Ήταν οι πιο παράξενες Κάννες που έχω ζήσει.
Όχι για το πρόγραμμα των ταινιών (αδιάφορο ως επί το πλείστων, με τρεις – τέσσερις εξαιρέσεις) αλλά για τη χρονική συγκυρία και τους συνειρμούς της.
Στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ συμπεριλήφθηκε και η ταινία «Put Your Soul on Your Hand and Walk», ένα ντοκιμαντέρ για την Παλαιστίνια φωτορεπόρτερ Φατμά Χασόνα, μα και ένα βαθιά ανθρώπινο πορτρέτο μιας νεαρής γυναίκας που πίστευε στην τέχνη ως μορφή αντίστασης. Μια μέρα όμως μετά την ανακοίνωση της συμμετοχής της, η 25χρονη Φατμά σκοτώθηκε μαζί με την οικογένειάς της, ύστερα από ισραηλινό πλήγμα που έπληξε το σπίτι τους στη βόρεια Γάζα. Η δε σκηνοθέτιδα του φιλμ, Σεπιντέ Φαρσί, άφησε να εννοηθεί ότι το κτίριο ίσως να στοχοποιήθηκε σκόπιμα, υπογραμμίζοντας τον υψηλό αριθμό νεκρών δημοσιογράφων και φωτογράφων στη Γάζα, οι οποίοι έχουν χάσει τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Μερικές δεκαετίες πριν, αυτό θα ήταν αρκετό για να οδηγήσει σε εκρηκτικές αντιδράσεις, σαν αυτές του ’68, όταν δηλαδή ο Φρανσουά Τριφό κι ο Ζαν Λικ Γκοντάρ, μαζί με άλλους τριάντα, κρεμάστηκαν από τις κουρτίνες της αυλαίας στην Grande Salle ούτως ώστε να μην διεξαχθεί η προβολή της ταινίας «Stres-es tres-tres» του Κάρλος Σάουρα, με πρωταγωνίστρια την Τζέραλντιν Τσάπλιν. Οι δυο τελευταίοι μάλιστα ήταν κι αυτοί μαζί με τους τριάντα που προαναφέραμε. Και, τέλος πάντων, Φεστιβάλ δεν έγινε εκείνη τη χρονιά, «σε ένδειξη συμπαράστασης προς τους εργαζόμενους και τους φοιτητές κι ως επίθεση στην απαρχαιωμένη γαλλική κινηματογραφική βιομηχανία, η οποία προτιμά το εμπόριο σε βάρος της τέχνης». Έχουν περάσει λοιπόν αυτές οι εποχές. Και το Φεστιβάλ είναι πλέον ένας πολυσύνθετος οργανισμός κεφαλαίων, βαρύς και δυσκίνητος. Τουλάχιστον δεν ντρέπεται για τις πολιτικές θέσεις των καλεσμένων του, όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, με τη Μπερλινάλε.
Στο δια ταύτα, ο Τζαφάρ Παναχί ήταν το φαβορί πριν ακόμα προβληθεί επισήμως η ταινία του, το πολιτικό θρίλερ «Ένα Απλό Ατύχημα», που κατέκτησε τον φετινό Χρυσό Φοίνικα όντας γυρισμένη υπό καθεστώς απόλυτης μυστικότητας, χωρίς δηλαδή την άδεια των ιρανικών αρχών. Ο 64χρονος δημιουργός, που είχε να παραστεί στο φεστιβάλ από το 2003, παρέλαβε το βραβείο του από την πρόεδρο της κριτικής επιτροπής, Ζιλιέτ Μπινός (που αγαπά πολύ το Ιρανικό σινεμά – θυμίζουμε τους δεσμούς της με τον Κιαροστάμι) δηλώνοντας από σκηνής: «Το σημαντικότερο είναι η ελευθερία της χώρας μας».
