Του Κώστα Δεληγιάννη
Νέες φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης, από τον δορυφόρο Mars Reconnaissance Orbiter της NASA, δείχνουν το Schiaparelli στο σημείο συντριβής του. Το σκάφος διακρίνεται με τη μεγαλύτερη έως σήμερα λεπτομέρεια, να βρίσκεται ακίνητο μέσα στην περιοχή όπου θα έπρεπε να προσεδαφισθεί, προφανώς όμως κατεστραμμένο.
Οι εικόνες ενδεχομένως να δώσουν στους υπεύθυνους της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) σημαντικές πληροφορίες για την αιτία που δεν εξελίχθηκε σωστά η διαδικασία καθόδου του σκάφους. Σε αυτές φαίνεται μία σκοτεινή περιοχή γύρω από την κάψουλα, κάτι που ίσως σημαίνει πως εξερράγη η δεξαμενή καυσίμων του σκάφους. Επίσης, φαίνεται πως με την πρόσκρουση δημιουργήθηκε ένα όρυγμα βάθους μισού μέτρου.
Στο πλαίσιο της κοινής αποστολής της ESA με τη Ρωσική Υπηρεσία Διαστήματος (Roscosmos), στόχος της προσεδάφισης του Schiaparelli στον Κόκκινο Πλανήτη ήταν να δοκιμασθούν τεχνολογίες που θα επιτρέψουν το 2020 να φθάσει με ασφάλεια στον Άρη το ρομποτικό όχημα Mars rover, το οποίο θα αναζητήσει ίχνη μικροβιακής ζωής.
Η απώλεια του σκάφους εγείρει δύσκολα ερωτήματα σχετικά με το ρίσκο αποστολής του ρομπότ, το οποίο όπως και το Schiaparelli θα χρησιμοποιήσει μία θερμική «ασπίδα», ένα αλεξίπτωτο για να μειώσει την ταχύτητα καθόδου, καθώς και προωθητήρες στο τελικό στάδιο προσέγγισης, ώστε να αγγίξει το έδαφος με πολύ μικρή ταχύτητα.
Το σκάφος έχασε την επικοινωνία του με το Κέντρο Ελέγχου, κατά το τελευταίο λεπτό της προσεδάφισης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των υπευθύνων της αποστολής, αντί να προσεγγίσει απαλά το έδαφος, προσέκρουσε με ταχύτητα περίπου 300 χλμ./ώρα.
Όπως όλα δείχνουν, το αλεξίπτωτο ξεδιπλώθηκε νωρίτερα απ’ ό,τι έπρεπε. Επίσης, αν και οι προωθητήρες θα έπρεπε να παραμείνουν σε λειτουργία για 30 δευτερόλεπτα, πυροδοτήθηκαν για 3-4 δευτερόλεπτα. Έτσι, στα τελευταία 2-4 χιλιόμετρα της καθόδου του, το σκάφος ουσιαστικά εκτέλεσε ελεύθερη πτώση.
Κάνοντας τον απολογισμό της αποστολής, ο διευθυντής της ESA Γιάν Βέρνερ τη χαρακτήρισε πετυχημένη, αφού το σκάφος μετέδωσε δεδομένα κατά τη διάρκεια των 5-6 λεπτών της καθόδου του. Έτσι, εξασφάλισε στους επιστήμονες χρήσιμα δεδομένα, για να ανακαλύψουν τι ακριβώς δεν πήγε καλά.
Επίσης, το «μητρικό» διαστημόπλοιο του Schiaparelli, το Trace Gas Orbiter, κατάφερε να τεθεί με επιτυχία σε τροχιά γύρω από τον Άρη. Επομένως, θα μπορέσε να μελετήσει την αμτόσφαιρα του πλανήτη για ίχνη μεθανίου, όπως είχε σχεδιασθεί.
Λίγο μετά την αποτυχημένη κάθοδο του σκάφους, το Mars Reconnaissance Orbiter είχε φωτογραφήσει τη ζώνη προσεδάφισης, στέλνοντας στη Γη εικόνες στις οποίες το σκάφος αποτυπωνόταν με τη μορφή μίας μαύρης κουκίδας, ενώ το αλεξίπτωτο διακρινόταν σαν ένα μικρό λευκό αποτύπωμα. Αυτή τη φορά, ο δορυφόρος της NASA χρησιμοποίησε την πιο ισχυρή κάμερα HiRise, η οποία έχει πολύ μεγαλύτερη ανάλυση.
Κατά τραγική ειρωνεία, ο ίδιος δορυφόρος είχε εντοπίσει το Beagle-2, το πρώτο σκάφος της ESA που αποπειράθηκε να προσεδαφισθεί στον Κόκκινο Πλανήτη, και πάλι χωρίς επιτυχία. Όπως αποκάλυψαν τον Ιανουάριο του 2015 εικόνες από Mars Reconnaissance Orbiter, το Beagle-2 δεν είχε συντριβεί στον Άρη, αλλά δεν κατάφερε να αναπτύξει και τα τΑποθήκευσηέσσερα ηλιακά του πάνελ. Έτσι, δεν μπόρεσε ποτέ να τεθεί σε λειτουργία η αντένα του, για να στείλει και να λάβει ραδιοσήματα από τη Γη.
