της είχε απαγορευτεί η είσοδος στο δικαστήριο; Ποια Bαβυλώνια πριγκίπισσα είναι η πρώτη επώνυμη λογοτέχνης στον κόσμο; Γιατί το Έπος του Γκιλγκαμές είναι το πρώτο βιβλίο αυτογνωσίας στην ιστορία; Πώς γίνεται να υπήρχε Bluetooth στην Σκανδιναβία των Βίκινγκς; Πώς έφτασαν οι Βίκινγκς στην Αμερική και τι απέγιναν όσοι έφτασαν; Γιατί ντύθηκε νύφη ο Θορ και πώς έχασε το μάτι του ο Όντιν;
Οι πολιτισμοί και οι μυθολογίες του κόσμου ξεδιπλώνουν τις πιο συγκλονιστικές ιστορίες τους.
Ο Θεόδωρος Παπακώστας μίλησε μαζί μας.
Γιατί επιλέξατε αυτούς τους τρεις πολιτισμούς – Αιγύπτιους, Βαβυλώνιους και Βίκινγκς – για να τους φέρετε στο ίδιο… μπαρ;
«Η αρχική μου σκέψη ήταν να συμπεριλάβω πολλούς περισσότερους πολιτισμούς· αλλά θα ήταν ένα τεράστιο βιβλίο. Επομένως, επέλεξα τρεις διαφορετικούς μεταξύ τους· τους βαβυλώνιους λόγω της πρωτοκαθεδρίας, τους Αιγύπτιους λόγω της αίγλης και τους Βίκινγκς λόγω της διαφορετικότητας».
Το βιβλίο διατηρεί το ύφος αφήγησης που αγαπήσαμε στα προηγούμενα έργα σας, με φιλικό και χιουμοριστικό τόνο. Πώς ισορροπείτε ανάμεσα στο επιστημονικά έγκυρο και το αφηγηματικά προσιτό;
«Δεν το γνωρίζω. Απλά προτιμώ να αφηγούμαι την επιστημονική πληροφορία όπως θα ήθελα εγώ να την ακούω, για να μου είναι κατανοητή και ευχάριστη!»
Αναφέρετε ότι γράφοντας το βιβλίο γυρίσατε «πολλά χρόνια πίσω». Τι ρόλο έπαιξε η προσωπική σας φοιτητική εμπειρία στη συγγραφή αυτού του έργου;
«Τεράστιο! Η εμπειρία μου σε ένα διεθνές Πανεπιστήμιο που με έφερε σε επαφή με τόσους διαφορετικούς πολιτισμούς, υπήρξε σίγουρα καταλυτική. Ειδάλλως θα έπρεπε να ξεκινήσω από το μηδέν, να ανακαλύψω πρώτα εγώ τους πολιτισμούς αυτούς πριν δοκιμάσω να τους συμπεριλάβω σε κάποιο βιβλίο μου. Αλλά το γεγονός πως έχοντας σπουδάσει -πτυχίο και μεταπτυχιακό- σε βρετανικά Πανεπιστήμια και διδάχτηκα για αυτούς τους πολιτισμούς, μου έδωσε γερές βάσεις».
Πώς επιλέξατε ποια μυθολογικά ή ιστορικά επεισόδια να συμπεριλάβετε από κάθε πολιτισμό; Υπήρξαν ιστορίες που δυσκολευτήκατε για να αφήσατε απ’ έξω;
«Πάντα υπάρχουν στοιχεία που αφήνουμε απ’ έξω. Ούτε η ελληνική αρχαιότητα, ούτε κάποια άλλη μπορεί να χωρέσει σε ένα μικρό βιβλίο. Ο σκοπός είναι να αποστάξουμε την πληροφορία και να δώσουμε την ουσία».