Καμαρώσαμε επίσης τους αμέτρητους σταρ. Από τον Πέντρο Πασκάλ, τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο, την Ελ Φάνινγκ, την Σκάρλετ Γιόχανσον, τον Τομ Κρουζ, τον Μπιλ Μάρεϊ, τον Γιόακιν Φίνιξ και την Έμα Στόουν, μπορούσες άνετα να χάσεις το μέτρημα – ειδικά αν ήσουν και φωτορεπόρτερ, σαν αυτόν τον κακομοίρη που άκουσε τα εξ αμάξης από τον Ντένζελ Ουάσινγκτον, που καθόλου δεν του αρέσει να του πιάνουν το σακάκι του την ώρα που κάνει πασαρέλα στο κόκκινο χαλί.
Στις υπόλοιπες βραβεύσεις, το Μεγάλο Βραβείο απέσπασε ο Νορβηγός Γιοακίμ Τρίερ για το υπέροχο «Sentimental Value», ένα καλογραμμένο ψυχολογικό δράμα που παρά τη Σκανδιναυική του καταγωγή, δεν σε «αποτελειώνει», αλλά αντιθέτως διαθέτει στιγμές λυτρωτικού χιούμορ και Τσεχοφ-ικής ειρωνείας. Έλαμψε και η Ελ Φάνινγκ στο κόκκινο χαλί, που δίνει ρέστα στην ταινία, κι ας εμφανίζεται μόλις 15 λεπτά – όλο το καστ όμως αποδίδει τα μέγιστα. Οι παλιοί γνώριμοι Λικ και Ζαν-Πιερ Νταρντέν απέσπασαν το Βραβείο Σεναρίου για τις «Νεαρές Μητέρες» αποδεικνύοντας πως το σινεμά που στηρίζεται στην αλήθεια δε γίνεται να «παλιώσει» ποτέ, ενώ το Βραβείο Σκηνοθεσίας κατέκτησε ο Κλέμπερ Μεντόνσα Φίλιου για τον «Μυστικό Πράκτορα», με τον πρωταγωνιστή του, Βάγκνερ Μούρα, να βραβεύεται για την ερμηνεία του. Φιλμ απολαυστικό, από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό, με μια σχεδόν σέπια, «φθαρμένη» φωτογραφία να παραπέμπει στα 70s, όπου και διαδραματίζεται (κυρίως) αυτό το καυστικό, σχεδόν σαρδόνιο πολιτικό θρίλερ με σουρεάλ ξεσπάσματα που σε πιάνουν εντελώς εξ απίνης. Ακολούθως, η Ναντιά Μελιτί ξεχώρισε στην κατηγορία Α’ Γυναικείου Ρόλου για τη «Μικρή Αδελφή».
Περισσότερο απ’ όλα, χειροκροτήσαμε το «Sirat» του Ολιβέ Λάξε, ένα παραισθησιογόνο road movie άκρατης δύναμης. Ξεκινά στην έρημο του Μαρόκο, με ένα rave party στο πουθενά όπου φτάνει ο Λουί, συνοδευόμενος από το γιό του, αναζητώντας τη μεγαλύτερη κόρη του, τη Μαρίνα, η οποία έχει εξαφανιστεί. Ένας άγνωστος κόσμος ανοίγεται μπροστά του, αυτός των ονειροπόλων ravers στο περιθώριο της κοινωνίας, των σύγχρονων ακροβατών, με τους οποίους ξεκινάει ένα roadtrip στην έρημο της Σαχάρας σε αναζήτηση του επόμενου πάρτι στο οποίο η κόρη του μπορεί να συμμετάσχει. Το πάρτι όμως σύντομα θα τελειώσει, στέλνοντας την ιστορία… στην Κόλαση. Δεν ξέρω αν θα βρει διανομή στην Ελλάδα, αλλά μιλάμε για σινεμά-δυναμίτη που συντονίζεται πλήρως με αυτή τη συχνότητα απόγνωσης και απελπισίας που αντηχεί σ’ όλο το Δυτικό Κόσμο και κοντοστέκεται κάπου ανάμεσα στο «Μεροκάματο του τρόμου» του Κλουζό, το «Μαντ Μαξ» και το «Ζαμπρίνσκι Πόιντ» του Μικελάντζελο Αντονιόνι.
Και του χρόνου λοιπόν.
