Αναρωτιέστε αν η μουσική του Μότσαρτ μπορεί να κάνει το παιδί σας πιο έξυπνο; Έχετε σκεφτεί αν τα νανουρίσματα έχουν πραγματική επίδραση πέρα από το να τα νανουρίζουν;
Δεν είστε οι μόνοι. Η επιστημονική κοινότητα έχει εξετάσει πώς επιδρά η κλασική μουσική στα μωρά και τα παιδιά.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζει το Classic Fm για χιλιάδες χρόνια, οι γονείς τραγουδούν στα παιδιά τους. Το πρώτο ηχογραφημένο νανούρισμα χαράχθηκε σε μια πήλινη πλάκα με σφηνοειδή γραφή πριν από τέσσερις χιλιετίες από έναν αρχαίο Βαβυλώνιο.
Από το «Hush Little Baby» μέχρι το Cradle Song του Μπραμς, μερικά από τα πιο γνωστά κομμάτια κλασικής μουσικής είναι νανουρίσματα που είναι βαθιά ριζωμένα στο ένστικτό μας για το πώς αλληλεπιδρούμε με τα μωρά. Αλλά πώς αποδεικνύεται ότι η κλασική μουσική μπορεί να υποστηρίξει τα παιδιά πριν καν γεννηθούν. Έρευνα στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Πολιτείας του Μεξικού διαπίστωσε ότι η έκθεση σε ήρεμη κλασική μουσική έχει μια καταπραϋντική επίδραση στα αγέννητα μωρά. Οι επιστήμονες έπαιζαν μουσική μέσω ακουστικών που τοποθετούνταν στην κοιλιά των εγκύων μητέρων, γεγονός που οδήγησε τα έμβρυα να έχουν πιο τακτικούς καρδιακούς παλμούς. Πόσο βοηθάει πραγματικά η μουσική, και ιδιαίτερα η κλασική μουσική, τα μωρά; Η μουσική που παιζόταν στα έμβρυα περιλάμβανε το «The Swan» από το Καρναβάλι των Ζώων του Camille Saint-Saëns και το «Arpa de Oro» του Abundio Martínez.
Δεν ήταν όμως όλες οι μουσικές εξίσου αποτελεσματικές. Το παραδοσιακό μεξικανικό τραγούδι «Arpa de Oro» – μια απαλή κιθάρα – προκάλεσε ισχυρότερες αλλαγές στους καρδιακούς παλμούς από το Saint-Saëns. Αν και δεν διερευνήθηκε σε αυτήν την έρευνα, αυτή η διαφορά υποδηλώνει ότι μουσικά χαρακτηριστικά όπως η μελωδία, ο ρυθμός ή η πολιτισμική εξοικείωση μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο τα έμβρυα ανταποκρίνονται στη μουσική.
«Ενώ δεν μπορούμε ακόμη να ισχυριστούμε ότι υπάρχουν άμεσες επιπτώσεις στη μακροπρόθεσμη νευροανάπτυξη», δήλωσε ο Eric Alonso Abarca Castro του Universidad Autónoma Metropolitana–Lerma, αυτά τα προκαταρκτικά ευρήματα ανοίγουν την πόρτα για μελλοντική έρευνα σχετικά με το πώς τα προγεννητικά αισθητηριακά περιβάλλοντα θα μπορούσαν να επηρεάσουν το αναπτυσσόμενο νευρικό σύστημα.
«Εικάζουμε ότι αυτή η στιγμιαία επίδραση θα μπορούσε να διεγείρει την ανάπτυξη του αυτόνομου νευρικού συστήματος του εμβρύου», πρόσθεσε.
Μια άλλη μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι τα έμβρυα ανταποκρίθηκαν θετικά στην κλασική μουσική: το 84% των αγέννητων μωρών που έπαιζαν κλασική μουσική ανταποκρίθηκαν κινώντας το στόμα τους. Αυτή η αντίδραση ήταν σημαντικά υψηλότερη από την αντίδραση στην ποπ μουσική, η οποία ήταν μόνο 59%.
Το Φαινόμενο του Μότσαρτ
Το 1993, επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια διεξήγαγαν έρευνα που θα άλλαζε τη δημόσια συνείδηση - όχι απαραίτητα σωστά – σχετικά με τον αντίκτυπο της κλασικής μουσικής στην ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Με επικεφαλής τον Frances Rauscher, οι ερευνητές διερεύνησαν τον αντίκτυπο του να παίζεις Μότσαρτ στη χωρική συλλογιστική. Διαπίστωσαν ότι όσοι άκουσαν τη Σονάτα για Δύο Πιάνα σε Ρε μείζονα του Μότσαρτ, για λίγα λεπτά πριν δώσουν ένα τεστ που μετρούσε τις δεξιότητες χωρικών σχέσεων, τα πήγαν καλύτερα από τους φοιτητές που έδωσαν το τεστ αφού άκουσαν ένα άλλο μουσικός ή καθόλου μουσική.
Όταν δημοσιεύτηκε αυτή η μελέτη (και αναδημοσιεύτηκε το 1995), τα μέσα ενημέρωσης διέδωσαν την ιδέα ότι βελτίωσε το IQ, παρόλο που αυτό δεν ήταν κάτι που κάλυπτε η μελέτη. Αυτό έγινε γνωστό ως «Το Φαινόμενο Μότσαρτ».
Ο δημοσιογράφος Άλεξ Ρος έγραψε ένα άρθρο το 1994 στους New York Times που οδήγησε σε αυτή την κατηγορία, υποστηρίζοντας ότι η έρευνα έδειξε ότι η μουσική του Μότσαρτ αύξησε το IQ των μαθητών, υπονοώντας μάλιστα ότι η ακρόασή της ήταν ένας τρόπος για τους μαθητές να «προοδεύσουν».
