Όταν μιλάμε για μουμιοποίηση συνήθως μας έρχονται στο μυαλό οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι. Όμως αρχαιολόγοι έχουν φέρει στο φως στοιχεία που δείχνουν ότι πολιτισμοί χρησιμοποιούσαν την τεχνική για να διατηρούν τους νεκρούς τους χιλιάδες χρόνια νωρίτερα. Εντοπίστηκαν ευρήματα ηλικίας 12,000 ετών στη νότια Κίνα όπου οι νεκροί είχαν αποξηρανθεί με καπνό πριν από την ταφή. Αυτό αποτελεί την αρχαιότερη γνωστή απόδειξη ανθρώπινης μουμιοποίησης και αντιπροσωπεύει ένα «εντυπωσιακά ανθεκτικό σύνολο πολιτισμικών πεποιθήσεων και ταφικών πρακτικών».
Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα ανθρώπινων οστών από 95 προ-Νεολιθικές αρχαιολογικές θέσεις στη νότια Κίνα. Κατέγραψαν τις στάσεις ταφής στο έδαφος συχνά με ενδείξεις σφιχτής δεσίματος. Εξέτασαν επίσης ορατά ίχνη καψίματος και κοπής πάνω στα οστά. «Παρουσιάζουμε στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τα πτώματα… καπνίζονταν για να συντηρηθεί και να μουμιοποιηθεί το δέρμα γύρω από τους σκελετούς τους» έγραψαν.
Ένα μεσήλικο άτομο που βρέθηκε στο Huiyaotian της Γκουανγκσί, χρονολογούμενο πριν από πάνω από 9.000 χρόνια, είχε ταφεί σε υπερβολικά λυγισμένη στάση. Ένας νεαρός άνδρας από τον χώρο Liyupo ηλικίας περίπου 7,000 ετών βρέθηκε επίσης σε υπερβολικά λυγισμένη στάση με μερικώς καμένο κρανίο.
Η ανάλυση
Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής ερευνητές από το Αυστραλιανό Εθνικό Πανεπιστήμιο δήλωσε ότι οι σφιχτά συμπιεσμένες στάσεις και η έλλειψη διάσπασης των οστών που σχετίζεται με την αποσύνθεση δείχνουν πως τα σώματα είχαν ταφεί σε αποξηραμένη, καπνισμένη κατάσταση και όχι ως φρέσκα πτώματα. Η ανάλυση των μικροδομών σε επιλεγμένα δείγματα οστών έδειξε ενδείξεις έκθεσης σε θερμότητα συνήθως σε σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες.
Συνολικά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι πολλά από τα σώματα είχαν υποστεί μακρά περίοδο καπνίσματος πάνω από φωτιά πριν την ταφή.
Αυτή η μορφή μουμιοποίησης μοιάζει με σύγχρονες ταφικές πρακτικές που έχουν καταγραφεί σε ορισμένες κοινωνίες ιθαγενών όπως κάποιες της Αυστραλίας και της Νέας Γουινέας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές τα ευρήματα δείχνουν ότι πρακτικές μουμιοποίησης στη νοτιοανατολική Ασία διήρκεσαν πάνω από 10,000 χρόνια, και προϋπήρχαν της Αρχαίας Αιγύπτου και του πολιτισμού Chinchorro στη Χιλή.
Πιθανολογείται ότι ως μέρος της διαδικασίας τα πτώματα δένονταν σε διάφορους βαθμούς συχνά σε υπερβολικά λυγισμένη στάση. Στη συνέχεια τοποθετούνταν πάνω από φωτιά χαμηλής θερμοκρασίας. Όταν ολοκληρωνόταν το κάπνισμα η καπνισμένη μούμια μεταφερόταν σε κατοικία, σε ειδικά κατασκευασμένη καλύβα σε βραχοσκεπή ή σε σπηλιά.
Η μελέτη αυτή προτείνει ένα σενάριο για την προϊστορική καπνιστική μουμιοποίηση που περιελάμβανε δέσιμο κάπνισμα και ταφή. Τελικά τα σώματα θάβονταν ως επί το πλείστον άθικτα εκτός από εκείνα που είχαν αρχίσει να αποσυντίθενται.
«Σε πρακτικούς όρους το κάπνισμα ήταν πιθανότατα η πιο αποτελεσματική επιλογή για τη διατήρηση των πτωμάτων σε τροπικά κλίματα όπου η ζέστη και η υγρασία θα προκαλούσαν διαφορετικά ταχεία αποσύνθεση. Ωστόσο η συνέπεια και η φροντίδα σε αυτές τις πρακτικές ίσως δείχνουν ότι η διατήρηση δεν ήταν ο μοναδικός στόχος» αναφέρουν οι ερευνητές σε δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences».
Εξήγησαν ότι σε ορισμένες κοινότητες εξακολουθεί να υπάρχει η πεποίθηση ότι το πνεύμα του νεκρού περιπλανιέται ελεύθερα κατά τη διάρκεια της ημέρας και επιστρέφει στο μουμιοποιημένο σώμα τη νύχτα.
Άλλοι πιστεύουν ότι η μουμιοποίηση συνδέεται με την ελπίδα της αθανασίας.
«Αυτές οι πεποιθήσεις αναδεικνύουν τα είδη συμβολισμού που μπορεί να είχαν αποδοθεί στο σώμα και στη μεταχείρισή του μετά τον θάνατο» λένε οι ερευνητές.
Naftemporiki.gr