Skip to main content

Λύθηκε το μυστήριο «ροών λάβας» στον Άρη

Το μυστήριο κάποιων ροών που παρέπεμπαν σε λάβα στον Άρη έλυσαν επιστήμονες, οι οποίοι λένε πως δεν πρόκειται για λάβα, μα για λάσπη.

Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες τέτοιοι σχηματισμοί στην επιφάνεια του Άρη, και συχνά βρίσκονται σε μεγάλα κανάλια στην επιφάνεια που σχηματίστηκαν από αρχαία υγρά. Τα κανάλια αυτά είναι πολύ μακριά, με μήκη εκατοντάδων χιλιομέτρων και πλάτη συνήθως δεκάδων χιλιομέτρων. Θεωρείται πως ήταν το αποτέλεσμα μεγάλων πλημμυρών, με τεράστιους όγκους νερού, συγκρίσιμων με τις μεγαλύτερες πλημμύρες της Γης. Όταν το νερό εισέρχεται στο υπέδαφος, μπορεί να βγει ξανά έξω σαν λάσπη- και μια ευρωπαϊκή επιστημονική ομάδα προσομοίωσε την κίνηση της λάσπης στην επιφάνεια του Άρη, με τα αποτελέσματα να δημοσιεύονται στο Nature Geoscience.

Της έρευνας ηγήθηκε το Ινστιτούτο Γεωφυσικής στην Τσεχική Ακαδημία Επιστημών, και σε αυτήν συμμετείχαν το Lancaster University, το Open University και το Rutherford Appleton Laboratory στο Ηνωμένο Βασίλειο, το CNRS στη Γαλλία, το DLR και το Münster University στη Γερμανία και το CEED στη Νορβηγία.

Χρησιμοποιώντας τον ειδικό «Θάλαμο Άρη» (Mars Chamber) στο Open University, οι επιστήμονες αναδημιούργησαν τη θερμοκρασία της επιφάνειας και την ατμοσφαιρική πίεση στον Άρη, στο πλαίσιο της προσομοίωσης των συνθηκών τόσο στη Γη όσο και στον Άρη. Πειράματα πραγματοποιήθηκαν σε θάλαμο κενού για να προσομοιωθεί η απελευθέρωση λάσπης στον Άρη- φαινόμενο που παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον επειδή είχε θεαθεί από διαστημόπλοια, αλλά κανένα όχημα εδάφους δεν είχε επισκεφθεί κάτι τέτοιο, και υπήρχαν αμφιβολίες ως προς το αν επρόκειτο για λάβα ή λάσπη.

Οι επιστήμονες έκαναν πειράματα σε χαμηλή πίεση και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (-20 βαθμών Κελσίου) για να προσομοιωθεί το αρειανό περιβάλλον. Όπως διαπιστώθηκε, η λάβα που ρέει στον Άρη συμπεριφέρεται διαφορετικά από ό,τι στη Γη, εξαιτίας του ταχέος παγώματος και του σχηματισμού μιας παγωμένης κρούστας. Αυτό οφείλεται στο ότι το νερό δεν είναι σταθερό και αρχίζει να βράζει και να εξατμίζεται. Η εξάτμιση αυτή απομακρύνει τη θερμότητα από τη λάσπη, με αποτέλεσμα στο τέλος να παγώνει.

Ο μηχανισμός αυτός έχει προταθεί και για τον πλανήτη- νάνο Δήμητρα, που βρίσκεται στη ζώνη αστεροειδών ανάμεσα στον Άρη και στον Δία, και μπορεί να έχει έναν ωκεανό λασπωμένου νερού κάτω από το παγωμένο κέλυφός του.