Γνωρίζουμε την πολύ μεγάλη κοινότητα των ερασιτεχνών αστρονόμων που αριθμεί πολλές χιλιάδες μέλη σε όλο τον κόσμο η οποία συμβάλει πολύ συχνά σε νέες ανακαλύψεις στο Σύμπαν. Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που όπως και στην περίπτωση των ερασιτεχνών αστρονόμων χωρίς να είναι αυτό το αντικείμενο των σπουδών τους αποφάσισαν να ενταχθούν σε άλλα ερευνητικά πεδία που συνδέονται με το Διάστημα και την κοσμολογία γενικότερα.
Μια τέτοια περίπτωση είναι και η αρχιτέκτων-εικαστικός Ευρυδίκη Μαρία Βεντούρη η οποία εδώ και πολλά χρόνια μελετά συστηματικά τη θεωρητική φυσική, την κοσμολογία και την κβαντική μηχανική και πραγματοποιεί μελέτες έχοντας στρέψει το ενδιαφέρον της τα τελευταία χρόνια στο
κεφάλαιο «ύλη-αντιύλη».
Με δημοσίευση της στο αποθετήριο Zenodo η κ. Βεντούρη επιχειρεί να δώσει τη δική της απάντηση σε ένα από θεμελιώδη κοσμολογικά ζητήματα που
απασχολούν την επιστημονική κοινότητα και πιο συγκεκριμένα την αλληλεπίδραση της ύλης με την αντιύλη και το γιατί η ύλη και η αντιύλη δεν εξουδετέρωσαν η μία την άλλη στη Μεγάλη Έκρηξη, το μυστηριώδες φαινόμενο από το οποίο προέκυψε το Σύμπαν. Η κ. Βεντούρη μιλά στο Naftemporiki.gr για τη θεωρία που διατύπωσε σχετικά με αυτό το ζήτημα.
«Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε με αυτή την έρευνα;»
Αποφάσισα να ασχοληθώ με αυτή την έρευνα από μια βαθιά και διαρκή γοητεία που πάντα μου ασκούσαν τα θεμελιώδη ερωτήματα της φυσικής —
ερωτήματα που δεν αφορούν μόνο την επιστήμη, αλλά και την ίδια την ύπαρξή μας. Η γνωριμία μου με την έννοια της αντιύλης έγινε στα μαθητικά μου χρόνια, όταν ο καθηγητής μας της φυσικής, ο αείμνηστος Ιάκωβος Πουράκης, μας μίλησε εκτός προγράμματος για αυτήν. Από τότε το ποζιτρόνιο έγινε ο επίμονος σύντροφος της σκέψης μου. Εδώ και πολλά χρόνια μελετώ συστηματικά τη θεωρητική φυσική, την κοσμολογία και την κβαντική μηχανική. Σε αυτό το πλαίσιο παρακολούθησα μαθήματα στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Τμήμα Φυσικής), καθώς και κύκλους του προγράμματος «ΜΑΘΗΣΙΣ», όπως τη Σχετικιστική Κβαντομηχανική του κ. Στέφανου Τραχανά. Παράλληλα, μελέτησα συστηματικά τη σχετική βιβλιογραφία και αφιέρωσα πολλά χρόνια στη θεωρητική αναζήτηση γύρω από τη φύση του φωτός και τη συνύπαρξη ύλης–αντιύλης.
Ως αρχιτέκτων, η σκέψη μου ήταν πάντοτε στραμμένη στις δομές και στις συμμετρίες. Με τον καιρό, αυτό το πάθος μεταφέρθηκε από τον χώρο της αρχιτεκτονικής στον ίδιο τον «χώρο» της φύσης, στην εσωτερική δομή της ύλης. Το ζήτημα της ύλης και της αντιύλης είναι κεντρικό. Σύμφωνα με την
καθιερωμένη άποψη, ύλη και αντιύλη θα έπρεπε να έχουν αλληλοεξουδετερωθεί μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, αφήνοντας πίσω μόνο ακτινοβολία. Κι όμως, υπάρχουμε — πράγμα που σημαίνει ότι κάτι ουσιαστικό λείπει από αυτή την εικόνα. Στην ολοκλήρωση αυτής της εικόνας, στο να κατανοήσουμε γιατί υπάρχουμε και πώς έγινε αυτό, έστρεψα τις προσπάθειες της έρευνάς μου. Η αντιύλη προφανώς δεν εξαφανίστηκε ποτέ. Αντίθετα, συνυπάρχει με την
ύλη ως το συμπληρωματικό της στοιχείο μέσα σε ένα κοινό σύστημα. Η συνύπαρξη και η αλληλεπίδρασή τους — και όχι η εξαΰλωση — είναι αυτό που
οικοδομεί τη δομή και τη σταθερότητα του σύμπαντος. Η ύλη και η αντιύλη γεννήθηκαν μαζί για να χτίσουν κόσμους. Η έρευνά μου συγκλίνει σε μια διαφορετική θεώρηση, σύμφωνα με την οποία η ύλη και η αντιύλη δεν αποτελούν αντίπαλες δυνάμεις, αλλά πρωτογενείς συνεταίρους στη δημιουργία της Ύλης.
Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την αλληλεπίδραση ύλης και αντιύλης; Είναι τόσο κρίσιμο για την ύπαρξη του Σύμπαντος όπως υποστηρίζουν διάφοροι ειδικοί;
Η αλληλεπίδραση ύλης και αντιύλης βρίσκεται στον πυρήνα του ίδιου του ερωτήματος «γιατί υπάρχει κάτι αντί για το τίποτα;». Αν η ύλη και η αντιύλη είχαν απλώς αλληλοεξουδετερωθεί το Σύμπαν δεν θα υπήρχε με τη μορφή που το γνωρίζουμε ούτε φυσικά και εμείς οι ίδιοι. Επομένως, δεν πρόκειται για μια λεπτομέρεια της φυσικής, αλλά για το θεμέλιο της ύπαρξης. Αν κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν θα μπορέσουμε να καταλάβουμε όχι μόνο πώς σχηματίστηκαν οι πρώτες δομές ύλης μετά τη Μεγάλη Έκρηξη αλλά και πώς λειτουργεί βαθύτερα η φύση.
Η δική μου πρόταση επιχειρεί να δείξει ότι η συνύπαρξη ύλης–αντιύλης δεν είναι τυχαία, αλλά δομική. Είναι η ίδια η «μηχανή» που παράγει τη
σταθερότητα των σωματιδίων, την κβαντική συμπεριφορά και τελικά τα θεμελιώδη πεδία που συγκρατούν το Σύμπαν. Οι δύο αυτές συμπληρωματικές «όψεις» γεννήθηκαν μαζί και ισόποσες για να δημιουργήσουν τις δομές, όλη την κίνηση και την ενεργειακή γκάμα της ύλης, για να δημιουργήσουν την ύπαρξή μας. Όπως δεν μπορεί να υπάρξει ηλεκτρικό ρεύμα ή μαγνητικό πεδίο χωρίς δύο αντίθετους πόλους έτσι και η φύση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την ύλη και την αντιύλη της. Κάθε σωματίδιο της ύλης μας αποτελείται ισόποσα από σωματίδια και αντισωματίδια — σύμφωνα με τις έρευνες της σωματιδιακής φυσικής — όπως και όλα τα ενεργειακά πεδία και τα σωματίδια αλληλεπίδρασης που τα δημιουργούν. Άρα πώς εξαφανίστηκε η αντιύλη από το σύμπαν; Αφού είναι εδώ παρούσα σε ίσες ποσότητες με την ύλη, χωρίς να υπερτερεί καμία από τις δύο της άλλης. Είμαστε η ύλη και η αντιύλη μας.
Η επιστήμη έχει καταφέρει να πάει πίσω το ρολόι του χρόνου τόσο πολύ ώστε να γνωρίζουμε τι συνέβη εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Είμαστε κοντά στο να φτάσουμε στο τέλος και να ανακαλύψουμε το πώς και ίσως το γιατί γεννήθηκε το Σύμπαν και τι θα σημαίνει αυτό;
Η επιστήμη έχει κατορθώσει να φτάσει πολύ κοντά στις πρώτες στιγμές μετά τη Μεγάλη Έκρηξη ωστόσο όσο προσεγγίζουμε την αρχή, τόσο περισσότερο
συναντούμε τα όρια της γνώσης μας. Σήμερα η φυσική συναντά όρια: ανοιχτά ερωτήματα για τη φύση του μαγνητικού πεδίου, για το τι εξυπηρετεί το σπιν των σωματιδίων για την ενοποίηση των θεμελιωδών αλληλεπιδράσεων. Έχει όμως ταυτόχρονα κατακτήσει την γνώση που χρειάζεται ώστε να μπορεί
να συναρμολογήσει τη μεγάλη εικόνα αρκεί να ερμηνευθούν σωστά τα ίδια της τα ευρήματα. Εδώ, η αποδοχή της αντιύλης ως συνδημιουργού της Ύλης
είναι ζωτικής σημασίας για την περαιτέρω έρευνα.
Η προέλευση και η λειτουργία του σύμπαντος δεν είναι λοιπόν ένα αφηρημένο ερώτημα· είναι η κλείδα για να συνδεθούν και να ερμηνευτούν τα
διάσπαρτα μυστήρια. Το «πώς» μπορεί να περιγραφεί με φυσικά μοντέλα, αλλά το «γιατί» παραμένει ένα διαχρονικό ερώτημα που ξεπερνά τη φυσική και αγγίζει τη φιλοσοφία. Είναι το ίδιο ερώτημα που απασχόλησε τον άνθρωπο από τότε που απέκτησε συνείδηση του εαυτού του, αυτό που γέννησε τις θρησκείες και τη φιλοσοφία η ανάγκη να γνωρίσει ποιος είναι και ποια είναι η θέση του μέσα στο Όλον.
Αυτός ο στοχασμός, που γέννησε τη φιλοσοφία και άνθησε πρώτος στην Ελλάδα με στοχαστές όπως ο Αναξίμανδρος, ο Πυθαγόρας και ο Ηράκλειτος,
παραμένει ζωντανός και στη σύγχρονη φυσική. Η πρότασή μου εντάσσεται σε αυτή τη μακρά αναζήτηση: δείχνει ότι η ύλη και η αντιύλη δεν εξαφανίστηκαν, αλλά συνυπάρχουν δυναμικά ως οι δύο όψεις ενός ενιαίου μηχανισμού που δημιούργησε τη σταθερότητα του Σύμπαντος. Η συνύπαρξη λοιπόν είναι το θεμέλιο της Ύλης. Για μένα, αυτή η αναζήτηση δεν είναι μόνο επιστημονική είναι και υπαρξιακή. Κάθε βήμα προς την κατανόηση της ύλης είναι και ένα βήμα προς την κατανόηση του ίδιου του εαυτού μας.