Ο διαχωρισμός ανάμεσα στην ιστορία και τη μυθολογία είναι σαφής. Πόσο εύκολο είναι να παρουσιάσει κανείς και τα δύο ισότιμα, χωρίς να επισκιάζει το ένα το άλλο;
«Πολύ εύκολο. Και τα δυο είναι εντυπωσιακά και υπέροχα. Αλλά είναι πολύ βασικό να τα διαχωρίζουμε για να μη κατρακυλούμε σε ψευδεπιστημονικές αφηγήσεις».
Πόσο σημαντικό ήταν για εσάς να δείξετε τις συνδέσεις αυτών των πολιτισμών με τη σημερινή μας καθημερινότητα; Ποια ήταν η πιο εντυπωσιακή «γέφυρα» που βρήκατε;
«Να πω την μαύρη μου αλήθεια, μου φαίνεται αυτονόητο. Δεν το θεωρώ ούτε παράξενο ούτε κάτι συγκλονιστικό. Ίσως γιατί έτσι έχω μάθει να αντιλαμβάνομαι τον ανθρώπινο πολιτισμό· ως κάτι ενιαίο, πλήρες και άμεσα σχετιζόμενο. Όλα συνδέονται μεταξύ τους· γιατί η ανθρωπότητα είναι ένα».
Έχετε γίνει ιδιαίτερα αγαπητός στο νεανικό κοινό. Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο στοίχημα όταν μιλάς για αρχαιότητα σε ανθρώπους που ζουν στον 21ο αιώνα;
«Να μην προσπαθείς να τους κάνεις μάθημα. Να τους μιλάς στη γλώσσα τους. Να κάνεις χιούμορ. Είναι τόσο απλό και παράλληλα τόσο ουσιώδες. Έχουμε την τάση αυτόματα να θεωρούμε τις νεότερες γενιές ως πιο “χαζές” ή αδιάφορες. Αλλά και εμάς, έτσι μας έβλεπαν οι προηγούμενοι. Θέλει να σεβόμαστε και να εμπιστευόμαστε την νέα γενιά και να μιλάμε στη γλώσσα τους ακομπλεξάριστα».
Έχετε εξερευνήσει ήδη τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, τώρα την Αίγυπτο, τη Μεσοποταμία και τους Βίκινγκς. Υπάρχουν άλλοι πολιτισμοί που σας «γνέφουν» για το επόμενο ταξίδι;
«Φυσικά! Οι Μάγιας και οι Ίνκας στην Αμερική, οι Κέλτες στην Ευρώπη, οι Ινδοί και οι Κινέζοι, και πολλοί άλλοι. Ευελπιστώ να αγαπηθεί το πρώτο αυτό βιβλίο και να μου δοθεί η ευκαιρία να εξερευνήσουμε κι άλλους πολιτισμούς».
Πώς βλέπετε το μέλλον της αρχαιολογίας στην Ελλάδα -ως επιστήμη αλλά και ως αφηγηματικό εργαλείο;
«Η αρχαιολογία είναι η πιο οικουμενική και απολαυστική επιστήμη από όλες. Συνδέεται άρρηκτα με την κοσμοθεωρία που χτίζουμε όλοι για την παρουσία μας στον πλανήτη και την σχέση μας με τους άλλους ανθρώπους, έτσι το ενδιαφέρον και η σημασία της δεν θα ξεθωριάσει ποτέ!»
Αν μπορούσατε να καθίσετε πραγματικά σε ένα μπαρ με έναν Αιγύπτιο, έναν Βαβυλώνιο και έναν Βίκινγκ, ποια θα ήταν η πρώτη σας ερώτηση προς τον καθένα;
«Τον Αιγύπτιο θα τον ρωτούσα πώς ακριβώς έχτιζαν πυραμίδες, τον Βαβυλώνιο θα τον ρωτούσα για το Έπος του Γκιλγκαμές και τον Βίκινγκ θα τον ρωτούσα πώς κατάφερνε να βρίσκει τον προσανατολισμό του όταν ταξίδευε στις φουρτουνιασμένες, βροχερές, βόρειες θάλασσες».