«Οι ερευνητές… έχουν διαπιστώσει ότι η ακρόαση Μότσαρτ σε κάνει στην πραγματικότητα πιο έξυπνο», έγραψε.
Αυτή η καταιγίδα στα μέσα ενημέρωσης οδήγησε τους ανθρώπους να πιστέψουν ότι το να παίζουν μουσική σε μωρά θα τα έκανε πιο έξυπνα. Το 2000, ο Ντον Κάμπελ δημοσίευσε το «Φαινόμενο Μότσαρτ για τα Παιδιά», το οποίο υποστήριζε ότι η μουσική μπορεί να βελτιώσει τη γλώσσα, την κίνηση και τις συναισθηματικές δεξιότητες ενός παιδιού στο σπίτι, το σχολείο και το παιχνίδι.
Είχε επίσης πολιτικό αντίκτυπο: σε κάποιο σημείο η πολιτεία της Τζόρτζια των ΗΠΑ πρότεινε ακόμη και τη δημιουργία ενός προϋπολογισμού για την παροχή σε κάθε παιδί ενός CD κλασικής μουσικής.
Ωστόσο, ενώ σίγουρα δεν έχει υπάρξει καμία απόδειξη ότι η κλασική μουσική έχει αρνητικό αντίκτυπο στα μωρά και τα παιδιά IQ, αυτή η μελέτη δεν έδειξε ότι ο Μότσαρτ θα μπορούσε να κάνει το μωρό σας πιο έξυπνο.
Ανάπτυξη γλώσσας
Ενώ ο Μότσαρτ μπορεί να μην βελτιώσει το IQ του μωρού σας, ο Βιεννέζικος Βασιλιάς του Βαλς, Γιόχαν Στράους, μπορεί να είναι σε θέση να βοηθήσει το μωρό σας να μάθει να μιλάει.
Τα μωρά που συμμετείχαν σε συνεδρίες παιχνιδιού με μουσική, και ιδιαίτερα σε ρυθμούς βαλς, έδειξαν βελτιωμένη ικανότητα επεξεργασίας ομιλίας και μουσικών ήχων, διαπίστωσαν ερευνητές στο Ινστιτούτο Μάθησης και Επιστημών Εγκεφάλου του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον.
Μια ομάδα μωρών χωρίστηκε σε δύο ομάδες για να συμμετάσχουν σε μια σειρά 15λεπτων συνεδριών παιχνιδιού: μία με μουσική, όπου ένας πειραματιστής οδήγησε τα μωρά και τους γονείς τους να χτυπούν ρυθμούς σε ρυθμό μουσικής, και μία όπου δεν υπήρχε καθόλου μουσική, αλλά παιζόταν με αυτοκινητάκια και τουβλάκια παιχνιδιών.
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες σάρωσαν τους εγκεφάλους των μωρών ενώ τους έπαιζαν μια σειρά από μουσικούς και ομιλητικούς ήχους, διαταράσσοντας περιστασιακά τους ρυθμούς. Οι εγκέφαλοι των μωρών έδειχναν μια συγκεκριμένη αντίδραση που έδειχνε ότι μπορούσαν να ανιχνεύσουν τη διαταραχή.
Τα μωρά στην ομάδα μουσικής έδειξαν ισχυρότερες εγκεφαλικές αντιδράσεις στις διαταραχές στη μουσική και την ομιλία που τους έπαιζαν, σε σύγκριση με τα μωρά στην ομάδα χωρίς μουσική.
Αυτό υποδηλώνει ότι οι μουσικές συνεδρίες βελτίωσαν την ικανότητα των μωρών να ανιχνεύουν μοτίβα σε ήχους.
«Η μελέτη μας είναι η πρώτη σε μικρά μωρά που υποδηλώνει ότι η βίωση ενός ρυθμικού μοτίβου στη μουσική μπορεί επίσης να βελτιώσει την ικανότητα ανίχνευσης και πρόβλεψης για ρυθμικά μοτίβα στην ομιλία», δήλωσε η ερευνήτρια Κριστίνα Ζάο.
Έτσι, την επόμενη φορά που θέλετε να δουλέψετε με τις πρώτες λέξεις του μωρού σας, δοκιμάστε πρώτα μια ηχογράφηση του ‘’The Blue Danube’’ ή ίσως του ‘’Waltz of the Flowers’’του Τσαϊκόφσκι.
Ηρεμία και άνεση
Γνωρίζουμε ότι τα νανουρίσματα τραγουδιούνται από τότε που η πρώτη εξοργισμένη μητέρα προσπάθησε να κοιμίσει ένα ανήσυχο μωρό.
Όπως ακριβώς παίζουν χαλαρωτική μουσική σε μωρά στη μήτρα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα πρόωρα νεογνά που ακούν νανουρίσματα και κλασική μουσική ήταν πιθανό να έχουν υψηλότερα επίπεδα οξυγόνου και άνεσης. Διαπίστωσαν επίσης ότι η ακρόαση αυτού του είδους μουσικής βοήθησε στη σταθεροποίηση των ζωτικών σημείων των μωρών.
Η κλασική μουσική έχει αντίκτυπο στον ύπνο και για τα μεγαλύτερα παιδιά. Μια μελέτη του 2017 διαπίστωσε ότι τα νήπια κοιμόντουσαν πιο γρήγορα όταν έπαιζαν κλασική μουσική καθώς ηρεμούσαν.
Η Δρ.Τίφανι Φιλντ, παιδιατρική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι, η οποία ηγήθηκε της μελέτης, δήλωσε ότι «με τα νήπια υπήρχε 35% ταχύτερη έναρξη ύπνου. Με τα παιδιά προσχολικής ηλικίας ήταν 19% ταχύτερη έναρξη ύπνου».
