Οι περισσότεροι κοινοποιούμε στα social media στιγμές από την προσωπική μας ζωή. Αθλητικές δραστηριότητες και παρουσίαση γευστικών πιάτων μέχρι προσωπικές επιτυχίες και ξεχωριστές στιγμές κοινοποιούνται συνήθως στα μέλη της οικογένειας, τους φίλους αλλά μερικές φορές και σε όλους τους followers.
Το βασικό κίνητρο πίσω από αυτήν την ανάγκη είναι η ενίσχυση των δεσμών με τα μέλη της οικογένειας και τους φίλους που συχνά είναι διασκορπισμένα σε όλο τον κόσμο.
Πολλοί γονείς όμως κοινοποιούν και φωτογραφίες των παιδιών τους και μάλιστα από πολύ μικρή ηλικία: από τα πρώτα δοντάκια, τα πρώτα τους βήματα, την εκπαίδευση τουαλέτας, ενώ αρκετοί ανεβάζουν στα προσωπικά τους κοινωνικά μέσα ακόμα και τον πρώτο υπέρηχο της κύησης. Με άλλα λόγια, πολλά παιδιά έχουν, εν αγνοία τους, ψηφιακή παρουσία πριν ακόμη… γεννηθούν.
Το φαινόμενο αυτής της υπερ-έκθεσης των παιδιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει κερδίσει ακόμη και το δικό του όνομα: sharenting (το φαινόμενο που προέρχεται από τις λέξεις share-μοιράζομαι και parenting-ανατροφή).
Και ενώ είναι φυσιολογικό να νοιώθει κανείς την ανάγκη να καταγράψει τη διαδικασία μεγαλώματος των παιδιών του, δεν είναι απαραίτητα σωστό να μοιράζεται την κάθε στιγμή τους στα social media.
Σύμφωνα με την ESET, αυτοί είναι μερικοί από τους λόγους για τους οποίους κάτι τέτοιο αντενδείκνυται.
Δεν πρόκειται για τα δικά σας δεδομένα
Αν και οι περισσότεροι γονείς προφανώς νοιαζόμαστε για το καλό των παιδιών μας, συνήθως είμαστε και εκείνοι που παραβιάζουν περισσότερο την ιδιωτικότητά τους.
Για παράδειγμα: όταν μοιραζόμαστε δημόσια χιουμοριστικές στιγμές και επιτυχίες των παιδιών μας, αυτόματα παραβιάζουμε το δικαίωμά τους στην ιδιωτικότητα. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Επίτροπου παιδιών στην Αγγλία, οι γονείς δημοσιεύουν κατά μέσο όρο 1.300 φωτογραφίες και βίντεο των παιδιών τους έως την ηλικία των 13 ετών.
Και ενώ οι γονείς έχουμε τις καλύτερες προθέσεις όταν μοιραζόμαστε διάφορες πτυχές της ζωής των παιδιών μας, θα πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά τι αντίκτυπο θα μπορούσε να έχει για αυτά στο μέλλον η δημοσιοποίηση πληροφοριών τέτοιου είδους. Γιατί, καθώς μεγαλώνουν, μερικές από τις φωτογραφίες και τις λεπτομέρειες που έχουμε δημοσιοποιήσει ως γονείς ενδέχεται να έχουν εκτεταμένες συνέπειες για τα παιδιά μας, τις οποίες τη δεδομένη στιγμή δεν μπορούμε να γνωρίζουμε.
Για αυτό είναι σημαντικό να θέτουμε εκ των προτέρων κάποιους περιορισμούς ως προς το τι περιεχόμενο μπορούμε τελικά να κοινοποιούμε και βεβαίως, όσο τα παιδιά μας μεγαλώνουν, θα πρέπει να σεβόμαστε την άποψή τους για το συγκεκριμένο θέμα. Δεν είναι τυχαίο ότι η Gwyneth Paltrow δέχθηκε επίπληξη από την κόρη της Apple Martin όταν ανέβασε στα social media μια φωτογραφία μαμάς-κόρης χωρίς να ζητήσει προηγουμένως τη συγκατάθεσή της. «Μαμά, το συζητήσαμε αυτό! Δεν μπορείς να δημοσιεύεις τίποτα χωρίς τη συγκατάθεσή μου!» έγραψε η δεκατετράχρονη Apple.
Τι δημοσιοποιούμε και σε ποιόν;
Τα δεδομένα στο Διαδίκτυο έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να διευκολύνουν την αναζήτηση και την κοινοποίηση και διατηρούνται εκεί για πολλά χρόνια. Ή με άλλα λόγια «ότι ανεβαίνει στο Internet, συνήθως μένει εκεί».
Εντούτοις, οι άνθρωποι τείνουμε να ξεχνάμε ότι κάτι τόσο απλό όσο το να μοιραζόμαστε μια φωτογραφία ενός παιδικού πάρτι γενεθλίων θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη ζημιά αν η φωτογραφία καταλήξει σε λάθος χέρια.
