Έρχεται στη ζωή σ’ ένα ξύλινο αγροτόσπιτο στο Στάτεν Άιλαντ, ως το τέταρτο παιδί από εννέα, σε μια οικογένεια που βυθίζεται στη φτώχεια. Και αυτό θα αποδειχθεί το ισχυρότερο κίνητρο για να μεγαλουργήσει.
Το ημερολόγιο γράφει 27 Μαΐου 1794 την ημέρα που γεννιέται ο Κορνήλιους Βάντερμπιλτ. Ο πατέρας του ράθυμος και χωρίς φιλοδοξίες, δεν θα φτιάξει τίποτα. Η μητέρα του, η Πίμπι, κρατάει την οικογένεια όρθια – και σώζει το σπίτι απ’ την κατάσχεση βγάζοντας τρεις χιλιάδες δολάρια από το παλιό ρολόι της κουζίνας.
Είναι έξυπνη, δύσκολη, σκληρή. Του δίνει εκατό δολάρια στα δεκάξι του, μόλις έχει οργώσει και φυτέψει ένα πετρώδες χωράφι. Σε έναν χρόνο της τα επιστρέφει με 1.000 δολάρια τόκο. Κανείς δεν γελάει πια μαζί του.
Ο Βάντερμπιλτ δεν τελειώνει ποτέ το σχολείο. Στα 11 του έχει ήδη πιάσει δουλειά στο λιμάνι. Σε ηλικία μόλις 16 ετών αγοράζει μια μικρή λέμβο με χρήματα από τη μάνα του και ξεκινά να μεταφέρει κόσμο από το Στάτεν Άιλαντ στη Νέα Υόρκη.
O πόλεμος
Στον Πόλεμο του 1812 επεκτείνει τη δραστηριότητά του και εξυπηρετεί τα στρατιωτικά φυλάκια του λιμανιού. Χτίζει τον εαυτό του από τη θάλασσα, με ιδρώτα, εμμονή και εμπορικό ένστικτο που ξεπερνά την εποχή.
Το 1818 τα πουλάει όλα. Πάει να δουλέψει για τον Τόμας Γκίμπονς και μαθαίνει τα ατμόπλοια. Μαζί με αυτά μαθαίνει και τη νομική, τα μονοπώλια, τα δικαστήρια, τις στρατηγικές εξόντωσης. Το 1824, η υπόθεση Gibbons v. Ogden περνά στο Ανώτατο Δικαστήριο και συντρίβει το μονοπώλιο στα νερά της Νέας Υόρκης. Ο Βάντερμπιλτ καταλαβαίνει κάτι βαθύτερο: πως οι ράγες του πλούτου στην Αμερική είναι νομικές, όχι μόνο μεταφορικές.
Μόλις το 1829 φτιάχνει δική του εταιρεία ατμόπλοιων. Και αποκτά το παρατσούκλι The commodore (o αρχιπλοίαρχος). Στη δεκαετία που ακολουθεί, συντρίβει τον ανταγωνισμό στον ποταμό Χάντσον, ρίχνει τις τιμές, προσφέρει πολυτέλεια, εξαναγκάζει τους άλλους να τον πληρώνουν για να φύγει. Το 1846 είναι ήδη εκατομμυριούχος.
Ο πυρετός του χρυσού
Όταν ξεσπά ο Πυρετός του Χρυσού το 1849, μυρίζεται ευκαιρία. Δημιουργεί το Accessory Transit Company και στήνει διαδρομή από Νέα Υόρκη και Νέα Ορλεάνη προς Σαν Φρανσίσκο μέσω Νικαράγουας. Η ροή χρημάτων είναι αμείωτη – μέχρι που οι ανταγωνιστές του τον πληρώνουν έως και 56.000 δολάρια τον μήνα για να φύγει. Και φεύγει. Δεν χάνει, επιλέγει πότε αποχωρεί.
Και ο σιδηρόδρομος
Οδεύει προς τον σιδηρόδρομο. Στο τέλος της δεκαετίας του 1850, ξεπουλά τα πλοία του. Το 1863 ελέγχει πλήρως τη New York & Harlem Railroad. Αγοράζει την Hudson River Railroad. Καταπίνει τη New York Central. Το 1869, τις ενοποιεί και χτίζει το πρώτο κολοσσιαίο τραστ των Ηνωμένων Πολιτειών. Προσθέτει τη Lake Shore and Michigan Southern Railroad και συνδέει για πρώτη φορά με απευθείας σιδηρόδρομο τη Νέα Υόρκη με το Σικάγο. Ο Βάντερμπιλτ δεν ακολουθεί τη γεωγραφία – τη δημιουργεί.
Το 1871 ολοκληρώνει τον Μεγάλο Κεντρικό Σταθμό στη Νέα Υόρκη. Ένα έργο-μαμούθ, που δίνει δουλειά σε χιλιάδες ανθρώπους εν μέσω της ύφεσης του 1873. Δεν το κάνει από καλοσύνη – το κάνει γιατί είναι οραματιστής μηχανικής δύναμης. Ο φιλανθρωπικός Βάντερμπιλτ είναι άλλωστε σχεδόν ανύπαρκτος. Μόνο στα τελευταία χρόνια δίνει ένα εκατομμύριο δολάρια για να ιδρυθεί το Πανεπιστήμιο Βάντερμπιλτ στο Νάσβιλ. Ό,τι κάνει, έχει σκοπό, έχει αποτύπωμα.
13 παιδιά – Αφήνει τα πάντα σε έναν γιο
Κάνει δεκατρία παιδιά. Αγνοεί τις κόρες του και παραδίδει σχεδόν όλη την περιουσία στον γιο του, Γουίλιαμ. Τους υπόλοιπους τους περιφρονεί.
Πεθαίνει στις 4 Ιανουαρίου του 1877, έχοντας συγκεντρώσει μια περιουσία 105 εκατομμυρίων δολαρίων – το 1/87 του αμερικανικού ΑΕΠ. Είναι ο πρώτος Αμερικανός μεγαλοδυναστός. Ο πρώτος που δεν χτίζει πλούτο απλώς για να επιβιώσει, αλλά για να υποτάξει τον κόσμο γύρω του.
Ο Κορνήλιους Βάντερμπιλτ πεθαίνει έχοντας αλλάξει το τοπίο, τη βιομηχανία, την ιδέα του τι σημαίνει να είσαι πλούσιος στην Αμερική. Οι επόμενοι θα χτίσουν παλάτια, θα συλλέξουν τέχνη, θα μιλήσουν για φιλανθρωπία. Ο ίδιος δεν το χρειάζεται. Είναι ο πρώτος. Ο Commodore.
