Skip to main content

Το James Webb «εισέβαλε» σε σπάνιο υπό δημιουργία πλανητικό σύστημα

Καλλιτεχνική απεικόνιση του εντυπωσιακού πλανητικού συστήματος YSES-1. πηγή φωτό. (Ellis Bogat)

Εντοπίστηκαν δύο γιγάντιοι πλανήτες με μοναδικά χαρακτηριστικά.

Το τηλεσκόπιο James Webb εντόπισε πυκνές νεφώσεις από ορυκτή σκόνη σε έναν εξωπλανήτη κάτι που σημαίνει πώς όταν οι νεφώσεις εξασθενούν προκαλείται μια βροχή σιδήρου που πέφτει στον πλανήτη ο οποίος περιστρέφεται γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο σε απόσταση 307 ετών φωτός από τη Γη.

Το άστρο YSES-1 έχει ηλικία μόλις 16 εκατομμυρίων ετών σε σύγκριση με τον Ήλιο των 4,6 δισεκατομμυρίων ετών. Ο δίσκος ύλης του άστρου παρήγαγε ήδη δύο πλανήτες που αν και έχουν ήδη ξεπεράσει σε μέγεθος τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, το Δία, εξακολουθούν να αναπτύσσονται.

Η Δρ. Κίελαν Χοκ αστροφυσικός στο Ινστιτούτο Επιστήμης Διαστημικών Τηλεσκοπίων στη Βαλτιμόρη ανέφερε ότι η νεότητα του πλανητικού συστήματος το κατέστησε πρωταρχικό στόχο για τους αστρονόμους ώστε να μάθουν περισσότερα για την πρώιμη εξέλιξη των πλανητών σε άλλα αστρικά συστήματα.

«Υπάρχει μια μικρή χούφτα πλανητικών συστημάτων που έχουν απεικονιστεί άμεσα και αποτελούν ένα μοναδικό εργαστήριο για να δοκιμάσουν τις θεωρίες σχηματισμού πλανητών καθώς σχηματίστηκαν στο ίδιο περιβάλλον. Οι δύο πλανήτες εξακολουθούν να σχηματίζονται, γι’ αυτό και είναι ακόμα αρκετά φωτεινοί για να τους ανιχνεύσουμε. Το φως που βλέπουμε προέρχεται από τον σχηματισμό τους καθώς αρχίζουν να συρρικνώνονται και να συμπυκνώνονται» εξηγεί η Χοκ.

Η ευτυχής σύμπτωση

Όταν η ερευνητική ομάδα ξεκίνησε τις παρατηρήσεις της, εξεπλάγη όταν βρήκε και τους δύο πλανήτες στο οπτικό πεδίο του τηλεσκοπίου με αποτέλεσμα το James Webb να προσφέρει στους ερευνητές πληροφορίες για δύο κόσμους στην τιμή του ενός. Ο εξωτερικός πλανήτης, YSES-1c, είναι ο μικρότερος από τους δύο κόσμους και έχει ήδη έξι φορές μεγαλύτερη μάζα από αυτή του Δία.

Το τηλεσκόπιο αποκάλυψε σύννεφα μεγάλου υψομέτρου στην ατμόσφαιρα του πλανήτη, αλλά αντί να αποτελούνται από υδρατμούς όπως στη Γη, τα σύννεφα αποτελούνται από κόκκους σκόνης πυριτικού μαγνησίου και ίσως λίγο σίδηρο. Οι αστρονόμοι περιέγραψαν τις παρατηρήσεις τους στην επιθεώρηση «Nature» και κάνουν λόγο για την πρώτη άμεση ανίχνευση τέτοιων νεφών σε έναν πλανήτη που περιστρέφεται γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο.

Περαιτέρω δεδομένα αποκάλυψαν έναν δίσκο υλικού που αποτελείται από τρισεκατομμύρια τόνους σωματιδίων σκόνης γύρω από τον μεγαλύτερο εσωτερικό κόσμο, τον YSES-1b ένα πραγματικά κολοσσιαίο πλανήτη με μάζα που υπολογίζεται ότι είναι 14 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Δία.

Η Χοκ λέει ότι ο δίσκος γύρω από τον εσωτερικό πλανήτη ήταν ένα «παζλ για θεωρίες σχηματισμού», καθώς και οι δύο πλανήτες πρέπει να έχουν σχηματιστεί στο ίδιο περιβάλλον. «Γιατί ο YSES-1b κράτησε υλικό γύρω του, ενώ ο YSES-1c όχι;» αναρωτιέται. Ένα επιπλέον μυστήριο είναι γιατί ένας πλανήτης 16 εκατομμυρίων ετών εξακολουθεί να έχει έναν δίσκο υλικού που στροβιλίζεται γύρω του. Οι θεωρίες των αστρονόμων για τον σχηματισμό πλανητών υποδηλώνουν ότι οποιαδήποτε σκόνη που τον περιβάλλει θα πρέπει να έχει κατακαθίσει μετά τα πρώτα 5 εκατομμύρια χρόνια.

«Δεν θα περιμέναμε οι πλανήτες να φαίνονται τόσο διαφορετικοί ο ένας από τον άλλον αν σχηματίζονταν στον ίδιο πρωτοπλανητικό δίσκο. Το James Webb παρέχει μια τεράστια ποσότητα δεδομένων για να συνεχίσει να βελτιώνει τα μοντέλα και την κατανόησή μας» αναφέρει η Χοκ.

Naftemporiki.gr