Ας αναλύσουμε πόσες πληροφορίες μπορεί να περιλαμβάνει μια τέτοια ανάρτηση:
• Μια φωτογραφία του παιδιού, που πιθανά θα συνοδεύεται από μια ευχή του τύπου «χαρούμενα 2α γενέθλια, Γιάννη!».
• Λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να δίνουν στοιχεία για την τοποθεσία.
• Άλλους ανθρώπους, αφού θα μπορούσε να είναι μια ομαδική φωτογραφία. Αυτό μπορεί να προκαλέσει επίσης προβλήματα, αφού πρέπει να λάβετε υπόψιν και την ιδιωτικότητα των ανθρώπων που συμμετέχουν σε τέτοια γεγονότα.
• Κάποια γεωγραφική ετικέτα, εάν ο γονέας δεν έχει ήδη απενεργοποιήσει τη σήμανση τοποθεσίας λήψης της φωτογραφίας.
Συγκεντρώνοντας όλες αυτές τις πληροφορίες μαζί έχουμε το όνομα, την ημερομηνία γέννησης και τη διεύθυνση του παιδιού, τα οποία θα μπορούσαν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν πχ για κλοπή ταυτότητας.
Η Stacey Steinberg, αναπληρώτρια διευθύντρια του Κέντρου για Παιδιά και Οικογένειες (Center on Children and Families), αναφέρθηκε στους κινδύνους του sharenting στη μελέτη με τίτλο Sharenting: Η ιδιωτικότητα των παιδιών στην εποχή των social media. Ένα από τα παραδείγματα που αναφέρει αφορά μητέρα που δημοσίευσε φωτογραφίες των δίδυμων παιδιών της καθώς ήταν στην τουαλέτα. Η μητέρα ανακάλυψε, αργότερα, ότι κάποιοι είχαν κατεβάσει τις φωτογραφίες, τις είχαν επεξεργαστεί και στη συνέχεια τις είχαν ανεβάσει σε ιστοσελίδα για παιδόφιλους.
Πως να είσαστε υπεύθυνος γονιός στα social media;
Η καλύτερη και ασφαλέστερη συμβουλή είναι «μη δημοσιεύετε στα social media τίποτε που να σχετίζεται με τα παιδιά σας» όμως αυτό θα ήταν σχεδόν ακατόρθωτο για τους περισσότερους σύγχρονους γονείς. Η εποχή που ξεφυλλίζαμε τα οικογενειακά άλμπουμ έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί και ούτε είναι πρακτικό να κουβαλάμε μαζί μας άλμπουμ φωτογραφιών για να τα δείξουμε στα μέλη της οικογένειάς μας ή τους φίλους μας.
Ωστόσο, σύμφωνα με την ESET, υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορούμε να κοινοποιούμε τις φωτογραφίες μετριάζοντας τους κινδύνους που περιγράψαμε νωρίτερα. Μερικοί από αυτούς είναι οι εξής:
• Μην μοιράζεστε κάτι που μπορεί να περιέχει προσωπικά στοιχεία ή πληροφορίες που μπορούν να συμβάλλουν στην αναγνώριση του παιδιού σας, όπως ονόματα, διευθύνσεις, ημερομηνία γέννησης.
• Απενεργοποιήστε τη σήμανση τοποθεσίας όταν κάνετε λήψη φωτογραφιών ώστε να μην εμφανίζονται οι ετικέτες τοποθεσίας.
• Να είστε προσεκτικοί σχετικά με τον τρόπο κοινοποίησης των φωτογραφιών. Πριν αναρτήσετε κάτι στα social media ρίξτε πρώτα μια ματιά στα φίλτρα απορρήτου και στη συνέχεια στο κοινό στο οποίο θα κοινοποιήσετε την ανάρτηση.
• Μοιραστείτε φωτογραφίες και πληροφορίες με άτομα που γνωρίζετε και εμπιστεύεστε και ζητήστε τους να μην τα μοιραστούν με άλλους.
• Πριν δημοσιεύσετε κάτι, κάντε μια παύση και σκεφτείτε κατά πόσο αυτό που σκοπεύετε να μοιραστείτε θα επηρεάσει στο μέλλον το παιδί σας και πώς.
Είναι λογικό να θέλουμε να καταγράψουμε τις αναμνήσεις μας και να τις μοιραστούμε στη συνέχεια με εκείνους που αγαπάμε, όμως αυτό θα πρέπει να γίνεται με τον ασφαλέστερο και τον πιο υπεύθυνο τρόπο.
Ελπίζουμε ότι αυτό το άρθρο θα ρίξει λίγο φως στους κινδύνους που συνδέονται με την υπερβολική δημοσιοποίηση φωτογραφιών στα social media και τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει αυτό στο μέλλον των παιδιών μας. Τα παιδιά μας τελικά θα γίνουν και αυτοί χρήστες των social media, οπότε μπορούμε σήμερα να τα βοηθήσουμε δίνοντας το καλό παράδειγμα.
